Luca Sorce Samenvatting economie
Inhoudsopgave
1 Inleiding economie..............................................................................................................................4
1.1 Behoeften en schaarse middelen..................................................................................................4
1.1.1 Behoeften..............................................................................................................................4
1.1.2 Schaarse middelen.................................................................................................................4
1.1.3 Keuzeprobleem......................................................................................................................5
1.2 Begrippen.....................................................................................................................................5
1.3 Economische systemen.................................................................................................................5
1.3.1 Liberalisme of vrije markteconomie.......................................................................................5
1.3.2 Communisme of planeconomie.............................................................................................5
1.3.3 Gemengde economie.............................................................................................................5
2 Consumenten......................................................................................................................................6
2.1 Keuze van de consument..............................................................................................................6
2.1.1 Preferenties of voorkeuren....................................................................................................6
2.1.2 Prijzen en budget...................................................................................................................7
2.2 De vraagcurve...............................................................................................................................8
2.2.1 Afleiding van de vraagcurve...................................................................................................8
2.2.2 Marktvraag en individuele vraag............................................................................................8
2.2.3 Verschuiving en beweging van de vraagcurve........................................................................9
2.3 Elasticiteit van de vraag..............................................................................................................12
2.3.1 Prijselasticiteit van de vraag.................................................................................................12
2.3.2 Kruiselingse prijselasticiteit van de vraag.............................................................................13
2.3.3 Inkomenselasticiteit van de vraag........................................................................................13
2.4 Het consumentengedrag in België..............................................................................................14
3 Producenten......................................................................................................................................15
3.1 Productie en kosten....................................................................................................................15
3.1.1 De productenfunctie............................................................................................................15
3.1.2 Kostenverloop......................................................................................................................15
3.1.3 Kostenbegrippen..................................................................................................................16
3.2 Opbrengstenverloop...................................................................................................................18
3.3 Winstmaximalisatie.....................................................................................................................18
3.4 Aanbodcurve..............................................................................................................................20
3.4.1 Marktaanbod en individueel aanbod...................................................................................20
3.4.2 Verschuiving en beweging van de aanbodcurve..................................................................20
3.5 Prijselasticiteit.............................................................................................................................21
1
,Luca Sorce Samenvatting economie
4 Marktwerking....................................................................................................................................22
4.1 Typologie van markten................................................................................................................22
4.2 Volkomen concurrentie...............................................................................................................23
4.2.1 Marktevenwicht bij volkomen concurrentie........................................................................23
4.2.2 Veranderingen in het marktevenwicht.................................................................................23
4.3 Monopolie..................................................................................................................................24
4.3.1 Soorten monopolies.............................................................................................................24
4.3.2 Winstmaximalisatie..............................................................................................................26
4.4 Oligopolie....................................................................................................................................27
4.5 Monopolistische concurrentie....................................................................................................27
4.6 Prijsbeleid in België.....................................................................................................................27
5 Circulaire economie...........................................................................................................................28
5.1 Lineaire economie......................................................................................................................28
5.1.1 Eindige grondstoffen............................................................................................................28
5.1.2 Klimaat.................................................................................................................................28
5.1.3 Onbenut potentieel.............................................................................................................28
5.2 Circulaire economie....................................................................................................................28
5.3 Toepassingen..............................................................................................................................28
6 De arbeidsmarkt................................................................................................................................29
6.1 Inleiding......................................................................................................................................29
6.2 Enkele begrippen........................................................................................................................29
6.3 Vraag naar arbeid.......................................................................................................................29
6.3.1 De loonkost..........................................................................................................................29
6.3.2 Arbeidsproductiviteit...........................................................................................................29
6.3.3 Vraag goederen en diensten................................................................................................29
6.3.4 Prijsverhouding tussen arbeid en kapitaal...........................................................................30
6.4 Het arbeidsoverschot..................................................................................................................30
6.5 Werkloosheid..............................................................................................................................30
6.5.1 Soorten werkloosheid..........................................................................................................30
6.5.2 De risicogroepen voor werkloosheid...................................................................................31
6.6 Inkomensverdeling......................................................................................................................31
6.7 De vakbonden, CAO’s en de loonkoppeling................................................................................32
6.7.1 Wat is een vakbond..............................................................................................................32
6.7.2 Collectieve arbeidsovereenkomst........................................................................................32
6.7.3 De loonindexering................................................................................................................33
6.8 De overheid en de werkgelegenheid..........................................................................................33
2
,Luca Sorce Samenvatting economie
7 Conjunctuur en economische groei...................................................................................................34
7.1 Conjunctuurbeweging.................................................................................................................34
7.1.1 De oorzaken van de conjunctuurbeweging..........................................................................35
7.1.2 Meting van de conjunctuurbeweging..................................................................................35
7.1.3 Conjunctuur en de overheid: Conjunctuurpolitiek...............................................................35
7.2 Economische groei......................................................................................................................36
7.2.1 Voordelen van economische groei.......................................................................................36
7.2.2 Nadelen van economische groei..........................................................................................36
7.3 Duurzame ontwikkeling..............................................................................................................37
8 Inflatie................................................................................................................................................38
8.1 Het indexcijfer der consumptieprijzen........................................................................................38
8.1.1 Wat is het?...........................................................................................................................38
8.1.2 Berekening van het indexcijfer der consumptieprijzen........................................................38
8.1.3 Belang van het indexcijfer der consumptieprijzen...............................................................38
8.2 Het inflatieverschijnsel................................................................................................................38
8.2.1 Wat is het?...........................................................................................................................38
8.2.2 Oorzaken van inflatie...........................................................................................................40
8.2.3 De gevolgen van inflatie.......................................................................................................40
8.2.4 Bestrijden inflatie.................................................................................................................40
3
, Luca Sorce Samenvatting economie
Samenvatting Economie
1 Inleiding economie
Economie is de wetenschap die de mens bestudeert wanneer deze probeert zoveel mogelijk
behoeften te bevredigen met schaarse middelen.
1.1 Behoeften en schaarse middelen
↓
Keuzeprobleem
1.1.1 Behoeften
Een behoefte is een tekort dat je aanvoelt en je wil dit tekort te bevredigen.
3 soorten behoeften:
Primaire behoeften: Levensnoodzakelijke behoeften. Bijvoorbeeld eten, kleding en
huisvestiging.
Secundaire behoeften: Niet noodzakelijk maar vervolledigen je leven. Bijvoorbeeld onderwijs,
theater, wegen en een bibliotheek.
Tertiaire behoeften: Dit zijn luxebehoeften. Bijvoorbeeld een skireis, een eigen zwembad of
een telefoon.
Het zijn niet altijd materiële dingen. Het kan ook een immateriële behoeften zijn. Bijvoorbeeld
onderwijs, ontspanning en geneeskundige verzorging.
1.1.2 Schaarse middelen
Schaarse middelen zijn G&D waarover de consument beschikt om zijn behoeften te bevredigen en
die maar in beperkte mate beschikbaar zijn
Investeringsgoederen goederen voor Consumptiegoederen goederen voor
productie onmiddellijke consumptie
o Vlotte/niet-duurzaam o Verbruiksgoederen
Volledig gebruikt 1 keer gebruikt
Grondstoffen, Flesje water
elektriciteit,.. o Gebruiksgoederen
o Kapitaal/duurzaam Meerdere keren
> 1 jaar gebruikt gebruiken
Machines, Auto, laptop,..
uitrusting
4
Inhoudsopgave
1 Inleiding economie..............................................................................................................................4
1.1 Behoeften en schaarse middelen..................................................................................................4
1.1.1 Behoeften..............................................................................................................................4
1.1.2 Schaarse middelen.................................................................................................................4
1.1.3 Keuzeprobleem......................................................................................................................5
1.2 Begrippen.....................................................................................................................................5
1.3 Economische systemen.................................................................................................................5
1.3.1 Liberalisme of vrije markteconomie.......................................................................................5
1.3.2 Communisme of planeconomie.............................................................................................5
1.3.3 Gemengde economie.............................................................................................................5
2 Consumenten......................................................................................................................................6
2.1 Keuze van de consument..............................................................................................................6
2.1.1 Preferenties of voorkeuren....................................................................................................6
2.1.2 Prijzen en budget...................................................................................................................7
2.2 De vraagcurve...............................................................................................................................8
2.2.1 Afleiding van de vraagcurve...................................................................................................8
2.2.2 Marktvraag en individuele vraag............................................................................................8
2.2.3 Verschuiving en beweging van de vraagcurve........................................................................9
2.3 Elasticiteit van de vraag..............................................................................................................12
2.3.1 Prijselasticiteit van de vraag.................................................................................................12
2.3.2 Kruiselingse prijselasticiteit van de vraag.............................................................................13
2.3.3 Inkomenselasticiteit van de vraag........................................................................................13
2.4 Het consumentengedrag in België..............................................................................................14
3 Producenten......................................................................................................................................15
3.1 Productie en kosten....................................................................................................................15
3.1.1 De productenfunctie............................................................................................................15
3.1.2 Kostenverloop......................................................................................................................15
3.1.3 Kostenbegrippen..................................................................................................................16
3.2 Opbrengstenverloop...................................................................................................................18
3.3 Winstmaximalisatie.....................................................................................................................18
3.4 Aanbodcurve..............................................................................................................................20
3.4.1 Marktaanbod en individueel aanbod...................................................................................20
3.4.2 Verschuiving en beweging van de aanbodcurve..................................................................20
3.5 Prijselasticiteit.............................................................................................................................21
1
,Luca Sorce Samenvatting economie
4 Marktwerking....................................................................................................................................22
4.1 Typologie van markten................................................................................................................22
4.2 Volkomen concurrentie...............................................................................................................23
4.2.1 Marktevenwicht bij volkomen concurrentie........................................................................23
4.2.2 Veranderingen in het marktevenwicht.................................................................................23
4.3 Monopolie..................................................................................................................................24
4.3.1 Soorten monopolies.............................................................................................................24
4.3.2 Winstmaximalisatie..............................................................................................................26
4.4 Oligopolie....................................................................................................................................27
4.5 Monopolistische concurrentie....................................................................................................27
4.6 Prijsbeleid in België.....................................................................................................................27
5 Circulaire economie...........................................................................................................................28
5.1 Lineaire economie......................................................................................................................28
5.1.1 Eindige grondstoffen............................................................................................................28
5.1.2 Klimaat.................................................................................................................................28
5.1.3 Onbenut potentieel.............................................................................................................28
5.2 Circulaire economie....................................................................................................................28
5.3 Toepassingen..............................................................................................................................28
6 De arbeidsmarkt................................................................................................................................29
6.1 Inleiding......................................................................................................................................29
6.2 Enkele begrippen........................................................................................................................29
6.3 Vraag naar arbeid.......................................................................................................................29
6.3.1 De loonkost..........................................................................................................................29
6.3.2 Arbeidsproductiviteit...........................................................................................................29
6.3.3 Vraag goederen en diensten................................................................................................29
6.3.4 Prijsverhouding tussen arbeid en kapitaal...........................................................................30
6.4 Het arbeidsoverschot..................................................................................................................30
6.5 Werkloosheid..............................................................................................................................30
6.5.1 Soorten werkloosheid..........................................................................................................30
6.5.2 De risicogroepen voor werkloosheid...................................................................................31
6.6 Inkomensverdeling......................................................................................................................31
6.7 De vakbonden, CAO’s en de loonkoppeling................................................................................32
6.7.1 Wat is een vakbond..............................................................................................................32
6.7.2 Collectieve arbeidsovereenkomst........................................................................................32
6.7.3 De loonindexering................................................................................................................33
6.8 De overheid en de werkgelegenheid..........................................................................................33
2
,Luca Sorce Samenvatting economie
7 Conjunctuur en economische groei...................................................................................................34
7.1 Conjunctuurbeweging.................................................................................................................34
7.1.1 De oorzaken van de conjunctuurbeweging..........................................................................35
7.1.2 Meting van de conjunctuurbeweging..................................................................................35
7.1.3 Conjunctuur en de overheid: Conjunctuurpolitiek...............................................................35
7.2 Economische groei......................................................................................................................36
7.2.1 Voordelen van economische groei.......................................................................................36
7.2.2 Nadelen van economische groei..........................................................................................36
7.3 Duurzame ontwikkeling..............................................................................................................37
8 Inflatie................................................................................................................................................38
8.1 Het indexcijfer der consumptieprijzen........................................................................................38
8.1.1 Wat is het?...........................................................................................................................38
8.1.2 Berekening van het indexcijfer der consumptieprijzen........................................................38
8.1.3 Belang van het indexcijfer der consumptieprijzen...............................................................38
8.2 Het inflatieverschijnsel................................................................................................................38
8.2.1 Wat is het?...........................................................................................................................38
8.2.2 Oorzaken van inflatie...........................................................................................................40
8.2.3 De gevolgen van inflatie.......................................................................................................40
8.2.4 Bestrijden inflatie.................................................................................................................40
3
, Luca Sorce Samenvatting economie
Samenvatting Economie
1 Inleiding economie
Economie is de wetenschap die de mens bestudeert wanneer deze probeert zoveel mogelijk
behoeften te bevredigen met schaarse middelen.
1.1 Behoeften en schaarse middelen
↓
Keuzeprobleem
1.1.1 Behoeften
Een behoefte is een tekort dat je aanvoelt en je wil dit tekort te bevredigen.
3 soorten behoeften:
Primaire behoeften: Levensnoodzakelijke behoeften. Bijvoorbeeld eten, kleding en
huisvestiging.
Secundaire behoeften: Niet noodzakelijk maar vervolledigen je leven. Bijvoorbeeld onderwijs,
theater, wegen en een bibliotheek.
Tertiaire behoeften: Dit zijn luxebehoeften. Bijvoorbeeld een skireis, een eigen zwembad of
een telefoon.
Het zijn niet altijd materiële dingen. Het kan ook een immateriële behoeften zijn. Bijvoorbeeld
onderwijs, ontspanning en geneeskundige verzorging.
1.1.2 Schaarse middelen
Schaarse middelen zijn G&D waarover de consument beschikt om zijn behoeften te bevredigen en
die maar in beperkte mate beschikbaar zijn
Investeringsgoederen goederen voor Consumptiegoederen goederen voor
productie onmiddellijke consumptie
o Vlotte/niet-duurzaam o Verbruiksgoederen
Volledig gebruikt 1 keer gebruikt
Grondstoffen, Flesje water
elektriciteit,.. o Gebruiksgoederen
o Kapitaal/duurzaam Meerdere keren
> 1 jaar gebruikt gebruiken
Machines, Auto, laptop,..
uitrusting
4
