Samenvatting Statistiek 1

Hoofdstuk 1: De statistiek in het onderzoek


1 De statistiek in het onderzoek

1.1 Wat is beschrijvende statistiek

Statistiek = de wetenschap van het verzamelen van gegevens, het classificeren, samenvatten,
organiseren, analyseren en interpreteren van deze informatie.

Beschrijvende statistiek:
 Verzamelen
 Samenvatten: kengetallen (gemiddelde) of grafisch
 Analyseren
Inductieve statistiek:
 Resultaten in relatie tot de populatie


1.2 Onderzoek

Doel van het onderzoek:
 Algemene uitspraken over de werkelijkheid op basis van waarnemingen
 Een uitspraak is een bewering waarin een of meerdere objecten een eigenschap wordt
toegeschreven
 Alle mannen (meerdere objecten) zijn groot (eigenschap)

Wetenschappelijk onderzoek is:
 Objectief (geen vooroordelen)
 Controleerbaar
 Herhaalbaar
 Systematisch (bepaalde volgorde)

2 soorten uitspraken:
 Determinisme: een wet, staat altijd vast (bij natuurwetenschappers)
 Probabilisme: staat niet altijd vast (bij gedragswetenschappers)

Ethiek en statistiek?:
 De hoofdvraagstelling afstemmen op de resultaten van je onderzoek
 Proefpersonen geen voorlichting geven
 Causale relaties benoemen, terwijl er geen zijn

Variabele = eigenschap van een onderzoekseenheid en kan diverse waarden aannemen.
 Onafhankelijke variabele: oorzaak (ga je manipuleren)
 Afhankelijke variabele: gevolg

Waarden = individuele uitslagen op een variabele.




1

,Hoofdstuk 1: De statistiek in het onderzoek


1.2.1 Het experimenteel opzet

1 of meerdere variabelen worden gemanipuleerd en dan onderzoeken we de impact op de
afhankelijke variabele.

Groepsvergelijkende experimenten – between subjects

 Het gedrag van de deelnemers wordt vergeleken in verschillende condities
 Controlegroep en experimentele groep

Experimenten met herhaalde metingen – within subjects

 Dezelfde deelnemers worden onderworpen aan opeenvolgende condities
 Mogelijkheid tot het besluiten van causale relaties (oorzaak – gevolg)

1.2.2 Het Survey-onderzoek

 Geen manipulatie van variabelen maar een steekproeftrekking: vragenlijst/test
 Geen mogelijkheid tot het besluiten van causale relaties

Voorwaarden voor causale relaties:
 De oorzaak en het gevolg moeten in een tijdruimtelijke structuur samen voorkomen
 De oorzaak dient vooraf te gaan aan het gevolg
 Het gevolg zal nooit optreden zonder het voorkomen van de oorzaak
 Indien de oorzaak aanwezig is, moet het gevolg er ook zijn


1.3 De fasen in het onderzoeksproces

1.3.1 De vraagstelling

Van waar komt de vraagstelling?
 Fundamenteel onderzoek: theorie
 Spontane observaties: praktijk
 Toegepast onderzoek: praktijk

 Gebruik een vraagvorm
 Specificeer begrippen
 Geen oordelende vragen
 Hoofd- en deelvragen

Drie typen van vragen:
 Voorkomen van iets
 Verschillen tussen groepen
 Samenhang


1.3.2 Het literatuuronderzoek

Gebruik de juiste bronnen voor het literatuuronderzoek.
2

,Hoofdstuk 1: De statistiek in het onderzoek


1.3.3 De operationalisering

Operationalisering = meetbaar maken van een begrip.

 Bestaande vragenlijst
 Nieuwe vragenlijst:
• Best gesloten vragen
• Likertschaal: vijfpuntenschaal

1.3.4 De steekproefopzet

Steekproef (n) = selectie van individuen uit de populatie.
 Hieruit willen we iets kunnen zeggen over de populatie
 Goedkoper en sneller
Populatie (N) = geheel van individuen waar onderzoeker iets over wil vaststellen.
 Iedereen komt in aanmerking
 Census: als alle individuen uit de populatie deelnemen aan het onderzoek.

De aselecte steekproef

Elk individu van de populatie heeft evenveel kans om in de steekproef terecht te komen.

 Volledig aselecte steekproef:

Computer kiest aantal personen


 Systematische aselecte steekproef:

Kies een willekeurig eerste persoon en de volgende heeft telkens een
nummer dat x aantal hoger ligt


 Clustersteekproef:

Heterogene subgroepen: elk individu hiervan word bevraagd



 Gestratificeerde steekproef:
In strata (subgroepen) verdelen: daar aselecte steekproef uit trekken
• Proportioneel: verhoudingen parallel. (zoals in
werkelijkheid)
• Disproportioneel: verhoudingen niet parallel.

 Getrapte steekproef:
• Combinatie van bovenstaande steekproeven



3

, Hoofdstuk 1: De statistiek in het onderzoek



De niet-aselecte steekproef

Elk individu van de populatie heeft niet evenveel kans om in de steekproef terecht te komen.

 Gemakkelijkheidssteekproef:


Individuen binnen handbereik



 Beoordelingssteekproef:


Bevoorrechte getuigen (‘zware gebruikers’ van een product)



 Sneeuwbalsteekproef:


De eerste respondent levert de volgende respondent op



 Quotasteekproef:

In subgroepen verdelen: uit elke subgroep een gemakkelijkheidssteekproef




 Routemethode:
• Vooraf vastgesteld wandeltraject
• Individuen op route aanspreken

1.3.5 Het verzamelen van de gegevens

 Vragenlijst
 Test
 Interviews
 Observaties
 …

Systematische weergave in SPSS




4