Semester 2
Ouderschap
INLEIDING
!!Begrippen zijn belangrijk!!
We kijken eerst en vooral vanuit het kindperspectief: er is veel “kind-theorie”.
• Heel harde nadruk op de emoties van het kind en wat fout loopt. Vanuit dit kijkt men direct
naar de thuissituaties en wijst men de ouders aan
• Het ouderperspectief kennen we veel minder.
• Ouderbegeleiding is een belangrijk deel van onze job. Vroeg of laat word je ermee
geconfronteerd.
o Bijzondere jeugdzorg
o Personen met een beperking
o Verslavingszorg
o Buitengewoon onderwijs
Opvoedingsadviezen worden al eeuwig gegeven:
- Vroegmoderne tijd: door predikanten & geestelijken à Adviezen over morele/inspirerende
(vanuit geestelijk en christelijk perspectief)
- 18de eeuw: door dokters à Belang hygiëne en wetenschap
- Eind 19de eeuw: onderwijsgevers
- 1900: ervaren moeders
Vroeger
Opvoeden = een aangeboren instinct: Iets dat je sowieso kan
ð Er werd gezegd dat liefde alles goed maakt
Veranderend idee rond opvoeding
• Opvoeden is een aangeboren instinct, liefde maakt alles goed
o Werd aan bod gebracht door Maria Sandberg-Geisweit van der Netten
o Liefde is niet volmaakt en opvoeden moet aangeleerd worden: niet alles komt goed
• Het leven is de leerschool van ouders, geen opleiding nodig, wat met de vaders?
ð Er werden oudercursussen opgericht; verdieping in taken ouders
ð Doel: inzicht in behoeften kind en sturing geven daaraan
Nu
Ouders hebben nu helemaal geen school nodig om ouder te zijn. Vaders waren vroeger totaal niet in
het verhaal, toen werd daar wel kritiek op gegeven
1. BELANGRIJKE PERSONEN OP VLAK VAN OPVOEDING
Albert Einstein: speelt grote rol in het geven van opvoedingsadviezen
Sigmund Freud: speelt grote rol in zijn inzichten rond de psycho-analyse
Benjamin Spock: veranderde de volledige visie rond ouderschap
- Schreef in ’46 een boek waarin hij de opvoeding volledig veranderde; vaderperspectief
- We kunnen kinderen niet verwennen als we hen veel nabijheid geven
- Iedereen kan een liefdevolle band hebben en vertrouwen op hun instinct
1
,Semester 2
- Wil meer genegenheid en flexibiliteit in de opvoeding
ð Nu lijkt dit normaal, maar ging toen echt in tegen de gangbare opvoeding
o Vroeger; strikt schema, discipline, laten huilen, niet te veel verwennen
Er kwam hier ook kritiek op; kinderen zullen niet meer om kunnen gaan met autoriteit, kennen geen
grenzen, … à Nu is er hier een middenweg van toepassing
2. VISIE OP OUDERSCHAP DOOR DE JAREN HEEN
Eeuwenlang opvoedadviezen
• Tot jaren ‘70: ouderschap als crisis en zware opdracht
• Vanaf jaren ‘70: positief ouderschap
• Krampachtig ouderschap (extreem ouderschap)
– Meer verantwoordelijkheid bij ouders
– Sociale omgeving minder beschikbaar als steun
– Problematisch gedrag wordt vaker gediagnosticeerd
Ø Jeugdwet (2015): dure zorg kan beperkt worden
– Eerder signaleren
– Niet teveel en te snel problematiseren
– Eigen kracht van ouders versterken
2.1. Ouderschap als crisis
Tot jaren ’70 geven 4/5 ouders aan dat ze crisis ervaren tijdens overgang naar ouderschap
• Ze krijgen te weinig toelichting
• Je bent 24u per dag verantwoordelijk en het is onomkeerbaar
• Het is onmiddellijk iets levenslang en er is geen voorbereiding op ouderschap
• Ouders moeten leren hoe ze moeten opvoeden
2.2. Positief ouderschap
Vanaf ’70: de weg van het positief ouderschap
- Ouders verdienen medeleven
- Onvolmaaktheid van de ouders werd niet meer als bezwaarlijk gezien
Positief ouderschap = ouders slagen erin een omgang met hun kind te ontwikkelen waarin zijzelf en de
kinderen zich goed kunnen vinden.
à Authenticiteit van de ouders werd een belangrijke factor
à Er werden verschillende manieren van ouderschap mogelijk; vertrouwen in ouders
Ouderschap gaat veel meer over het maken van individuele keuzes, over ouders die verantwoordelijk
zijn voor hun geluk en dat van hun kinderen.
Men kan leren, men moet niet leren!
Deskundigen zien ouderschap als 1 van de meest invloedrijke factoren in de samenleving -> Eisen die
aan de ouder gesteld worden zijn heel hoog
Extreme vorm van positief ouderschap à krampachtig ouderschap
2
,Semester 2
= 2.2.1.
voorbeeld
Triplevan positief ouderschap
P: Positive Parenting Program
à Het programma geeft tips in kader van positief ouderschap
Door middel van positieve aandacht een positieve ontwikkeling
stimuleren
Doel = ouders leren positieve vaardigheden aan waardoor kind
minder kans heeft op mentale en emotionele problemen
Vb Als je als ouder een kind beleefd aanspreekt, zal je zo positieve
ontwikkeling stimuleren. Daarna moet je het gedrag blijven bekrachtigen
Vb zeg duidelijk hoe het kind zich wel moet gedragen. Niet enkel straffen en
zeggen dat hij moet ophouden.
2.2.2. Extreem/krampachtig ouderschap
= Hyperparenting
Ouders worden in toenemende mate verantwoordelijk gehouden als hun kinderen in de publieke
ruimte zich niet goed gedragen of op school onvoldoende hun best doen.
Wanneer ouderbetrokkenheid te veel naar het extreme gaat kantelen = krampachtig ouderschap (uit
balans, een gevolg van te positief ouderschap)
Oorzaken
- Meer tijd voor minder kinderen; minder kinderen geboren -> Meer tijd om te verwennen
- Status (prestatiemaatschappij); Vooral bij middenstands en hogere stands gezinnen
- Internet en smartphones; ouders zijn meer afwezig in de directe opvoeding
- Enorme ideale wereld op sociale media; druk om alles perfect te doen
Risico’s
- Angststoornissen
- Laag zelfbeeld
- Minder onafhankelijk; staan niet stevig in hun schoenen
- Minder doorzettingsvermogen
- Emotioneel rigide; bang tegenover de buitenwereld
- Moeilijk te controleren
Helicopterparenting
• Als helikopter boven kind
• Ouders zijn zeer aanwezig en monitoren alles
• Voor leerkrachten wordt dit bestempeld als lastige ouders
Over-parenting of hyper-parenting
• Laten kind onvoldoende kind zijn
• Zeer prestatiegericht
• Gestuurd door wat ouders zelf wilden doen als kind, hun ambities, projectie op eigen kind
3
, Semester 2
Curlingparents
• Proberen kinderen te behoeden voor obstakels die hun pad kruisen
• Ouders willen dat kind geen moeilijkheden tegenkomt
Lawnmowerparents
• Nog extremer dan curling
• Gaan alle mogelijke problemen wegvegen, kinderen onder glazen stolp plaatsen
Opvoeden is nu steeds meer een individuele aangelegenheid geworden
ð We tolereren inmenging van anderen moeilijk
ð Waarde hechten aan pricacy en onafhankelijkheid
2.3. Krachtig ouderschap
= 1 van de perspectieven waar we naartoe willen gaan
Overheid stelt dat men is doorgeschoten in het betrekken van professionals bij opvoedproblemen;
Ouders maken te snel gebruik van het jeugdzorgsysteem.
Heeft geleid tot de Jeugdwet in 2015
= Dure zorg kan worden beperkt door problemen eerder te signaleren, niet teveel en te snel te
problematiseren en de eigen kracht van ouders versterken.
ð Sociaal netwerk meer naar voor brengen: gebruiken, versterken, verder ontwikkelen
= Sterk sociaal netwerk = beschermende factor voor opvoeding
ð Doel: mindere doorverwijzingen naar specifieke zorg/ Minder zorgafhankelijkheid ouders
= Zelfredzaamheid van ouders (beroep doen op regie van hun leven)
+ Gebruik van sociale netwerk: samen redzaam zijn (= een doel)
Nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen vragen een andere manier van denken, een andere houding
en anders handelen van de ouders;
- Zelfredzaam
- Samenredzaam; gezamenlijke verantwoordelijkheid
Evolutie van… naar…
Brede netwerk -> Individueel -> Ondersteund ouderschap
2.4. Mild ouderschap
2de toekomstig perspectief
Mild ouderschap
= luisteren naar buikgevoel
= tendens van ‘70: afstappen van cursussen en scholen om ouder te worden = duidelijk
standpunt over straffen en belonen
Suzanne bögels
= grondlegger
= praktische gids gemaakt
4
Ouderschap
INLEIDING
!!Begrippen zijn belangrijk!!
We kijken eerst en vooral vanuit het kindperspectief: er is veel “kind-theorie”.
• Heel harde nadruk op de emoties van het kind en wat fout loopt. Vanuit dit kijkt men direct
naar de thuissituaties en wijst men de ouders aan
• Het ouderperspectief kennen we veel minder.
• Ouderbegeleiding is een belangrijk deel van onze job. Vroeg of laat word je ermee
geconfronteerd.
o Bijzondere jeugdzorg
o Personen met een beperking
o Verslavingszorg
o Buitengewoon onderwijs
Opvoedingsadviezen worden al eeuwig gegeven:
- Vroegmoderne tijd: door predikanten & geestelijken à Adviezen over morele/inspirerende
(vanuit geestelijk en christelijk perspectief)
- 18de eeuw: door dokters à Belang hygiëne en wetenschap
- Eind 19de eeuw: onderwijsgevers
- 1900: ervaren moeders
Vroeger
Opvoeden = een aangeboren instinct: Iets dat je sowieso kan
ð Er werd gezegd dat liefde alles goed maakt
Veranderend idee rond opvoeding
• Opvoeden is een aangeboren instinct, liefde maakt alles goed
o Werd aan bod gebracht door Maria Sandberg-Geisweit van der Netten
o Liefde is niet volmaakt en opvoeden moet aangeleerd worden: niet alles komt goed
• Het leven is de leerschool van ouders, geen opleiding nodig, wat met de vaders?
ð Er werden oudercursussen opgericht; verdieping in taken ouders
ð Doel: inzicht in behoeften kind en sturing geven daaraan
Nu
Ouders hebben nu helemaal geen school nodig om ouder te zijn. Vaders waren vroeger totaal niet in
het verhaal, toen werd daar wel kritiek op gegeven
1. BELANGRIJKE PERSONEN OP VLAK VAN OPVOEDING
Albert Einstein: speelt grote rol in het geven van opvoedingsadviezen
Sigmund Freud: speelt grote rol in zijn inzichten rond de psycho-analyse
Benjamin Spock: veranderde de volledige visie rond ouderschap
- Schreef in ’46 een boek waarin hij de opvoeding volledig veranderde; vaderperspectief
- We kunnen kinderen niet verwennen als we hen veel nabijheid geven
- Iedereen kan een liefdevolle band hebben en vertrouwen op hun instinct
1
,Semester 2
- Wil meer genegenheid en flexibiliteit in de opvoeding
ð Nu lijkt dit normaal, maar ging toen echt in tegen de gangbare opvoeding
o Vroeger; strikt schema, discipline, laten huilen, niet te veel verwennen
Er kwam hier ook kritiek op; kinderen zullen niet meer om kunnen gaan met autoriteit, kennen geen
grenzen, … à Nu is er hier een middenweg van toepassing
2. VISIE OP OUDERSCHAP DOOR DE JAREN HEEN
Eeuwenlang opvoedadviezen
• Tot jaren ‘70: ouderschap als crisis en zware opdracht
• Vanaf jaren ‘70: positief ouderschap
• Krampachtig ouderschap (extreem ouderschap)
– Meer verantwoordelijkheid bij ouders
– Sociale omgeving minder beschikbaar als steun
– Problematisch gedrag wordt vaker gediagnosticeerd
Ø Jeugdwet (2015): dure zorg kan beperkt worden
– Eerder signaleren
– Niet teveel en te snel problematiseren
– Eigen kracht van ouders versterken
2.1. Ouderschap als crisis
Tot jaren ’70 geven 4/5 ouders aan dat ze crisis ervaren tijdens overgang naar ouderschap
• Ze krijgen te weinig toelichting
• Je bent 24u per dag verantwoordelijk en het is onomkeerbaar
• Het is onmiddellijk iets levenslang en er is geen voorbereiding op ouderschap
• Ouders moeten leren hoe ze moeten opvoeden
2.2. Positief ouderschap
Vanaf ’70: de weg van het positief ouderschap
- Ouders verdienen medeleven
- Onvolmaaktheid van de ouders werd niet meer als bezwaarlijk gezien
Positief ouderschap = ouders slagen erin een omgang met hun kind te ontwikkelen waarin zijzelf en de
kinderen zich goed kunnen vinden.
à Authenticiteit van de ouders werd een belangrijke factor
à Er werden verschillende manieren van ouderschap mogelijk; vertrouwen in ouders
Ouderschap gaat veel meer over het maken van individuele keuzes, over ouders die verantwoordelijk
zijn voor hun geluk en dat van hun kinderen.
Men kan leren, men moet niet leren!
Deskundigen zien ouderschap als 1 van de meest invloedrijke factoren in de samenleving -> Eisen die
aan de ouder gesteld worden zijn heel hoog
Extreme vorm van positief ouderschap à krampachtig ouderschap
2
,Semester 2
= 2.2.1.
voorbeeld
Triplevan positief ouderschap
P: Positive Parenting Program
à Het programma geeft tips in kader van positief ouderschap
Door middel van positieve aandacht een positieve ontwikkeling
stimuleren
Doel = ouders leren positieve vaardigheden aan waardoor kind
minder kans heeft op mentale en emotionele problemen
Vb Als je als ouder een kind beleefd aanspreekt, zal je zo positieve
ontwikkeling stimuleren. Daarna moet je het gedrag blijven bekrachtigen
Vb zeg duidelijk hoe het kind zich wel moet gedragen. Niet enkel straffen en
zeggen dat hij moet ophouden.
2.2.2. Extreem/krampachtig ouderschap
= Hyperparenting
Ouders worden in toenemende mate verantwoordelijk gehouden als hun kinderen in de publieke
ruimte zich niet goed gedragen of op school onvoldoende hun best doen.
Wanneer ouderbetrokkenheid te veel naar het extreme gaat kantelen = krampachtig ouderschap (uit
balans, een gevolg van te positief ouderschap)
Oorzaken
- Meer tijd voor minder kinderen; minder kinderen geboren -> Meer tijd om te verwennen
- Status (prestatiemaatschappij); Vooral bij middenstands en hogere stands gezinnen
- Internet en smartphones; ouders zijn meer afwezig in de directe opvoeding
- Enorme ideale wereld op sociale media; druk om alles perfect te doen
Risico’s
- Angststoornissen
- Laag zelfbeeld
- Minder onafhankelijk; staan niet stevig in hun schoenen
- Minder doorzettingsvermogen
- Emotioneel rigide; bang tegenover de buitenwereld
- Moeilijk te controleren
Helicopterparenting
• Als helikopter boven kind
• Ouders zijn zeer aanwezig en monitoren alles
• Voor leerkrachten wordt dit bestempeld als lastige ouders
Over-parenting of hyper-parenting
• Laten kind onvoldoende kind zijn
• Zeer prestatiegericht
• Gestuurd door wat ouders zelf wilden doen als kind, hun ambities, projectie op eigen kind
3
, Semester 2
Curlingparents
• Proberen kinderen te behoeden voor obstakels die hun pad kruisen
• Ouders willen dat kind geen moeilijkheden tegenkomt
Lawnmowerparents
• Nog extremer dan curling
• Gaan alle mogelijke problemen wegvegen, kinderen onder glazen stolp plaatsen
Opvoeden is nu steeds meer een individuele aangelegenheid geworden
ð We tolereren inmenging van anderen moeilijk
ð Waarde hechten aan pricacy en onafhankelijkheid
2.3. Krachtig ouderschap
= 1 van de perspectieven waar we naartoe willen gaan
Overheid stelt dat men is doorgeschoten in het betrekken van professionals bij opvoedproblemen;
Ouders maken te snel gebruik van het jeugdzorgsysteem.
Heeft geleid tot de Jeugdwet in 2015
= Dure zorg kan worden beperkt door problemen eerder te signaleren, niet teveel en te snel te
problematiseren en de eigen kracht van ouders versterken.
ð Sociaal netwerk meer naar voor brengen: gebruiken, versterken, verder ontwikkelen
= Sterk sociaal netwerk = beschermende factor voor opvoeding
ð Doel: mindere doorverwijzingen naar specifieke zorg/ Minder zorgafhankelijkheid ouders
= Zelfredzaamheid van ouders (beroep doen op regie van hun leven)
+ Gebruik van sociale netwerk: samen redzaam zijn (= een doel)
Nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen vragen een andere manier van denken, een andere houding
en anders handelen van de ouders;
- Zelfredzaam
- Samenredzaam; gezamenlijke verantwoordelijkheid
Evolutie van… naar…
Brede netwerk -> Individueel -> Ondersteund ouderschap
2.4. Mild ouderschap
2de toekomstig perspectief
Mild ouderschap
= luisteren naar buikgevoel
= tendens van ‘70: afstappen van cursussen en scholen om ouder te worden = duidelijk
standpunt over straffen en belonen
Suzanne bögels
= grondlegger
= praktische gids gemaakt
4
