Financial accountancy
Hoofstuk 8: immateriële vaste activa
→ IMVA worden gerapporteerd in de groep 21
→ IMVA = middelen van onlichamelijke aard die geactiveerd worden als een
investering.
→ Rubriek IMVA bestaat uit drie types
▪ Geactiveerde kosten van ontwikkeling
▪ De waarde van allerhande rechten zoals concessies, octrooien, licenties,
knowhow en merken
▪ Goodwill die uitbetaald wordt naar aanleiding van de overname van een
onderneming
210 kosten van onderzoek en ontwikkeling
→ Alle kosten die worden gemaakt voor de vervaardiging en ontwikkeling van
prototypes en producten, uitvindingen en knowhow die nuttig zijn voor de
ontwikkeling van de toekomstige activiteiten van de vennootschap.
→ Ontwikkeling is een fase die doorgaans volgt op onderzoek: het betreft het omzetten
van onderzoeksresultaten in nieuwe productiemethodes, producten, financiële
diensten, ..
! Belangrijk: verschil tussen onderzoek en ontwikkeling te weten.
Ontwikkeling verwijst naar de fase waarin de kennis die door onderzoek of op een andere
manier verkregen wordt, ook effectief toegepast wordt.
De uitgaven die tot de ontwikkelingsfase van een product behoren, kunnen enkel
geactiveerd als een IMVA als ze aan deze voorwaarden voldoen:
▪ Product moet technisch haalbaar zijn
▪ Intentie hebben om het product af te werken
▪ Product moet in staat zijn om in de toekomst de onderneming een economisch
voordeel op te leveren?
▪ Er is voldoende technische en financiële middelen voorhanden om de
ontwikkeling van het product af te werken
▪ Uitgaven tijdens de ontwikkelingsfase kunnen nauwkeurig en betrouwbaar
bepaald worden
211 concessies, octrooien, licenties, knowhow, merken en soortgelijke rechten
→ Concessie: vergunning van de overheid aan een concessiehouder die een monopolie
verwerft tot de exploitatie van een onroerend goed. De overheid kan een concessie
verlenen voor het winnen van delfstoffen.
Vb. concessiehouders → Telenet, Fluxys en de Watermaatschappij.
Er bestaan ook aankoop-en verkoopconcessies = contracten die afgesloten tussen
privépartijen. Een verkoopconcessie is een overeenkomst waarbij een concessiegever
aan een concessiehouder het recht verleent om in eigen naam en voor eigen rekening
de producten van de concessiegever te verkopen.
De aankoopconcessie is een overeenkomst waarbij een concessiegever (een verdeler)
zich ertoe verbindt om exclusief goederen aan te kopen van de tegenpartij
(concessiehouder).
, → Octrooi: (patent, brevet), door de overheid aan een persoon of vennootschap verleend
uitsluitend recht tot bv. Het exploiteren van een uitvinding op het gebied van de
nijverheid.
→ Licentie: de houder van een industrieel eigendomsrecht kan een licentie verlenen aan
een ander om een bepaald merk voor goederen of diensten te gebruiken, planten van
een bepaald ras te kweken, een geoctrooieerde uitvinding te produceren of te
exploiteren, enz. zonder het bezit van die licentie zou het industrieel eigendomsrecht
geschaad worden.
→ Merkrecht: recht verbonden aan een gedeponeerd en wettelijk beschermd merk.
→ Knowhow (fabrieksgeheim): specialistische kennis, inzonderheid van
productieprocedés. Knowhow is geen beschermd intellectueel recht.
→ Goodwill (= meerprijs): de prijs die betaald wordt voor de verwerving van een
onderneming of van een bedrijfsafdeling. Zolang die hoger is dan de nettowaarde van
de actiefbestanddelen min de passiefbestanddelen van de verworven onderneming of
branche. Bv. Vergoeding voor het distributienetwerk, het klantenbestand of de
commerciële waarde van de firmanaam.
213 vooruitbetalingen
→ Betaalde voorschotten in afwachting dat bv een licentie of een concessie wordt
ontvangen.
→ Bij de levering van het IMVA wordt deze rekening gecrediteerd tegenover het debet
van de rekening van het IMA waarop de vooruitbetaling betrekking op had.
Registratie bij de verwerving
→ IMVA verworven aan derden worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs of
inbrengwaarde.
→ IMVA die door de onderneming zelf in stand wordt gebracht, wordt tegen de
vervaardigingsprijs geboekt aan de actiefzijde.
Registratie bij aanschaffing
2210
411
@489
Registratie bij inbreng
→ De wet zegt dat een inbreng in natura moet bestaan uit vermogensbestanddelen die
naar economische maatstaven gewaardeerd kunnen worden. Dat is geen makkelijke
taak bij een inbreng van IMVA.
2110
@100 geplaatst kapitaal
,Registratie bij vervaardiging
→ Bij vervaardiging gebeurt de registratie via een indirecte activering.
→ Vervaardigingsprijs van IMVA mag ook de rente op vreemd vermogen (&
rechtstreekse en onrechtstreekse productiekosten) dat wordt gebruikt voor hun
financiering omvatten. Die rente is beperkt tot de periode die de bedrijfsklaarheid
voorafgaat.
→ Vervaardigingsprijs mag niet hoger zijn dan een voorzichtige raming van de
gebruikswaarde van deze IMVA of toekomstige rendement ervan voor de
onderneming.
Activering van intercalatie intresten
→ Bedrijven investeren voor een lange periode in de ontwikkeling van nieuwe producten
of diensten voordat ze dat product of dienst op de markt brengen.
→ Er worden soms specifieke leningen aangegaan om die tussenperiode te financieren.
→ De wet zegt dat in dat geval de rente op het vreemd vermogen dat wordt gebruikt voor
de financiering van de IMVA, in de aanschaffingswaarde ervan mag worden gebruikt.
→ Er is een beperking! Enkel de rentekosten die betrekking hebben op de periode totdat
het IMVA bedrijfsklaar is, mogen worden geactiveerd.
→ Intercalaire interesten = intresten die betrekking hebben op de restduur van de lening
zijn financiële kosten en worden jaarlijks in de RR verwerkt.
Rekening 6502 → geactiveerde intercalaire intresten.
Registratie durende de levensduur
Afschrijvingen en waardeverminderingen
Afschrijvingen
→ Recurrente afschrijvingen
⤷ IMVA met beperkte gebruiksduur kunnen worden afgeschreven over een periode
die deze gebruiksduur niet overtreft.
Rekening 6301 → afschrijvingen op IMVA.
→ De afschrijvingsduur van Goodwill en Kosten van ontwikkeling.
De wet bepaalt dat Kosten van ontwikkeling en Goodwill worden afgeschreven
over een periode van hoogste 10 jaar, indien hun gebruiksduur niet met zekerheid
kan worden geraamd. De periode waarover goodwill wordt afgeschreven, wordt
verantwoord in de toelichting.
→ Niet-recurrente afschrijvingen
Worden toegepast wanneer ingevolge hun technische ontaarding of wegens de
wijziging van economische of technologische omstandigheden de
boekhoudkundige waarde van IMVA hoger is dan hun gebruikswaarde voor de
onderneming.
Rekening 6601 → niet-recurrente afschrijvingen en waardeverminderingen op IMVA
→ Versnelde afschrijvingen
De wet zegt dat voor IMVA met beperkte levensduur mag een versneld
afschrijvingsplan worden toegepast. Er wordt dus sneller afgeschreven dan
economisch verantwoord.
, Waardeverminderingen
→ Op IMVA met een onbeperkte gebruiksduur moeten waardeverminderingen
geboekt worden in geval van duurzame minderwaarde of ontwaarding
→ Waardeverminderingen = correcties op de aanschaffingswaarde van de
actiefbestanddelen, andere dan OK en IMVA & MVA met beperkte
gebruiksduur. De gecumuleerde waardeverminderingen worden afgetrokken
van de actiefposten waarop ze betrekking hebben.
→ ! Waardeverminderingen op IMVA worden geboekt als bedrijfskosten
(rekening 6308) of als niet-recurrente bedrijfskosten (rekening 6601)
naargelang de oorzaak van de waardedaling.
Terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen
Terugneming van afschrijvingen
→ Afschrijvingen op IMVA met beperkte gebruiksduur mogen maar worden
teruggenomen wanneer blijkt dat het daarvoor toegepaste afschrijvingsplan,
wegens gewijzigde economische of technologische omstandigheden een te
snelle afschrijving tot gevolg heeft gehad.
Rekening 7600 → terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen op
IMVA
→ De niet-recurrente afschrijvingen ten gevolge van technologische ontaarding
of wegens een wijziging van de technologische of economische
omstandigheden die niet langer verantwoord zijn
⟹ moeten worden teruggenomen ten belope van het surplus ten opzichte van
de ‘gewone’ geplande afschrijvingen.
Terugneming van waardeverminderingen
→ Terugneming van waardeverminderingen geboekt op IMVA met onbeperkte
gebruiksduur kan via crediteren van niet-recurrente opbrengsten, maar mag
ook rechtsreeks worden geboekt onder de passiezijde
Herwaarderingsmeerwaarden en daar gehandhaafd blijven tot op het ogenblik
waarop de betrokken activa gerealiseerd zijn.
Rekening 120 → herwaarderingsmeerwaarden op IMVA
Registratie bij realisatie
Meerwaarden of minderwaarden bij de realisatie van IMVA zijn niet-recurrente
bedrijfsopbrengsten, respectievelijk niet-recurrente bedrijfskosten.
IMVA en winstuitkering
De winstuitkering van een onderneming mag niet beïnvloed worden door het al dan niet
activeren van kosten voor ontwikkeling. Hoofstuk OK → er mag geen winst worden
uitgekeerd wanneer het nettoactief van een onderneming kleiner is of ten gevolge van de
uitkering kleiner zou worden dan het onbeschikbaar eigenvermogen.
Nettoactief
= totaalbedrag van de activa – voorzieningen – schulden – nog niet afgeschreven bedragen vd
oprichtings-en uitbreidingskosten – kosten voor ontwikkeling.
Hoofstuk 8: immateriële vaste activa
→ IMVA worden gerapporteerd in de groep 21
→ IMVA = middelen van onlichamelijke aard die geactiveerd worden als een
investering.
→ Rubriek IMVA bestaat uit drie types
▪ Geactiveerde kosten van ontwikkeling
▪ De waarde van allerhande rechten zoals concessies, octrooien, licenties,
knowhow en merken
▪ Goodwill die uitbetaald wordt naar aanleiding van de overname van een
onderneming
210 kosten van onderzoek en ontwikkeling
→ Alle kosten die worden gemaakt voor de vervaardiging en ontwikkeling van
prototypes en producten, uitvindingen en knowhow die nuttig zijn voor de
ontwikkeling van de toekomstige activiteiten van de vennootschap.
→ Ontwikkeling is een fase die doorgaans volgt op onderzoek: het betreft het omzetten
van onderzoeksresultaten in nieuwe productiemethodes, producten, financiële
diensten, ..
! Belangrijk: verschil tussen onderzoek en ontwikkeling te weten.
Ontwikkeling verwijst naar de fase waarin de kennis die door onderzoek of op een andere
manier verkregen wordt, ook effectief toegepast wordt.
De uitgaven die tot de ontwikkelingsfase van een product behoren, kunnen enkel
geactiveerd als een IMVA als ze aan deze voorwaarden voldoen:
▪ Product moet technisch haalbaar zijn
▪ Intentie hebben om het product af te werken
▪ Product moet in staat zijn om in de toekomst de onderneming een economisch
voordeel op te leveren?
▪ Er is voldoende technische en financiële middelen voorhanden om de
ontwikkeling van het product af te werken
▪ Uitgaven tijdens de ontwikkelingsfase kunnen nauwkeurig en betrouwbaar
bepaald worden
211 concessies, octrooien, licenties, knowhow, merken en soortgelijke rechten
→ Concessie: vergunning van de overheid aan een concessiehouder die een monopolie
verwerft tot de exploitatie van een onroerend goed. De overheid kan een concessie
verlenen voor het winnen van delfstoffen.
Vb. concessiehouders → Telenet, Fluxys en de Watermaatschappij.
Er bestaan ook aankoop-en verkoopconcessies = contracten die afgesloten tussen
privépartijen. Een verkoopconcessie is een overeenkomst waarbij een concessiegever
aan een concessiehouder het recht verleent om in eigen naam en voor eigen rekening
de producten van de concessiegever te verkopen.
De aankoopconcessie is een overeenkomst waarbij een concessiegever (een verdeler)
zich ertoe verbindt om exclusief goederen aan te kopen van de tegenpartij
(concessiehouder).
, → Octrooi: (patent, brevet), door de overheid aan een persoon of vennootschap verleend
uitsluitend recht tot bv. Het exploiteren van een uitvinding op het gebied van de
nijverheid.
→ Licentie: de houder van een industrieel eigendomsrecht kan een licentie verlenen aan
een ander om een bepaald merk voor goederen of diensten te gebruiken, planten van
een bepaald ras te kweken, een geoctrooieerde uitvinding te produceren of te
exploiteren, enz. zonder het bezit van die licentie zou het industrieel eigendomsrecht
geschaad worden.
→ Merkrecht: recht verbonden aan een gedeponeerd en wettelijk beschermd merk.
→ Knowhow (fabrieksgeheim): specialistische kennis, inzonderheid van
productieprocedés. Knowhow is geen beschermd intellectueel recht.
→ Goodwill (= meerprijs): de prijs die betaald wordt voor de verwerving van een
onderneming of van een bedrijfsafdeling. Zolang die hoger is dan de nettowaarde van
de actiefbestanddelen min de passiefbestanddelen van de verworven onderneming of
branche. Bv. Vergoeding voor het distributienetwerk, het klantenbestand of de
commerciële waarde van de firmanaam.
213 vooruitbetalingen
→ Betaalde voorschotten in afwachting dat bv een licentie of een concessie wordt
ontvangen.
→ Bij de levering van het IMVA wordt deze rekening gecrediteerd tegenover het debet
van de rekening van het IMA waarop de vooruitbetaling betrekking op had.
Registratie bij de verwerving
→ IMVA verworven aan derden worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs of
inbrengwaarde.
→ IMVA die door de onderneming zelf in stand wordt gebracht, wordt tegen de
vervaardigingsprijs geboekt aan de actiefzijde.
Registratie bij aanschaffing
2210
411
@489
Registratie bij inbreng
→ De wet zegt dat een inbreng in natura moet bestaan uit vermogensbestanddelen die
naar economische maatstaven gewaardeerd kunnen worden. Dat is geen makkelijke
taak bij een inbreng van IMVA.
2110
@100 geplaatst kapitaal
,Registratie bij vervaardiging
→ Bij vervaardiging gebeurt de registratie via een indirecte activering.
→ Vervaardigingsprijs van IMVA mag ook de rente op vreemd vermogen (&
rechtstreekse en onrechtstreekse productiekosten) dat wordt gebruikt voor hun
financiering omvatten. Die rente is beperkt tot de periode die de bedrijfsklaarheid
voorafgaat.
→ Vervaardigingsprijs mag niet hoger zijn dan een voorzichtige raming van de
gebruikswaarde van deze IMVA of toekomstige rendement ervan voor de
onderneming.
Activering van intercalatie intresten
→ Bedrijven investeren voor een lange periode in de ontwikkeling van nieuwe producten
of diensten voordat ze dat product of dienst op de markt brengen.
→ Er worden soms specifieke leningen aangegaan om die tussenperiode te financieren.
→ De wet zegt dat in dat geval de rente op het vreemd vermogen dat wordt gebruikt voor
de financiering van de IMVA, in de aanschaffingswaarde ervan mag worden gebruikt.
→ Er is een beperking! Enkel de rentekosten die betrekking hebben op de periode totdat
het IMVA bedrijfsklaar is, mogen worden geactiveerd.
→ Intercalaire interesten = intresten die betrekking hebben op de restduur van de lening
zijn financiële kosten en worden jaarlijks in de RR verwerkt.
Rekening 6502 → geactiveerde intercalaire intresten.
Registratie durende de levensduur
Afschrijvingen en waardeverminderingen
Afschrijvingen
→ Recurrente afschrijvingen
⤷ IMVA met beperkte gebruiksduur kunnen worden afgeschreven over een periode
die deze gebruiksduur niet overtreft.
Rekening 6301 → afschrijvingen op IMVA.
→ De afschrijvingsduur van Goodwill en Kosten van ontwikkeling.
De wet bepaalt dat Kosten van ontwikkeling en Goodwill worden afgeschreven
over een periode van hoogste 10 jaar, indien hun gebruiksduur niet met zekerheid
kan worden geraamd. De periode waarover goodwill wordt afgeschreven, wordt
verantwoord in de toelichting.
→ Niet-recurrente afschrijvingen
Worden toegepast wanneer ingevolge hun technische ontaarding of wegens de
wijziging van economische of technologische omstandigheden de
boekhoudkundige waarde van IMVA hoger is dan hun gebruikswaarde voor de
onderneming.
Rekening 6601 → niet-recurrente afschrijvingen en waardeverminderingen op IMVA
→ Versnelde afschrijvingen
De wet zegt dat voor IMVA met beperkte levensduur mag een versneld
afschrijvingsplan worden toegepast. Er wordt dus sneller afgeschreven dan
economisch verantwoord.
, Waardeverminderingen
→ Op IMVA met een onbeperkte gebruiksduur moeten waardeverminderingen
geboekt worden in geval van duurzame minderwaarde of ontwaarding
→ Waardeverminderingen = correcties op de aanschaffingswaarde van de
actiefbestanddelen, andere dan OK en IMVA & MVA met beperkte
gebruiksduur. De gecumuleerde waardeverminderingen worden afgetrokken
van de actiefposten waarop ze betrekking hebben.
→ ! Waardeverminderingen op IMVA worden geboekt als bedrijfskosten
(rekening 6308) of als niet-recurrente bedrijfskosten (rekening 6601)
naargelang de oorzaak van de waardedaling.
Terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen
Terugneming van afschrijvingen
→ Afschrijvingen op IMVA met beperkte gebruiksduur mogen maar worden
teruggenomen wanneer blijkt dat het daarvoor toegepaste afschrijvingsplan,
wegens gewijzigde economische of technologische omstandigheden een te
snelle afschrijving tot gevolg heeft gehad.
Rekening 7600 → terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen op
IMVA
→ De niet-recurrente afschrijvingen ten gevolge van technologische ontaarding
of wegens een wijziging van de technologische of economische
omstandigheden die niet langer verantwoord zijn
⟹ moeten worden teruggenomen ten belope van het surplus ten opzichte van
de ‘gewone’ geplande afschrijvingen.
Terugneming van waardeverminderingen
→ Terugneming van waardeverminderingen geboekt op IMVA met onbeperkte
gebruiksduur kan via crediteren van niet-recurrente opbrengsten, maar mag
ook rechtsreeks worden geboekt onder de passiezijde
Herwaarderingsmeerwaarden en daar gehandhaafd blijven tot op het ogenblik
waarop de betrokken activa gerealiseerd zijn.
Rekening 120 → herwaarderingsmeerwaarden op IMVA
Registratie bij realisatie
Meerwaarden of minderwaarden bij de realisatie van IMVA zijn niet-recurrente
bedrijfsopbrengsten, respectievelijk niet-recurrente bedrijfskosten.
IMVA en winstuitkering
De winstuitkering van een onderneming mag niet beïnvloed worden door het al dan niet
activeren van kosten voor ontwikkeling. Hoofstuk OK → er mag geen winst worden
uitgekeerd wanneer het nettoactief van een onderneming kleiner is of ten gevolge van de
uitkering kleiner zou worden dan het onbeschikbaar eigenvermogen.
Nettoactief
= totaalbedrag van de activa – voorzieningen – schulden – nog niet afgeschreven bedragen vd
oprichtings-en uitbreidingskosten – kosten voor ontwikkeling.
