RT samenvatting
2.1cRT1
Waarom IMRT?
Conventionele techniek is gebaseerd op ‘Forward planning’.
- Veldvormen worden handmatig aangeleverd
- Dosisverdeling wordt visueel beoordeeld
Beperkingen:
- Afhankelijk van vaardigheid planner
- Complexiteit wordt al snel te groot
- Complexe plannen erg tijdrovend
IMRT: Intensity Modulated Radio Therapy
Bij deze vorm wordt één bestralingsbundel opgedeeld in meerdere kleine bundels waarbij de
intensiteit van deze bundels varieert. Hiermee is het mogelijk om het omliggende gezonde weefsel
beter te sparen. Ook het PTV krijgt hierdoor een hogere dosis. Door de techniek kan de intensiteit
gaan variëren waardoor je het 95% gebied kan gaan conformeren aan de vorm van de tumor.
Je gebruikt meestal 5 tot 7 richtingen. Deze richtingen zijn niet opponerend (recht tegenover elkaar),
want dan is het effect van de deelveldjes kleiner als wanneer de velden onder een hoek tegenover
elkaar staan. Daarom heb je ook altijd een oneven aantal velden.
Bundelintensiteit varieert per veld
- Gebaseerd op criteria voor PTV en OAR
- Berekend d.m.v. objectives door het planningssysteem
- MLC noodzakelijk
Verbetering conformiteit:
- Hogere dosis PTV soms mogelijk
- Betere sparing OAR
Intensiteitsgemoduleerde RT: Een bundel wordt opgedeeld in een dosisfluentieprofiel (verschillende
zwartingen) uiteindelijk kun je ze opsplitsen in kleine deelveldjes sigmenten. Je kan nu je 95%
isodosegebied nu wel kunt gaan conformeren aan het PTV. Intensiteit bundel variëren voor betere
conformiteit zorgt voor veel meer vrijheidsgraden.
Therapeutische ratio (het verschil tussen de kans op genezing en de kans op complicaties aan het
gezonde weefsel) wordt groter.
,3D conventionele RT (forward planning): Je zet zelf de bundels op de patiënt, berekent de dosis,
beoordeelt de dosisverdeling en past de bundels aan. Dit herhaal je tot je plan aan alle eisen voldoet.
Dit is te complex bij hele ingewikkelde doelgebieden en gaat te veel tijd kosten, zeker wanneer er
veel OAR’s zijn. Deze conventionele techniek is gebaseerd op ‘forward planning’.
Inverse planning: Begin met het aantal bundels, dan bereken je de dosis, je beoordeelt de
dosisverdeling, dan pas je de bundels aan.
Een constraint is een eis waaraan je planning moet voldoen.
Een objective is een doelstelling die je aan het planningssysteem meegeeft om de dosiscriteria
(constraint) te behalen. Een objective mag een letterlijke vertaling zijn maar mag ook sturend zijn,
dus strenger dan de beoogde constraint.
Objectives
- Vertellen het planningssysteem hoe het plan eruit zou moeten zien
- Zijn vertaling van criteria waarop plan beoordeeld wordt
- Zijn voornamelijk gebaseerd op uit DVH afgeleide getallen
- Geven bij de beoordeling een ‘rapportcijfer’
- Zijn vaak maar eenvouwdige benadering t.o.v. hoe je zelf een plan beoordeelt
Constraints
- Is een bijzonder soort objective
- Legt een harde eis op aan het plan en er kan dus niet mee gesjoemeld worden
- Vermindert flexibiliteit voor zoeken naar oplossingen
- Liever niet gebruiken
Cost function
- Alle objectives verwerkt tot 1 getal
- Objectives kunnen verschillend gewicht hebben
- Is een functie van alle te variëren parameters in een plan
Optimalisatie, doel: vind de bundelopzet waarbij de cost function minimaal is.
- Vele variabelen die onderzocht moeten worden
- Dwaal door landschap totdat je het laagste punt hebt gevonden
- Meer dan 1 minimum mogelijk
- Startpunt bepaalt ook mede waar je uitkomt
, ‘Standaard’ inverse planning – sequencing
Optimalisatie fluentieprofielen:
- Bundels opdelen in voxels
- Intensiteit in iedere voxel variëren
- Zoeken naar fluentieprofielen die beste plan oplevert.
Sequencing:
- Vertaling van fluentie naar segmenten
- Wordt beperkt door mogelijkheden collimator en MLC’s
- Optimale fluentieprofiel wordt slechts benaderd
Direct machine parameter optimization
Een geoptimaliseerd plan wordt altijd slechter na sequencing omdat niet alle fluentieprofielen
haalbaar zijn. De oplossing hiervoor is om te optimaliseren met MLC settings ipv fluentie. Dit neemt
beperkingen MLC mee in optimalisatie – DMPO.
Toepassingen en meerwaarden IMRT
- Hogere dosis PTV, bij gelijke of betere sparing van OAR’s
- In principe alle doelgebieden
- Mits aan alle randvoorwaarden wordt voldaan
IMRT vs conventioneel:
Bij 3D conventioneel is de intensiteit in een bundel gelijk maar kan de intensiteit van de verschillende
bundels variëren. Bij IMRT kan de intensiteit van een bepaalde bundel wel variëren.
Hoe ontstaat een IMRT planning?
IMRT wordt ook inverse planning genoemd. Een bundel wordt opgedeeld in een dosisfluentieprofiel.
Dit zijn verschillende zwartingen. Het dosisfluentieprofiel wordt weer opgedeeld in verschillende
voxels waardoor je het kan gaan opsplitsen in segmenten. Dit zijn kleine deelveldjes per bundel. Dan
kun je het 95% gebied gaan conformeren aan het PTV. Hoe meer segmenten je hebt hoe beter je
kunt conformeren. Hier zit wel een max aan. Door het conformeren bespaar je de OAR’s en verbreed
je de therapeutische ratio. De kans op genezing wordt groter, maar de kans op mis schieten wordt
ook groter.
2.1cRT1
Waarom IMRT?
Conventionele techniek is gebaseerd op ‘Forward planning’.
- Veldvormen worden handmatig aangeleverd
- Dosisverdeling wordt visueel beoordeeld
Beperkingen:
- Afhankelijk van vaardigheid planner
- Complexiteit wordt al snel te groot
- Complexe plannen erg tijdrovend
IMRT: Intensity Modulated Radio Therapy
Bij deze vorm wordt één bestralingsbundel opgedeeld in meerdere kleine bundels waarbij de
intensiteit van deze bundels varieert. Hiermee is het mogelijk om het omliggende gezonde weefsel
beter te sparen. Ook het PTV krijgt hierdoor een hogere dosis. Door de techniek kan de intensiteit
gaan variëren waardoor je het 95% gebied kan gaan conformeren aan de vorm van de tumor.
Je gebruikt meestal 5 tot 7 richtingen. Deze richtingen zijn niet opponerend (recht tegenover elkaar),
want dan is het effect van de deelveldjes kleiner als wanneer de velden onder een hoek tegenover
elkaar staan. Daarom heb je ook altijd een oneven aantal velden.
Bundelintensiteit varieert per veld
- Gebaseerd op criteria voor PTV en OAR
- Berekend d.m.v. objectives door het planningssysteem
- MLC noodzakelijk
Verbetering conformiteit:
- Hogere dosis PTV soms mogelijk
- Betere sparing OAR
Intensiteitsgemoduleerde RT: Een bundel wordt opgedeeld in een dosisfluentieprofiel (verschillende
zwartingen) uiteindelijk kun je ze opsplitsen in kleine deelveldjes sigmenten. Je kan nu je 95%
isodosegebied nu wel kunt gaan conformeren aan het PTV. Intensiteit bundel variëren voor betere
conformiteit zorgt voor veel meer vrijheidsgraden.
Therapeutische ratio (het verschil tussen de kans op genezing en de kans op complicaties aan het
gezonde weefsel) wordt groter.
,3D conventionele RT (forward planning): Je zet zelf de bundels op de patiënt, berekent de dosis,
beoordeelt de dosisverdeling en past de bundels aan. Dit herhaal je tot je plan aan alle eisen voldoet.
Dit is te complex bij hele ingewikkelde doelgebieden en gaat te veel tijd kosten, zeker wanneer er
veel OAR’s zijn. Deze conventionele techniek is gebaseerd op ‘forward planning’.
Inverse planning: Begin met het aantal bundels, dan bereken je de dosis, je beoordeelt de
dosisverdeling, dan pas je de bundels aan.
Een constraint is een eis waaraan je planning moet voldoen.
Een objective is een doelstelling die je aan het planningssysteem meegeeft om de dosiscriteria
(constraint) te behalen. Een objective mag een letterlijke vertaling zijn maar mag ook sturend zijn,
dus strenger dan de beoogde constraint.
Objectives
- Vertellen het planningssysteem hoe het plan eruit zou moeten zien
- Zijn vertaling van criteria waarop plan beoordeeld wordt
- Zijn voornamelijk gebaseerd op uit DVH afgeleide getallen
- Geven bij de beoordeling een ‘rapportcijfer’
- Zijn vaak maar eenvouwdige benadering t.o.v. hoe je zelf een plan beoordeelt
Constraints
- Is een bijzonder soort objective
- Legt een harde eis op aan het plan en er kan dus niet mee gesjoemeld worden
- Vermindert flexibiliteit voor zoeken naar oplossingen
- Liever niet gebruiken
Cost function
- Alle objectives verwerkt tot 1 getal
- Objectives kunnen verschillend gewicht hebben
- Is een functie van alle te variëren parameters in een plan
Optimalisatie, doel: vind de bundelopzet waarbij de cost function minimaal is.
- Vele variabelen die onderzocht moeten worden
- Dwaal door landschap totdat je het laagste punt hebt gevonden
- Meer dan 1 minimum mogelijk
- Startpunt bepaalt ook mede waar je uitkomt
, ‘Standaard’ inverse planning – sequencing
Optimalisatie fluentieprofielen:
- Bundels opdelen in voxels
- Intensiteit in iedere voxel variëren
- Zoeken naar fluentieprofielen die beste plan oplevert.
Sequencing:
- Vertaling van fluentie naar segmenten
- Wordt beperkt door mogelijkheden collimator en MLC’s
- Optimale fluentieprofiel wordt slechts benaderd
Direct machine parameter optimization
Een geoptimaliseerd plan wordt altijd slechter na sequencing omdat niet alle fluentieprofielen
haalbaar zijn. De oplossing hiervoor is om te optimaliseren met MLC settings ipv fluentie. Dit neemt
beperkingen MLC mee in optimalisatie – DMPO.
Toepassingen en meerwaarden IMRT
- Hogere dosis PTV, bij gelijke of betere sparing van OAR’s
- In principe alle doelgebieden
- Mits aan alle randvoorwaarden wordt voldaan
IMRT vs conventioneel:
Bij 3D conventioneel is de intensiteit in een bundel gelijk maar kan de intensiteit van de verschillende
bundels variëren. Bij IMRT kan de intensiteit van een bepaalde bundel wel variëren.
Hoe ontstaat een IMRT planning?
IMRT wordt ook inverse planning genoemd. Een bundel wordt opgedeeld in een dosisfluentieprofiel.
Dit zijn verschillende zwartingen. Het dosisfluentieprofiel wordt weer opgedeeld in verschillende
voxels waardoor je het kan gaan opsplitsen in segmenten. Dit zijn kleine deelveldjes per bundel. Dan
kun je het 95% gebied gaan conformeren aan het PTV. Hoe meer segmenten je hebt hoe beter je
kunt conformeren. Hier zit wel een max aan. Door het conformeren bespaar je de OAR’s en verbreed
je de therapeutische ratio. De kans op genezing wordt groter, maar de kans op mis schieten wordt
ook groter.
