Visie op begeleiden
Hfdst 1: Visie en theorie
In dit vak presenteren we visies = theorieën, en hun mogelijkheden en beperktheden met betrekking
op de hulpverleningsrelatie.
We belichten 4 opvattingen met betrekking tot het gebruik van een visie.
4 kenmerken
1. Een visie kleurt onze werkelijkheid en richt ons handelen : Plato, Socrates en de Kerk
2. Wat is een wetenschappelijke theorie? : De Wiener Kreis, Popper
3. Theorie verheldert en maakt blind :
4. Begrippen in de wetenschappelijke theorie :
Examen: geen jaartallen of persoonlijke gegevens kennen, wel belangrijke namen kunnen linken aan theorie. Wat we overslaan
= achtergrondinfo
Opvatting 1: Een visie kleurt onze werkelijkheid en richt ons handelen KENNEN
1/ Mijn visie
We hebben allemaal een bepaalde visie op de dingen die rondom ons gebeuren. Vanuit deze visie gaan
we de werkelijkheid interpreteren en daarnaar handelen.
We vertrekken vanuit ons referentiekader, hebben een eigen interpretatie en kijken dus niet
onbevangen maar steeds met een welbepaalde bril op. In alles wat we doen en laten draait steeds een
visie mee op de achtergrond.
Een mooi voorbeeld hiervan is de idealistisch-dualistisch filosofie van Plato.
Een visie kleurt onze werkelijkheid en richt ons handelen
o Iedereen heeft een bepaalde visie
o Werkelijkheid interpreteren en ernaar handelen
o Visie als opvoeder
o Niet onbevangen
o We kijken steeds met een bepaalde bril
“Waarom zou ik moreel moeten zijn?” Om mij goed te voelen? = naïef. Levinas heeft dat opengetrokken.
In de praktijk: welke bril heb je op? = visie = referentiekader. Daar ga ja naar handelen.
Zowel ons individuele visie (Iedereen heeft een bepaalde visie, visie als OPB niet neutraal!)
als de visie van ons werkplek.
2/ De visie van Plato
Plato’s leven: 5de eeuw vóór christus (427 vóór Christus). Afstammeling 1 van de leidende families in Athene. Leerling van
Socrates. Leraar van Aristoteles. Platonische academie (in 529 na Christus gesloten). Schreef in dialoogvorm (Socrates meestal
de prominente spreker). Bekende werken: De staat (Politeia), Protagoras (De sofist), Meno, Symposium. Hij stierf op 80-jarige
leeftijd.
2 werelden
Plato’s leer gaat er van uit dat er 2 werelden zijn: De ideeënwereld en de materiële wereld. Volgens
Plato is de ideeënwereld de echte wereld waar de volmaakte ideeën zich in bevinden. De materiële
wereld is de wereld die wij allemaal kennen, en is een onvolmaakte afspiegeling van deze ideeënwereld.
Pagina 1 van 7
, Visie op begeleiden
Hfdst 1: Visie en theorie
Bijvoorbeeld: een kat.
In de ideeënwereld is er 1 idee van een kat. Dit idee ‘kat’ is volmaakt, eeuwig, enkelvoudig (maar 1 idee
kat, geen 2) en ook werkelijk.
In de materiële wereld zijn er afspiegelingen van dit idee ‘kat’. Deze katten zijn onvolmaakt - er is geen
perfectie, tijdelijk (sterft), veranderlijk – ze worden oud, en veelvoudig – er zijn miljoenen katten.
Deze materiële wereld is niet de werkelijke wereld omdat het slechts een onvolmaakte afspiegeling is.
Dualistisch
Dualisme: 2 zaken staan tegenover elkaar.
Ideeënwereld vs. Materiële wereld
Ideeënwereld Materiële wereld
Idee kat
o Perfecte vormen en perfecte ideeën. o Alles wat we kennen en zien
Bv. idee kat is perfecte kat o Afspiegeling, dus niet echte wereld
o Echte wereld o Geen kennis, enkel een mening
o = kennis
Eeuwig Tijdelijk
Onveranderlijk Veranderlijk
Enkelvoudig Veelvoudig
Volmaakt Onvolmaakt
Werkelijk Afspiegeling
Kennis Mening
In materiële wereld, 1000’en verschillende katten, zijn onvolmaakte afspiegelingen van idee wereld, ze gaan dood …
De Grot van Plato
Socrates: Leermeester van plato. Socratische vraag: wat is de waarheid > ambetante vragen stellen, hield zich heel van de
domme, mensen gaan ontmaskeren (veel vijanden gemaakt) Beroemde laatste woorden: “Crito, we zijn een haan verschuldigd
aan Asklepios; betaal hem, vergeet het niet”.
Volgens Plato hanteert onze kennis altijd algemene ideeën. Het algemeen idee ‘mooi’ is toepasselijk op
een veelheid van particuliere dingen die er niet identiek mee zijn.
Bv. Een mooi huis, een mooi paard. Een paard is geen huis en omgekeerd, maar ze zijn allebei
mooi. Noch het huis, noch het paard zijn het volmaakte mooie.
De particuliere dingen verwijzen naar het idee dat zich in de ideeënwereld bevindt. De ideeën worden
altijd verondersteld. De particuliere dingen worden eruit afgeleid.
Via het verstand kunnen we kennis vergaren over de ideeënwereld. Over de materiële wereld kunnen
we enkel een mening hebben, omdat deze wereld niet werkelijk is maar slechts een afspiegeling.
Pagina 2 van 7
, Visie op begeleiden
Hfdst 1: Visie en theorie
Grot van Plato: we zitten gevangen in materiële wereld (onbewust) en zien
schaduwen van de ideewereld.
Bv. zie ‘the matrix’ werd hierop geïnspireerd.
Lichaam en geest
Symposium: klassieke beeld van de romantische liefde. Plato > vroeger 1 wezen, gescheiden > we zoeken onze wederhelft.
Levinas > gaat niet om wat zelfde is, maar wat verschillend is, is meerwaarde.
Plato maakt een opdeling tussen het geestelijke (het denken) en het lichamelijke (het materiële en het
zintuigelijke).
De visie van Plato heeft een enorme invloed gehad op de westerse cultuur. Deze kleurt vandaag nog
steeds onze werkelijkheid (dualistisch opdeling tussen lichaam en geest) en richt ons handelen.
Eeuwenlang was het lichamelijke ondergeschikt aan het geestelijke.
Het lichamelijke onderscheiden van het geestelijke, de 2 werelden worden gesplitst. Is er volgens jou een splitsing
tussen lichaam en geest? Deze oorsprong komt van Plato. In de boeddhistische cultuur wordt lichaam en geest als
1 beschouwt en niet gespitst. Er bestaat ook geen wetenschap die een splitsing kan bevestigen.
Link met godsdienst
Het christendom heeft deze filosofie voor een groot deel overgenomen. De visie van Plato werd
overgenomen door de kerk en vervormt.
o Ideeënwereld = de hemel
o Materiële = de wereld
Dit heeft heel lang ons handelen bepaalt ! Het seksuele werd sterk onderdrukt en het geestelijk leven
werd aangemoedigd. ‘Het lichaam en/of seks als onrein’ …
Vandaag ondervinden we nog naweeën.
o Ideeënwereld is superieur
o Visie is niet neutraal
o Dualisme !
Visies zijn niet neutraal
De filosofie van Plato bewijst ons dat visies niet neutraal, maar waarde-gebonden zijn.
Bepaalde elementen worden in de werkelijkheid als belangrijker beschouwt dan andere en
krijgen dus meer waarde.
Bovendien is een visie steeds in evolutie, door de steeds veranderende ervaringen die we opdoen
omringd door onze werkelijkheid.
Een visie op mens en werkelijkheid kan inspirerend werken en aanleiding geven tot een
wetenschappelijk theorie (zie opvatting 2).
Pagina 3 van 7
Hfdst 1: Visie en theorie
In dit vak presenteren we visies = theorieën, en hun mogelijkheden en beperktheden met betrekking
op de hulpverleningsrelatie.
We belichten 4 opvattingen met betrekking tot het gebruik van een visie.
4 kenmerken
1. Een visie kleurt onze werkelijkheid en richt ons handelen : Plato, Socrates en de Kerk
2. Wat is een wetenschappelijke theorie? : De Wiener Kreis, Popper
3. Theorie verheldert en maakt blind :
4. Begrippen in de wetenschappelijke theorie :
Examen: geen jaartallen of persoonlijke gegevens kennen, wel belangrijke namen kunnen linken aan theorie. Wat we overslaan
= achtergrondinfo
Opvatting 1: Een visie kleurt onze werkelijkheid en richt ons handelen KENNEN
1/ Mijn visie
We hebben allemaal een bepaalde visie op de dingen die rondom ons gebeuren. Vanuit deze visie gaan
we de werkelijkheid interpreteren en daarnaar handelen.
We vertrekken vanuit ons referentiekader, hebben een eigen interpretatie en kijken dus niet
onbevangen maar steeds met een welbepaalde bril op. In alles wat we doen en laten draait steeds een
visie mee op de achtergrond.
Een mooi voorbeeld hiervan is de idealistisch-dualistisch filosofie van Plato.
Een visie kleurt onze werkelijkheid en richt ons handelen
o Iedereen heeft een bepaalde visie
o Werkelijkheid interpreteren en ernaar handelen
o Visie als opvoeder
o Niet onbevangen
o We kijken steeds met een bepaalde bril
“Waarom zou ik moreel moeten zijn?” Om mij goed te voelen? = naïef. Levinas heeft dat opengetrokken.
In de praktijk: welke bril heb je op? = visie = referentiekader. Daar ga ja naar handelen.
Zowel ons individuele visie (Iedereen heeft een bepaalde visie, visie als OPB niet neutraal!)
als de visie van ons werkplek.
2/ De visie van Plato
Plato’s leven: 5de eeuw vóór christus (427 vóór Christus). Afstammeling 1 van de leidende families in Athene. Leerling van
Socrates. Leraar van Aristoteles. Platonische academie (in 529 na Christus gesloten). Schreef in dialoogvorm (Socrates meestal
de prominente spreker). Bekende werken: De staat (Politeia), Protagoras (De sofist), Meno, Symposium. Hij stierf op 80-jarige
leeftijd.
2 werelden
Plato’s leer gaat er van uit dat er 2 werelden zijn: De ideeënwereld en de materiële wereld. Volgens
Plato is de ideeënwereld de echte wereld waar de volmaakte ideeën zich in bevinden. De materiële
wereld is de wereld die wij allemaal kennen, en is een onvolmaakte afspiegeling van deze ideeënwereld.
Pagina 1 van 7
, Visie op begeleiden
Hfdst 1: Visie en theorie
Bijvoorbeeld: een kat.
In de ideeënwereld is er 1 idee van een kat. Dit idee ‘kat’ is volmaakt, eeuwig, enkelvoudig (maar 1 idee
kat, geen 2) en ook werkelijk.
In de materiële wereld zijn er afspiegelingen van dit idee ‘kat’. Deze katten zijn onvolmaakt - er is geen
perfectie, tijdelijk (sterft), veranderlijk – ze worden oud, en veelvoudig – er zijn miljoenen katten.
Deze materiële wereld is niet de werkelijke wereld omdat het slechts een onvolmaakte afspiegeling is.
Dualistisch
Dualisme: 2 zaken staan tegenover elkaar.
Ideeënwereld vs. Materiële wereld
Ideeënwereld Materiële wereld
Idee kat
o Perfecte vormen en perfecte ideeën. o Alles wat we kennen en zien
Bv. idee kat is perfecte kat o Afspiegeling, dus niet echte wereld
o Echte wereld o Geen kennis, enkel een mening
o = kennis
Eeuwig Tijdelijk
Onveranderlijk Veranderlijk
Enkelvoudig Veelvoudig
Volmaakt Onvolmaakt
Werkelijk Afspiegeling
Kennis Mening
In materiële wereld, 1000’en verschillende katten, zijn onvolmaakte afspiegelingen van idee wereld, ze gaan dood …
De Grot van Plato
Socrates: Leermeester van plato. Socratische vraag: wat is de waarheid > ambetante vragen stellen, hield zich heel van de
domme, mensen gaan ontmaskeren (veel vijanden gemaakt) Beroemde laatste woorden: “Crito, we zijn een haan verschuldigd
aan Asklepios; betaal hem, vergeet het niet”.
Volgens Plato hanteert onze kennis altijd algemene ideeën. Het algemeen idee ‘mooi’ is toepasselijk op
een veelheid van particuliere dingen die er niet identiek mee zijn.
Bv. Een mooi huis, een mooi paard. Een paard is geen huis en omgekeerd, maar ze zijn allebei
mooi. Noch het huis, noch het paard zijn het volmaakte mooie.
De particuliere dingen verwijzen naar het idee dat zich in de ideeënwereld bevindt. De ideeën worden
altijd verondersteld. De particuliere dingen worden eruit afgeleid.
Via het verstand kunnen we kennis vergaren over de ideeënwereld. Over de materiële wereld kunnen
we enkel een mening hebben, omdat deze wereld niet werkelijk is maar slechts een afspiegeling.
Pagina 2 van 7
, Visie op begeleiden
Hfdst 1: Visie en theorie
Grot van Plato: we zitten gevangen in materiële wereld (onbewust) en zien
schaduwen van de ideewereld.
Bv. zie ‘the matrix’ werd hierop geïnspireerd.
Lichaam en geest
Symposium: klassieke beeld van de romantische liefde. Plato > vroeger 1 wezen, gescheiden > we zoeken onze wederhelft.
Levinas > gaat niet om wat zelfde is, maar wat verschillend is, is meerwaarde.
Plato maakt een opdeling tussen het geestelijke (het denken) en het lichamelijke (het materiële en het
zintuigelijke).
De visie van Plato heeft een enorme invloed gehad op de westerse cultuur. Deze kleurt vandaag nog
steeds onze werkelijkheid (dualistisch opdeling tussen lichaam en geest) en richt ons handelen.
Eeuwenlang was het lichamelijke ondergeschikt aan het geestelijke.
Het lichamelijke onderscheiden van het geestelijke, de 2 werelden worden gesplitst. Is er volgens jou een splitsing
tussen lichaam en geest? Deze oorsprong komt van Plato. In de boeddhistische cultuur wordt lichaam en geest als
1 beschouwt en niet gespitst. Er bestaat ook geen wetenschap die een splitsing kan bevestigen.
Link met godsdienst
Het christendom heeft deze filosofie voor een groot deel overgenomen. De visie van Plato werd
overgenomen door de kerk en vervormt.
o Ideeënwereld = de hemel
o Materiële = de wereld
Dit heeft heel lang ons handelen bepaalt ! Het seksuele werd sterk onderdrukt en het geestelijk leven
werd aangemoedigd. ‘Het lichaam en/of seks als onrein’ …
Vandaag ondervinden we nog naweeën.
o Ideeënwereld is superieur
o Visie is niet neutraal
o Dualisme !
Visies zijn niet neutraal
De filosofie van Plato bewijst ons dat visies niet neutraal, maar waarde-gebonden zijn.
Bepaalde elementen worden in de werkelijkheid als belangrijker beschouwt dan andere en
krijgen dus meer waarde.
Bovendien is een visie steeds in evolutie, door de steeds veranderende ervaringen die we opdoen
omringd door onze werkelijkheid.
Een visie op mens en werkelijkheid kan inspirerend werken en aanleiding geven tot een
wetenschappelijk theorie (zie opvatting 2).
Pagina 3 van 7
