Samenvatting didactiek eerste jaar 2e sem VIVES

Didactiek
1 Klassenmanagement
= de deskundigheid van de leerkracht om de leer- en onderwijsactiviteiten zo te
organiseren, dat de voorwaarden bereikt zijn om het onderwijs succesvol te laten
verlopen.

1.1 Managementvaardigheden
1. Alert zijn
= alles in de gaten wat er zich in de klas afspeelt, houdt met de leerlingen
oogcontact, maakt de alertheid ook zichtbaar.
vb: inspelen op het rimpelingseffect, voorkomen dat anderen uit de klas ‘besmet’
raken.
2. Spreiden van de aandacht of simultaan gedrag
= een leerkracht moet verschillende zaken tegelijk kunnen doen.
vb: op het bord schrijven en terwijl zien wat er in de klas gebeurt.
3. Continuïteit en vaart
= zorgen voor een vlot en soepel verloop van de opeenvolgende activiteiten in
de les.
vb: nieuwe instructie moet duidelijk zijn, onmiddellijk aan de slag gaan.
4. Het erbij houden van de groep
= alle leerlingen actief bij de les te betrekken.
vb: pauzeren, vermijden van pedagogische echo, vraag niet constant herhalen.
5. Het verantwoordelijk stellen van de leerlingen voor hun eigen
leren
= leerlingen moeten uitgedaagd worden om hun eigen leerproces in handen te
nemen.
vb: invoeren van zelfstandige taken en opdrachten, kringgesprek houden.

1.2 Regels en afspraken
Regels worden meestal door een schoolteam opgesteld en opgelegd aan de
leerlingen.
 didactische regels: gaan over het leren op school en de omgang met het
materiaal
 pedagogische regels: gaan over de omgang met anderen op school
Waaronder:
o schoolregels: gelden voor de hele school en vinden we meestal
terug in het schoolreglement.
o klassenregels: gelden binnen een bepaalde klasgroep
o persoonlijke regels: gelden voor één bepaalde leerling voor een
afgesproken periode

Afspraken worden in tegenstelling tot regels in overleg met de leerlingen
afgesproken.
1.3 Wat zijn goede regels?
Een goede regel is dat hij de bedoelde effecten teweegbrengt, dat hij werkt. Een
goede regel is zoveel mogelijk positief opgesteld en in concrete gedragstermen
geformuleerd.

, 1.4 Overtreden van regels?
Hoe meer regels en afspraken, hoe meer kansen op overtreding en hoe meer er
ingegrepen moet worden.

2 Werkvormen en organisatievormen
2.1 Didactische werkvormen
= de wisselwerking tussen onderwijsactiviteiten en leeractiviteiten.
2.1.1 Kiezen van een passende werkvorm
Dit hangt af van de beginsituatie (leeftijd, grootte klasgroep, beschikbare
ruimte en media,…) en van de doelstellingen die we voor ogen hebben.

2.1.2 De functie van werkvormen
 Probleemverkenning
= de beginsituatie wordt afgetast bij de leerlingen. Hier wordt kennis
uitgewisseld en aan brainstorming gedaan.
vb: kringgesprek, observatiekring, aandacht richten
 Kennisverwerving
= de leerlingen moeten kennis opdoen/verwerven. Het opnemen van nieuwe
kennis staat hier centraal.
vb: observatiekring, vertellen, parallelgroepswerken, onderwijsleergesprek
 Kennisverwerking
= leerlingen verwerken of passen de kennis die ze verworven hebben toe.
Wat ze reeds kennen gaan ze nu effectief toepassen.
vb: mix en ruil, duo’s vormen, reconstructie, domino, ganzenbordspel, placemat
 Mening formuleren
= leerlingen kunnen zelf hun mening formuleren aan de hand van
argumenten.
vb: discussie, kringgesprek
 Zich inleven
= leerlingen kunnen zich inleven in bepaalde situaties en kunnen hun
beleving uiten.
vb: inleefspel, rollenspel, emotie overnemen

Probleemverke Kennisverwervi Kennisverw Mening Zich
nning ng erking formulere inleven
n
- uitwisseling en - kennis - kennis gaan - -
brainstormen overbrengen, gebruiken kringgespre inleefspel
- aandacht informeren, zelf - duo’s k - emotie
richten kennis opdoen vormen - discussie overneme
- observatiekring - vertellen - placemat n
- - ganzenbord -
onderwijsleergesp - domino rollenspel
rek -
reconstructie
- parallel
groepswerk

2.1.3 Verschillende werkvormen
 Onderwijsleergesprek: geleid gesprek met gerichte vragen