Afrikaans Sentence TAAL Summary

Afrikaans Taal
1. STOMPI
2. Tye
3. Negatief
4. Direkte en Indirekte
5. Voegwoorde
6. Lydende en Bedrywende
7. Meervoud en Verkleining
8. Voornaamwoorde
9. Byvoeglike naamwoorde
10. Bywoorde
11. Deelwoorde
12. Telwoorde en Tye
13. Taalinskerping: word- en sinstrukture



1. STOMPI

Who / When Who How Where To...
What
S V1 T O M P V2 I


onderwerp werkwoord tyd voorwerp wyse plek werkwoord Infinitief


Examples:
S V1 T O M P V2 I
Past die seun het daagliks sy werk netjies hier geskryf om goed te doen
Present die seun skryf daagliks sy werk netjies hier om goed te doen
Future die seun sal daagliks sy werk netjies hier skryf om goed te doen


* You may start with any part of STOMPI but the verb must always come next (in the
second position).
* More than one TIME WORD: BIG  SMALL
* More than one PLACE word: SMALL  BIG

Whatever you start with V1 is next!




Page 1 of 20

,INFINITIEF:
✓ om...te (v)  together or separated.n
 END OF SENTENCE – ONLY NIE CAN PASS
• example: Ek hou daarvan OM (in die stortbad) TE sing.

✓ behoort ... te (v)
• example: Jy BEHOORT jou huiswerk TE doen.

✓ hoef nie...te (v) nie
• example: Jy HOEF nie vir die toets TE leer nie.

✓ blyk...te (v) OR skyn...te(v)
• example: Hy SKYN die werk TE verstaan.



2. Tye

VERLEDE TYD TEENWOORDIGE TYD TOEKOMENDE TYD
Past Tense Present Tense Future Tense
het...ge+verb VANDAG sal... verb
GISTER MORE

Reels:

 If there is a REGULAR VERB:
(Ek lees ‘n boek)
* het + ge(v) (PAST) Ek HET ‘n boek gelees.
* sal + v (FUTURE) Ek SAL ‘n boek lees.

 If the verb BEGINS with be, ge, her, er, ont, ver, mis:
(Ek verstaan die werk)
* het + v  NO GE (P) Ek HET die werk verstaan.
* sal + v (F) Ek SAL die werk verstaan.

 If the verb = IS:
(Dit is baie koud)
* was (P) Dit WAS baie koud.
* sal + wees (F) Dit SAL baie koud WEES.



Page 2 of 20

,  If the verb = HET:
(Ek het ‘n mooi huis)
* het + gehad (P) Ek HET ‘n mooi huis GEHAD.
* sal + he (F) Ek SAL ‘n mooi huis HE.

 If the verb = WORD:
(Julle word ingenieurs)
* het + geword (P) Julle HET ingenieurs GEWORD.
* sal + word (F) Julle SAL ingenieurs word.

 If there is a verb + preposition ➔ ONE WORD:
(Ek tel die boek op)
* het + prep ge (v) (P) Ek HET die boek OPGETEL.
* sal + prep (v) (F) Ek SAL die boek OPTEL.

 If the verb is an AUXILIARY:
(Ek wil ‘n present he)
* PAST – moet  moes; kan  kon; wil  wou; sal  sou
* FUTURE - moet  sal...moet (v) ; kan  sal...kan (v) ; wil  sal...wil(v)
(P) Ek WOU ‘n present he.
(F) Ek SAL ‘n present WIL he.

 If the verb = GAAN, LAAT, KOM ➔before verb:
(Ek kom by jou kuier)
* het + gaan,laat,kom (v) (P) Ek HET by jou KOM kuier.
* sal + gaan,laat,kom (v) (F) Ek SAL by jou KOM kuier.

 NO conjunction & 2 MAIN VERBS:
(Ek hoor die leeu brul)
* het + (v1)(v2) (P) Ek HET die leeu HOOR BRUL.
* sal + (v1)(v2) (F) Ek SAL die leeu HOOR BRUL.

 2 VERBS & EN:
(Die man sit en lees daar.)
* het + gev1 EN (ge)v2
 only 2 ge- when can’t do at same time.
nd (P) Die man HET daar GESIT EN LEES.
* sal + (v1) EN (v2) (F) Die man SAL daar SIT EN LEES.




Page 3 of 20