Essentiële begrippen en kennis uit de boeken Compendium 1A & 1B van Brenda Westra
Heb dit zelf gebruikt en gemaakt voor het tentamen LAC1. Het bestaan voornamelijk uit de
onderwerpen die aan bod zijn gekomen tijdens de colleges, en die in het proeftentamen
stonden (tentamen van vorig jaar).
De hoofdstukken die aan bod komen zijn:
Compendium 1a: Hoofdstukken 1, 2, 4, 5 en 7
Compendium 1b: Hoofdstukken 3, 4, 5, 8 en 13
Inhoud
Compendium 1A: Wet- en regelgeving .................................................................................. 6
Hoofdstuk1 : Welkom in de accountancy .............................................................................. 6
1.2 soorten opdrachten.......................................................................................................... 6
1.3 soorten accountants......................................................................................................... 6
1.4 verklaringenstelsel ........................................................................................................... 6
Samenvattend overzicht van kernbegrippen uit hoofdstuk 1: .............................................. 8
Hoofdstuk 2: structuur van de wet- en regelgeving ............................................................ 10
2.1 structuur en reikwijdte van de kernregelgeving ............................................................ 10
Hoofdstuk 4 De wettelijke jaarrekeningcontrole ..................................................................... 10
4.1 Wettelijke controleplicht................................................................................................ 10
4.1.1 groottecriteria en vrijstellingen .................................................................................. 10
4.2 bevoegde accountants ....................................................................................................... 11
4.2.1 WTA-kantoren en accountantsmarkt .......................................................................... 11
Ontslaan van de externe accountant ............................................................................... 11
4.3 onderzoekstaken en meldplicht ......................................................................................... 11
4.4 rapportages bij de jaarrekeningcontrole ........................................................................... 11
4.4.1 Accountantsverklaring ................................................................................................ 12
4.4.2 Accountantsverslag ..................................................................................................... 12
Hoofdstuk 5: Assurance-, aanverwante en overige opdrachten ............................................. 13
5.1 Assuranceopdrachten ................................................................................................... 13
5.1.1 Definitie en elementen .......................................................................................... 13
5.1.2 soorten Assurance opdrachten ................................................................................... 14
5.1.3 Assuranceopdrachten ............................................................................................ 14
Elementen van het Assurance rapport ................................................................................ 14
,5.2 aan Assurance verwante opdrachten ........................................................................... 15
5.2.2 Samenstellingopdrachten .......................................................................................... 15
5.2.3 OSW’s ..................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 7: Gedragsregels voor alle RA’s en AA’s (deel a van de VGC) ................................ 16
7.1 algemeen ........................................................................................................................ 16
7.2 fundamentele beginselen............................................................................................... 16
7.3 raamwerk van bedreigingen en waarborgen ................................................................. 16
7.4 integriteit A-110 ............................................................................................................. 17
7.5 objectiviteit A-120 .......................................................................................................... 17
7.6 deskundigheid en zorgvuldigheid A-130 ........................................................................ 17
7.7 geheimhouding A-140 .................................................................................................... 18
Compendium 1B Hoofdstuk 3: De moderne controleaanpak ............................................. 19
3.1 : de moderne risicoanalyse ............................................................................................ 19
3.1.1: de risicoformule ......................................................................................................... 19
3.1.2 Relatie met de controleaanpak ................................................................................... 20
3.2 Het COS-controleproces ..................................................................................................... 21
3.2.1 De verschillende fasen van het controleproces .......................................................... 21
3.3 hoofdlijnen per fase. .......................................................................................................... 22
Hoofdstuk 4: Voorbereiding van de jaarrekeningcontrole .................................................. 23
4.1 opdrachtaanvaarding ..................................................................................................... 23
4.1.1 randvoorwaarden voor de jaarrekeningcontrole ....................................................... 23
4.1.3 omzetting in een andere opdracht .............................................................................. 24
4.2 Kwaliteitsbeheersing ...................................................................................................... 24
Zie compendium 1A ............................................................................................................. 24
4.3 controledocumentatie ................................................................................................... 24
4.4 planning van de controle ................................................................................................ 26
5.1.2 Algemene en bijzondere materialiteit ............................................................................. 29
5.1.3 Uitvoeringsmaterialiteit (controletolerantie) .................................................................. 29
5.2 Evaluatie van de gevonden afwijkingen (450) ................................................................... 30
5.2.1 evaluatie van ontdekte afwijkingen ............................................................................ 30
5.2.2 Communicatie en correctie van afwijkingen ................................................................... 30
Correctie door het management – 450.8-9 en A10.................................................................. 30
, Communicatie met het governance-orgaan ........................................................................ 30
Schriftelijke bevestiging – 450.14 en A24, 580.19 e.v. ......................................................... 30
Informatie die de onderneming zelf heeft opgesteld – 500.9 .................................................. 31
Hoofdstuk 13 De controleverklaring .................................................................................... 36
13.1 elementen van de controleverklaring(700) ................................................................. 36
13.3 soorten controleverklaringen (705) ............................................................................. 37
13.3.1 verklaringenstelsel .................................................................................................... 37
Soorten controleverklaringen .................................................................................................. 37
13.3.2 Formulering van niet-goedkeurende controleverklaringen ..................................... 38
Kenbaarheid van de soort verklaring ................................................................................... 38
Onderbouwende paragraaf .............................................................................................. 38
13.3.3 samenloop van bedenkingen en onzekerheden .......................................................... 38
13.4 de verschillende soorten tekortkomingen ....................................................................... 38
13.4.1 bedenkingen tegen de jaarrekening ......................................................................... 38
13.4.2 Ontbrekende toelichtingen ....................................................................................... 38
Eisen bij ontbrekend materiële toelichtingen 705,19 en A19 ............................................. 39
13.4.3 altijd materiële toelichtingen ........................................................................................ 39
13.4.4 onzekerheden (beperkingen) in de controle ................................................................ 40
13.4.5 subjectieve verhinderingen ........................................................................................... 40
,Afkoringen
,
,Compendium 1A Wet- en regelegeving
Compendium 1A: Wet- en regelgeving
Hoofdstuk1 : Welkom in de accountancy
1.2 soorten opdrachten
Opdrachten van openbare accountants zijn in te delen in:
ASSURANCEOPDRACHTEN: Opdrachten waarbij de accountant als onafhankelijke derde
zekerheid( Assurance) toevoegt aan informatie. Bijv. jaarrekeningcontrole.
1. Wettelijke controles
2. Andere Assurance opdrachten
NON- ASSURANCEOPDRACHTEN
1. Aan Assurance verwante opdrachten
2. Overige opdrachten, waaronder adviesdiensten
Assuranceopdrachten bij historische financiële informatie worden controle- of
beoordelingsopdrachten genoemd.
Controleopdrachten: redelijke mate van zekerheid
Beoordelingsopdrachten: beperkte mate van zekerheid
1.3 soorten accountants
1. Externe accountants zijn de accountants die bevoegd zijn om wettelijke
controles uit te voeren
2. Andere openbare accountants Openbare accountants zijn de RA’s en AA’s die
werken bij een accountanspraktijk
3. Interne accountants zijn de RA’s en AA’s die werken bij een IAD ( Interne
Accountants Dienst)
4. Overheid accountants zijn de RA’s en AA’s die werken bij een accountants dienst
van de overheid
5. Accountants in business vormen een restcategorie.
1.4 verklaringenstelsel
1. Accountantsverklaring – redelijk mate van zekerheid
2. Beoordelingsverklaring - beperkte
3. Samenstellingsverklaring – geen
,De mate van zekerheid slaat op de betrouwbaarheid van de verklaring. Bij een redelijke
zekerheid is de verklaring redelijk betrouwbaar en bij een beperkte zekerheid beperkt
betrouwbaar. Dit komt later nog aan bod.
Zie figuur 1.3 op pagina 16 & figuur 1.4 op pagina 18!!
De jaarrekening wordt geacht een getrouw beeld te geven als die geen materiële
afwijkingen bevat
Een oordeel met beperking bevat altijd de woorden ”uitgezonderd het (mogelijke) effect
van…’
Zie figuur 1.4 pagina 18
De accountant heeft een bedenking tegen de jaarrekening als die een of meer afwijkingen
bevat. Mogelijke afwijkingen:
Onaanvaardbare waarderings- of resultaatbepalingsgrondslagen
Onjuiste toepassing van aanvaardbare grondslagen, en/of
Een ontoereikende toelichting
Een onzekerheid in de controle houdt in dat de accountant onvoldoende zekerheid kan
krrijgen over 1 of meer posten in de jaarrekening, zonder dat die onzekerheid zich in de
toekomst vanzelf oplost.
Onzekerheden in de controle hebben lang niet altijd gevolgen voor de
accountantsverklaring, omdat ze vaak zijn te beperken of op te lossen met alternatieve
werkzaamheden.
Subjectieve verhinderingen: zie samenvatting 1b (13.4.5)
Als de subjectieve verhindering niet wordt opgelost heeft dat de volgende consequenties:
- Materiële verhindering: oordeel met beperking
- Wezenlijke verhindering: controleopdracht teruggeven.
Een onzekerheid in de jaarrekening is een onzekerheid die zich in de toekomst vanzelf
oplost
- Onzekerheid over de continuïteit
- “ over de inbaarheid van een vordering
Als zo’n onzekerheid toereikend in de jaarrekening is toegelicht, kan de accountant een
goedkeurende verklaring geven. Is dat niet zo, dan slaat dit om in een bedenking tegen de
jaarrekening
, wanneer er ernstige onzekerheid over de continuïteit bestaat, moet de accountant een
toelichtende paragraaf in zijn verklaring opnemen
Volgens RJ 120 bestaat er ernstige onzekerheid over de continuïteit als het bedrijf de
eerste twaalf maanden na balansdatum alleen kan overleven met aanvullende
financiering, terwijl nu nog niet vaststaat of die financiering wordt verkregen.
De wettelijke accountantsverklaring moet tegenwoordeig ook een oordeel bevatten of het
directie verslag verenigbaar is met de jaarrekening
Als de accountant bij een wettelijke controle tekortkomingen constateert in het
directieverslag of de Overige gegevens moet hij die eveneens vermelden in de
voorschriftenparagraaf. Voorbeelden:
- Het bedrijf heeft ten onrechte geen directieverslag opgesteld
- Het directieverslag geeft geen getrouw beeld van de huidige situatie
- De Overige gegevens vermelden niet alle belangrijke gebeurtenissen na balansdatum
Volgens cos 320 is informatie materieel als die de (economische) beslissingen van
gebruikers ervan zou kunnen beïnvloeden.
Wezenlijk is (kort gezegd) EXTRA materieel
- Zich niet beperkt tot specifieke kosten, elementen of onderdelen van de jaarrekening
- Een substantieel deel van de jaarrekening vertegenwoordigt of kan
vertegenwoordigen
- Bij afwijkingen in de toelicht: als die afwijking voor gebruikers voor fundamentele
betekenis is om de jaarrekening te begrijpen
Zo is bij een handelsonderneming de post omzet een wezenlijke post. Indien hier een
bedenking tegen of een onzekerheid over is, kan de accountant geen goede verklaring
afgeven.
Samenvattend overzicht van kernbegrippen uit hoofdstuk 1:
Soorten opdrachten:
1. Wettelijke controles
2. Andere assuranceopdrachten
3. Aan assurance verwante opdrachten (samenstellingsopdrachten en overeengekomen
specifieke werkzaamheden)
4. Overige opdrachten (administratieve diensten en adviesrapporten)
Soorten assurance opdrachten:
1. Controleopdrachten (wettelijk verplicht, vrijwillig of in bijzondere situaties)
2. Beoordelingsopdrachten (Jaarrekening of tussentijdse cijfers)
3. Onderzoek van toekomstgerichte financiële informatie (prognose of projectie)
4. Assurance bij niet-financiële informatie (interne beheersing, privacy e.d.)
Heb dit zelf gebruikt en gemaakt voor het tentamen LAC1. Het bestaan voornamelijk uit de
onderwerpen die aan bod zijn gekomen tijdens de colleges, en die in het proeftentamen
stonden (tentamen van vorig jaar).
De hoofdstukken die aan bod komen zijn:
Compendium 1a: Hoofdstukken 1, 2, 4, 5 en 7
Compendium 1b: Hoofdstukken 3, 4, 5, 8 en 13
Inhoud
Compendium 1A: Wet- en regelgeving .................................................................................. 6
Hoofdstuk1 : Welkom in de accountancy .............................................................................. 6
1.2 soorten opdrachten.......................................................................................................... 6
1.3 soorten accountants......................................................................................................... 6
1.4 verklaringenstelsel ........................................................................................................... 6
Samenvattend overzicht van kernbegrippen uit hoofdstuk 1: .............................................. 8
Hoofdstuk 2: structuur van de wet- en regelgeving ............................................................ 10
2.1 structuur en reikwijdte van de kernregelgeving ............................................................ 10
Hoofdstuk 4 De wettelijke jaarrekeningcontrole ..................................................................... 10
4.1 Wettelijke controleplicht................................................................................................ 10
4.1.1 groottecriteria en vrijstellingen .................................................................................. 10
4.2 bevoegde accountants ....................................................................................................... 11
4.2.1 WTA-kantoren en accountantsmarkt .......................................................................... 11
Ontslaan van de externe accountant ............................................................................... 11
4.3 onderzoekstaken en meldplicht ......................................................................................... 11
4.4 rapportages bij de jaarrekeningcontrole ........................................................................... 11
4.4.1 Accountantsverklaring ................................................................................................ 12
4.4.2 Accountantsverslag ..................................................................................................... 12
Hoofdstuk 5: Assurance-, aanverwante en overige opdrachten ............................................. 13
5.1 Assuranceopdrachten ................................................................................................... 13
5.1.1 Definitie en elementen .......................................................................................... 13
5.1.2 soorten Assurance opdrachten ................................................................................... 14
5.1.3 Assuranceopdrachten ............................................................................................ 14
Elementen van het Assurance rapport ................................................................................ 14
,5.2 aan Assurance verwante opdrachten ........................................................................... 15
5.2.2 Samenstellingopdrachten .......................................................................................... 15
5.2.3 OSW’s ..................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 7: Gedragsregels voor alle RA’s en AA’s (deel a van de VGC) ................................ 16
7.1 algemeen ........................................................................................................................ 16
7.2 fundamentele beginselen............................................................................................... 16
7.3 raamwerk van bedreigingen en waarborgen ................................................................. 16
7.4 integriteit A-110 ............................................................................................................. 17
7.5 objectiviteit A-120 .......................................................................................................... 17
7.6 deskundigheid en zorgvuldigheid A-130 ........................................................................ 17
7.7 geheimhouding A-140 .................................................................................................... 18
Compendium 1B Hoofdstuk 3: De moderne controleaanpak ............................................. 19
3.1 : de moderne risicoanalyse ............................................................................................ 19
3.1.1: de risicoformule ......................................................................................................... 19
3.1.2 Relatie met de controleaanpak ................................................................................... 20
3.2 Het COS-controleproces ..................................................................................................... 21
3.2.1 De verschillende fasen van het controleproces .......................................................... 21
3.3 hoofdlijnen per fase. .......................................................................................................... 22
Hoofdstuk 4: Voorbereiding van de jaarrekeningcontrole .................................................. 23
4.1 opdrachtaanvaarding ..................................................................................................... 23
4.1.1 randvoorwaarden voor de jaarrekeningcontrole ....................................................... 23
4.1.3 omzetting in een andere opdracht .............................................................................. 24
4.2 Kwaliteitsbeheersing ...................................................................................................... 24
Zie compendium 1A ............................................................................................................. 24
4.3 controledocumentatie ................................................................................................... 24
4.4 planning van de controle ................................................................................................ 26
5.1.2 Algemene en bijzondere materialiteit ............................................................................. 29
5.1.3 Uitvoeringsmaterialiteit (controletolerantie) .................................................................. 29
5.2 Evaluatie van de gevonden afwijkingen (450) ................................................................... 30
5.2.1 evaluatie van ontdekte afwijkingen ............................................................................ 30
5.2.2 Communicatie en correctie van afwijkingen ................................................................... 30
Correctie door het management – 450.8-9 en A10.................................................................. 30
, Communicatie met het governance-orgaan ........................................................................ 30
Schriftelijke bevestiging – 450.14 en A24, 580.19 e.v. ......................................................... 30
Informatie die de onderneming zelf heeft opgesteld – 500.9 .................................................. 31
Hoofdstuk 13 De controleverklaring .................................................................................... 36
13.1 elementen van de controleverklaring(700) ................................................................. 36
13.3 soorten controleverklaringen (705) ............................................................................. 37
13.3.1 verklaringenstelsel .................................................................................................... 37
Soorten controleverklaringen .................................................................................................. 37
13.3.2 Formulering van niet-goedkeurende controleverklaringen ..................................... 38
Kenbaarheid van de soort verklaring ................................................................................... 38
Onderbouwende paragraaf .............................................................................................. 38
13.3.3 samenloop van bedenkingen en onzekerheden .......................................................... 38
13.4 de verschillende soorten tekortkomingen ....................................................................... 38
13.4.1 bedenkingen tegen de jaarrekening ......................................................................... 38
13.4.2 Ontbrekende toelichtingen ....................................................................................... 38
Eisen bij ontbrekend materiële toelichtingen 705,19 en A19 ............................................. 39
13.4.3 altijd materiële toelichtingen ........................................................................................ 39
13.4.4 onzekerheden (beperkingen) in de controle ................................................................ 40
13.4.5 subjectieve verhinderingen ........................................................................................... 40
,Afkoringen
,
,Compendium 1A Wet- en regelegeving
Compendium 1A: Wet- en regelgeving
Hoofdstuk1 : Welkom in de accountancy
1.2 soorten opdrachten
Opdrachten van openbare accountants zijn in te delen in:
ASSURANCEOPDRACHTEN: Opdrachten waarbij de accountant als onafhankelijke derde
zekerheid( Assurance) toevoegt aan informatie. Bijv. jaarrekeningcontrole.
1. Wettelijke controles
2. Andere Assurance opdrachten
NON- ASSURANCEOPDRACHTEN
1. Aan Assurance verwante opdrachten
2. Overige opdrachten, waaronder adviesdiensten
Assuranceopdrachten bij historische financiële informatie worden controle- of
beoordelingsopdrachten genoemd.
Controleopdrachten: redelijke mate van zekerheid
Beoordelingsopdrachten: beperkte mate van zekerheid
1.3 soorten accountants
1. Externe accountants zijn de accountants die bevoegd zijn om wettelijke
controles uit te voeren
2. Andere openbare accountants Openbare accountants zijn de RA’s en AA’s die
werken bij een accountanspraktijk
3. Interne accountants zijn de RA’s en AA’s die werken bij een IAD ( Interne
Accountants Dienst)
4. Overheid accountants zijn de RA’s en AA’s die werken bij een accountants dienst
van de overheid
5. Accountants in business vormen een restcategorie.
1.4 verklaringenstelsel
1. Accountantsverklaring – redelijk mate van zekerheid
2. Beoordelingsverklaring - beperkte
3. Samenstellingsverklaring – geen
,De mate van zekerheid slaat op de betrouwbaarheid van de verklaring. Bij een redelijke
zekerheid is de verklaring redelijk betrouwbaar en bij een beperkte zekerheid beperkt
betrouwbaar. Dit komt later nog aan bod.
Zie figuur 1.3 op pagina 16 & figuur 1.4 op pagina 18!!
De jaarrekening wordt geacht een getrouw beeld te geven als die geen materiële
afwijkingen bevat
Een oordeel met beperking bevat altijd de woorden ”uitgezonderd het (mogelijke) effect
van…’
Zie figuur 1.4 pagina 18
De accountant heeft een bedenking tegen de jaarrekening als die een of meer afwijkingen
bevat. Mogelijke afwijkingen:
Onaanvaardbare waarderings- of resultaatbepalingsgrondslagen
Onjuiste toepassing van aanvaardbare grondslagen, en/of
Een ontoereikende toelichting
Een onzekerheid in de controle houdt in dat de accountant onvoldoende zekerheid kan
krrijgen over 1 of meer posten in de jaarrekening, zonder dat die onzekerheid zich in de
toekomst vanzelf oplost.
Onzekerheden in de controle hebben lang niet altijd gevolgen voor de
accountantsverklaring, omdat ze vaak zijn te beperken of op te lossen met alternatieve
werkzaamheden.
Subjectieve verhinderingen: zie samenvatting 1b (13.4.5)
Als de subjectieve verhindering niet wordt opgelost heeft dat de volgende consequenties:
- Materiële verhindering: oordeel met beperking
- Wezenlijke verhindering: controleopdracht teruggeven.
Een onzekerheid in de jaarrekening is een onzekerheid die zich in de toekomst vanzelf
oplost
- Onzekerheid over de continuïteit
- “ over de inbaarheid van een vordering
Als zo’n onzekerheid toereikend in de jaarrekening is toegelicht, kan de accountant een
goedkeurende verklaring geven. Is dat niet zo, dan slaat dit om in een bedenking tegen de
jaarrekening
, wanneer er ernstige onzekerheid over de continuïteit bestaat, moet de accountant een
toelichtende paragraaf in zijn verklaring opnemen
Volgens RJ 120 bestaat er ernstige onzekerheid over de continuïteit als het bedrijf de
eerste twaalf maanden na balansdatum alleen kan overleven met aanvullende
financiering, terwijl nu nog niet vaststaat of die financiering wordt verkregen.
De wettelijke accountantsverklaring moet tegenwoordeig ook een oordeel bevatten of het
directie verslag verenigbaar is met de jaarrekening
Als de accountant bij een wettelijke controle tekortkomingen constateert in het
directieverslag of de Overige gegevens moet hij die eveneens vermelden in de
voorschriftenparagraaf. Voorbeelden:
- Het bedrijf heeft ten onrechte geen directieverslag opgesteld
- Het directieverslag geeft geen getrouw beeld van de huidige situatie
- De Overige gegevens vermelden niet alle belangrijke gebeurtenissen na balansdatum
Volgens cos 320 is informatie materieel als die de (economische) beslissingen van
gebruikers ervan zou kunnen beïnvloeden.
Wezenlijk is (kort gezegd) EXTRA materieel
- Zich niet beperkt tot specifieke kosten, elementen of onderdelen van de jaarrekening
- Een substantieel deel van de jaarrekening vertegenwoordigt of kan
vertegenwoordigen
- Bij afwijkingen in de toelicht: als die afwijking voor gebruikers voor fundamentele
betekenis is om de jaarrekening te begrijpen
Zo is bij een handelsonderneming de post omzet een wezenlijke post. Indien hier een
bedenking tegen of een onzekerheid over is, kan de accountant geen goede verklaring
afgeven.
Samenvattend overzicht van kernbegrippen uit hoofdstuk 1:
Soorten opdrachten:
1. Wettelijke controles
2. Andere assuranceopdrachten
3. Aan assurance verwante opdrachten (samenstellingsopdrachten en overeengekomen
specifieke werkzaamheden)
4. Overige opdrachten (administratieve diensten en adviesrapporten)
Soorten assurance opdrachten:
1. Controleopdrachten (wettelijk verplicht, vrijwillig of in bijzondere situaties)
2. Beoordelingsopdrachten (Jaarrekening of tussentijdse cijfers)
3. Onderzoek van toekomstgerichte financiële informatie (prognose of projectie)
4. Assurance bij niet-financiële informatie (interne beheersing, privacy e.d.)
