B06CEL Hoorcollege 1:
Opbouw celmembranen
Wat is de functe an het membraan?
- Het extern/intern milieu scheiden an het cytoplasma
- pH gradiënt
- toxische stofen
- signalen doorge en
- intracellulair redox potentaal
De membraan wordt beschouwd als een loeibare laag en is op gebouwd uit lipiden. Deze
fosfolipiden bestaan uit een hydrofele op met een hydrofobe staart. Het hydrofele deel ‘houdt’ an
water, de hydrofobe ant ‘houdt’ meer an een omge ing tussen etachtge moleculen. Door de
polariteit an de fosfaatgroep is deze hydrofel.
Deze fosfolipiden zijn oo weer onder erdeeld in meerdere onderdelen. De staart bestaat 2
etzuren, etzuurstaarten. Deze staarten be aten een leine ni door de cis binding, hierdoor
wordt het membraan bewegelij er. Membranen met een trans etzuur zijn minder loeibaar wat
nadelig is oor de cel. Daarbo en be indt zich een glycerolgroep en een fosfaatgroep waaraan soms
nog leine moleculen zoals choline of serine binden. In het celmembraan zijn er 4 erschillende
opgroepen die oor omen, waaronder dus choline en serine, erder oo myeline en ethanolamine.
Cholesterol is een etachtge stof die een essentële bouwsteen is oor de opbouw an het (dierlij e)
celmembraan. Het wer t namelij cel erste igend en is oo belangrij oor de permeabiliteit an
het membraan. Bij planten, schimmels, bacteriën en mitochondriën be at de celmembraan in plaats
an cholesterol ergosterol. In het bloed wordt cholesterol er oerd met behulp an lipoproteïnen,
deze leine bolletjes hebben een hydrofobe binnen ant waaraan het cholesterol oo aan an binden
(omdat het slecht oplost in water). Verder wordt cholesterol ge ormd in de le er en wordt er
onderscheidt gemaa t tussen ‘goed’ (HDL) en ‘slecht’ (LDL) cholesterol.
Hoe worden de fosfolipiden ge ormd?
De hydrofele oppen ‘houden’ an water en ormen daardoor waterstofruggen met de
watermoleculen, oo unnen ele trostatsche bindingen worden ge ormd. Als er dus een stof tussen
deze laag omt waarin waterstofruggen oor omen unnen deze goed mengen, dit ost minder
energie. Maar omt hier een stof die deze waterstofruggen niet be at worden deze afgestoten door
de bindingen tussen de waterstofruggen, dit ost meer energie.
Bij laterale difusie bewegen de lipiden horizontaal door het membraan. De polaire elementen blij en
met el aar in contact en de hydrofobe delen oo . Een polair deel hoef niet door een hydrofoob deel
heen wat namelij alleen maar energie ost. Laterale difusie bete ent dus eigenlij moleculaire
Opbouw celmembranen
Wat is de functe an het membraan?
- Het extern/intern milieu scheiden an het cytoplasma
- pH gradiënt
- toxische stofen
- signalen doorge en
- intracellulair redox potentaal
De membraan wordt beschouwd als een loeibare laag en is op gebouwd uit lipiden. Deze
fosfolipiden bestaan uit een hydrofele op met een hydrofobe staart. Het hydrofele deel ‘houdt’ an
water, de hydrofobe ant ‘houdt’ meer an een omge ing tussen etachtge moleculen. Door de
polariteit an de fosfaatgroep is deze hydrofel.
Deze fosfolipiden zijn oo weer onder erdeeld in meerdere onderdelen. De staart bestaat 2
etzuren, etzuurstaarten. Deze staarten be aten een leine ni door de cis binding, hierdoor
wordt het membraan bewegelij er. Membranen met een trans etzuur zijn minder loeibaar wat
nadelig is oor de cel. Daarbo en be indt zich een glycerolgroep en een fosfaatgroep waaraan soms
nog leine moleculen zoals choline of serine binden. In het celmembraan zijn er 4 erschillende
opgroepen die oor omen, waaronder dus choline en serine, erder oo myeline en ethanolamine.
Cholesterol is een etachtge stof die een essentële bouwsteen is oor de opbouw an het (dierlij e)
celmembraan. Het wer t namelij cel erste igend en is oo belangrij oor de permeabiliteit an
het membraan. Bij planten, schimmels, bacteriën en mitochondriën be at de celmembraan in plaats
an cholesterol ergosterol. In het bloed wordt cholesterol er oerd met behulp an lipoproteïnen,
deze leine bolletjes hebben een hydrofobe binnen ant waaraan het cholesterol oo aan an binden
(omdat het slecht oplost in water). Verder wordt cholesterol ge ormd in de le er en wordt er
onderscheidt gemaa t tussen ‘goed’ (HDL) en ‘slecht’ (LDL) cholesterol.
Hoe worden de fosfolipiden ge ormd?
De hydrofele oppen ‘houden’ an water en ormen daardoor waterstofruggen met de
watermoleculen, oo unnen ele trostatsche bindingen worden ge ormd. Als er dus een stof tussen
deze laag omt waarin waterstofruggen oor omen unnen deze goed mengen, dit ost minder
energie. Maar omt hier een stof die deze waterstofruggen niet be at worden deze afgestoten door
de bindingen tussen de waterstofruggen, dit ost meer energie.
Bij laterale difusie bewegen de lipiden horizontaal door het membraan. De polaire elementen blij en
met el aar in contact en de hydrofobe delen oo . Een polair deel hoef niet door een hydrofoob deel
heen wat namelij alleen maar energie ost. Laterale difusie bete ent dus eigenlij moleculaire
