Inleiding
Internationalisering, europeanisering, digitalisering, regionalisering en constitutionalisering
INTERNATIONALISERING
Rechtsvergelijking gedaan, vooral met de rechtssystemen van Frankrijk, Nederland en Duitsland, ook
met common law stelsels. Kan dienen voor inspiratie om eigen rechtsregels te interpreteren of te
creëren.
Weens Koopverdrag (1980): Meest betekenisvolle verdrag op internationaal niveau voor het
contractenrecht.
PICC Principles of International Commercial Contracts
Sets van regels tot stand gebracht door organisatie UNIDROIT.
EUROPEANISERING: RICHTLIJNEN, VERORDENINGEN EN PRIMAIR EU-RECHT
Contracten zijn ook het voorwerp van EU-recht geworden.
Europeanisering = dat het EU-recht bestaande nationale privaatrechtelijke regels hetzij bevestigt
hetzij doorkruist.
EUROPEANISERING: OP ZOEK NAAR PRINCIPES VAN ALGEMEEN CONTRACTENRECHT EN
MEER: PECL EN DCFR
Academici zochten naar principes die gemeenschappelijk zijn aan de nationale rechtsordes van de
EU, eerst op vlak van het algemeen contractenrecht, vervolgens naar het privaatrecht in het
algemeen.
Ze zochten om een Europees BW te ontwikkelen.
PECL Principles of European Contract Law
Algemeen contractenrecht (net als cursus); uitgewerkt door 80-man, er 20j over gedaan
Voorzitter commissie: Ole Lando.
DCFR Draft Common Frame of Reference
Bedoeling om Europees BW tot stand te brengen, hebben ontwerp gemaakt.
2000-2010; drijvende kracht hier was Duitse prof: von Bar
NATIONALE CODIFICATIES
Minister van Justitie Koen Geens was er in geslaagd om in 2019 een nieuw BW op de rails te zetten.
PECL & DCFR hebben wel degelijk impact gehad. Aantal regels zien we terug in Wetsvoorstel
Verbintenissen.
REGIONALISERING
Met 6de staatshervorming kregen ook de gewesten bevoegdheid om contracten te regelen.
1
, CONSTITUTIONALISERING VAN HET PRIVAATRECHT OF HORIZONTALISERING VAN
GRONDRECHTEN
= dwz dat privaatrechtelijke verhoudingen een toenemende impact ondervinden van de
grondrechten o.m. opgenomen in Gw, het EVRM of Handvest van de Grondrechten van de EU.
Het oude BW (huidig recht) en het BW (toekomstig recht)
VAN OUD NAAR NIEUW
VAN OUD BW NAAR (NIEUW) BW
Oud BW dateert dan 1804 van Napoleon. Is nog voor groot stuk van toepassing. Nieuw BW om
oude te vervangen, wordt soms Codex Geens genoemd. Datum inwerkingtreding gaat belangrijk
zijn (bv. boek verb). Alle contracten en rechtsfeiten van voor die datum gaat nog altijd oud BW
van toepassing zijn.
INDELING VAN HET OUD EN NIEUW BW
Oud BW: 3 boeken: verbintenissen ga je vooral terugvinden in 3 de boek meer bepaald in titel 3,
4 en 4bis.
Boek I: Personen
Boek II: Goederen en verschillende beperkingen van eigendom
Boek III: Op welke wijze eigendom verkregen wordt
o Titel III: Contractuele verbintenissen
o Titel IV: Buitencontractuele verbintenissen
o Titel IVbis: ‘schade veroorzaakt door abnormalen’: art. 1386bis, dit artikel onder aparte
titel geplaatst omdat het zowel van toepassing is op contractuele als niet-contractuele
aansprakelijkheid.
Nieuw BW:
Boek 1 Algemene bepalingen Nog niet gestemd.
Bv. Verbod van rechtsmisbruik.
Boek 2 Personen, familie en Titel 3 (relatievermogensrecht) is
relatievermogensrecht goedgekeurd.
Rest nog niet, personen en familie
komt nog.
Boek 3 Goederen Goedgekeurd en inwerking.
Boek 4 Nalatenschappen, schenkingen en Goedgekeurd, maar nog niet inwerking
testamenten
Boek 5 Verbintenissenrecht Nog niet gestemd.
Boek 6 Buitencontractuele aansprakelijkheid Al tekst over; is eigenlijk ook
verbintenissenrecht, maar in apart
boek gegoten omdat men met 2
werkgroepen gewerkt had. Boek
verbintenissen is meer traditionele lijn
en makkelijk aanvaardbaar is dan
buitencontractuele aansprakelijkheid.
Boek 7 Zekerheden
Boek 8 Bewijs Goedgekeurd en inwerking.
Boek 9 Verjaring
2
,NOOD AAN EEN NIEUW VERBINTENISSENRECHT? EEN EERSTE KENNISMAKING
SYMBOLIEK VAN HET NIEUWE
Sinds 1804 onderging onze maatschappij heel wat wijzigingen, een WB van die tijd is niet meer aan
onze behoeften aangepast.
Inhoudelijke wijziging vergt niet noodzakelijk een nieuw WB => symbolisch gegeven: we werken niet
meer met WB van napoleontische tijden.
OVERGANGSRECHT
OVERGANGSRECHT: OUD EN NIEUW BW NOG LANG NAAST ELKAAR
Datum inwerkingtreding gaat belangrijk zijn (bv bij boek verb). Alle contracten en rechtsfeiten van
voor die datum daarop gaat nog altijd oud BW van toepassing zijn.
Verlenging van contract blijft oud BW van toep.
Situatie waar oude recht moet worden toegepast, maar niet duidelijk is wat het recht is, kan je nieuw
recht toepassen.
HvC past wetsvoorstel toe voordat die is goedgekeurd. (anticipatief toepassen)
HvC heeft ook al ingegaan tegen dat wetsvoorstel.
3
, Deel I: Ontstaan en geldigheid
van contracten
Hoofdstuk 1. Contractvrijheid
- Art. 1134 oud BW/ Art. 5.96 BW: Contracten zijn even verbindend als de wet.
- Art. II 3-4 WER: Vrijheid van ondernemen.
o Is ook een subjectief recht (komt enkel toe aan de houder van dat recht vrijheid:
komt aan iedereen toe)
- Waarom bindt een contract partijen?
o Wilsautonomie
Niet hetzelfde als contractsvrijheid.
Je legt de contractsvrijheid en de gebondenheid die daaruit voortvloeit uit
adhv de wilsautoomie (o.a).
o Efficiëntie
Bv. Vaste voorwaarden in ondergrondse parkings besparen tijd aangezien
niet elke klant zo moet onderhandelen over de voorwaarden om daar te
parkeren.
o Rechtvaardigheid
Belangen van beide partijen
o Vertrouwen
Rechtmatig vertrouwen dat als men iets belooft in een contract, die dat ook
effectief zal uitvoeren.
- Wat?
Materiële contractsvrijheid Formele contractsvrijheid
Vrijheid om al dan niet te contracteren, te (art. 1101 oud BW, art.5.5 BW)
onderhandelen zonder verder te zetten => Vrijheid om op het even welke wijze
zolang je je gedraagt als een normaal gestalte te geven aan een contract =>
zorgvuldig persoon. consensualisme: Overeenkomsten komen
tot stand puur door wilsovereenkomst,
Vrijheid om de inhoud van een contract te zonder dat daarvoor een afgifte van goed
bepalen. of een vorm moet zijn (= solo consensu:
een loutere wilsovereenkost volstaat).
Vrijheid om te kiezen met wie je
contracteert. Een bepaalde vorm (Bv. Een akte) is soms
vereist om het bestaan van het contract te
bewijzen.
4
Internationalisering, europeanisering, digitalisering, regionalisering en constitutionalisering
INTERNATIONALISERING
Rechtsvergelijking gedaan, vooral met de rechtssystemen van Frankrijk, Nederland en Duitsland, ook
met common law stelsels. Kan dienen voor inspiratie om eigen rechtsregels te interpreteren of te
creëren.
Weens Koopverdrag (1980): Meest betekenisvolle verdrag op internationaal niveau voor het
contractenrecht.
PICC Principles of International Commercial Contracts
Sets van regels tot stand gebracht door organisatie UNIDROIT.
EUROPEANISERING: RICHTLIJNEN, VERORDENINGEN EN PRIMAIR EU-RECHT
Contracten zijn ook het voorwerp van EU-recht geworden.
Europeanisering = dat het EU-recht bestaande nationale privaatrechtelijke regels hetzij bevestigt
hetzij doorkruist.
EUROPEANISERING: OP ZOEK NAAR PRINCIPES VAN ALGEMEEN CONTRACTENRECHT EN
MEER: PECL EN DCFR
Academici zochten naar principes die gemeenschappelijk zijn aan de nationale rechtsordes van de
EU, eerst op vlak van het algemeen contractenrecht, vervolgens naar het privaatrecht in het
algemeen.
Ze zochten om een Europees BW te ontwikkelen.
PECL Principles of European Contract Law
Algemeen contractenrecht (net als cursus); uitgewerkt door 80-man, er 20j over gedaan
Voorzitter commissie: Ole Lando.
DCFR Draft Common Frame of Reference
Bedoeling om Europees BW tot stand te brengen, hebben ontwerp gemaakt.
2000-2010; drijvende kracht hier was Duitse prof: von Bar
NATIONALE CODIFICATIES
Minister van Justitie Koen Geens was er in geslaagd om in 2019 een nieuw BW op de rails te zetten.
PECL & DCFR hebben wel degelijk impact gehad. Aantal regels zien we terug in Wetsvoorstel
Verbintenissen.
REGIONALISERING
Met 6de staatshervorming kregen ook de gewesten bevoegdheid om contracten te regelen.
1
, CONSTITUTIONALISERING VAN HET PRIVAATRECHT OF HORIZONTALISERING VAN
GRONDRECHTEN
= dwz dat privaatrechtelijke verhoudingen een toenemende impact ondervinden van de
grondrechten o.m. opgenomen in Gw, het EVRM of Handvest van de Grondrechten van de EU.
Het oude BW (huidig recht) en het BW (toekomstig recht)
VAN OUD NAAR NIEUW
VAN OUD BW NAAR (NIEUW) BW
Oud BW dateert dan 1804 van Napoleon. Is nog voor groot stuk van toepassing. Nieuw BW om
oude te vervangen, wordt soms Codex Geens genoemd. Datum inwerkingtreding gaat belangrijk
zijn (bv. boek verb). Alle contracten en rechtsfeiten van voor die datum gaat nog altijd oud BW
van toepassing zijn.
INDELING VAN HET OUD EN NIEUW BW
Oud BW: 3 boeken: verbintenissen ga je vooral terugvinden in 3 de boek meer bepaald in titel 3,
4 en 4bis.
Boek I: Personen
Boek II: Goederen en verschillende beperkingen van eigendom
Boek III: Op welke wijze eigendom verkregen wordt
o Titel III: Contractuele verbintenissen
o Titel IV: Buitencontractuele verbintenissen
o Titel IVbis: ‘schade veroorzaakt door abnormalen’: art. 1386bis, dit artikel onder aparte
titel geplaatst omdat het zowel van toepassing is op contractuele als niet-contractuele
aansprakelijkheid.
Nieuw BW:
Boek 1 Algemene bepalingen Nog niet gestemd.
Bv. Verbod van rechtsmisbruik.
Boek 2 Personen, familie en Titel 3 (relatievermogensrecht) is
relatievermogensrecht goedgekeurd.
Rest nog niet, personen en familie
komt nog.
Boek 3 Goederen Goedgekeurd en inwerking.
Boek 4 Nalatenschappen, schenkingen en Goedgekeurd, maar nog niet inwerking
testamenten
Boek 5 Verbintenissenrecht Nog niet gestemd.
Boek 6 Buitencontractuele aansprakelijkheid Al tekst over; is eigenlijk ook
verbintenissenrecht, maar in apart
boek gegoten omdat men met 2
werkgroepen gewerkt had. Boek
verbintenissen is meer traditionele lijn
en makkelijk aanvaardbaar is dan
buitencontractuele aansprakelijkheid.
Boek 7 Zekerheden
Boek 8 Bewijs Goedgekeurd en inwerking.
Boek 9 Verjaring
2
,NOOD AAN EEN NIEUW VERBINTENISSENRECHT? EEN EERSTE KENNISMAKING
SYMBOLIEK VAN HET NIEUWE
Sinds 1804 onderging onze maatschappij heel wat wijzigingen, een WB van die tijd is niet meer aan
onze behoeften aangepast.
Inhoudelijke wijziging vergt niet noodzakelijk een nieuw WB => symbolisch gegeven: we werken niet
meer met WB van napoleontische tijden.
OVERGANGSRECHT
OVERGANGSRECHT: OUD EN NIEUW BW NOG LANG NAAST ELKAAR
Datum inwerkingtreding gaat belangrijk zijn (bv bij boek verb). Alle contracten en rechtsfeiten van
voor die datum daarop gaat nog altijd oud BW van toepassing zijn.
Verlenging van contract blijft oud BW van toep.
Situatie waar oude recht moet worden toegepast, maar niet duidelijk is wat het recht is, kan je nieuw
recht toepassen.
HvC past wetsvoorstel toe voordat die is goedgekeurd. (anticipatief toepassen)
HvC heeft ook al ingegaan tegen dat wetsvoorstel.
3
, Deel I: Ontstaan en geldigheid
van contracten
Hoofdstuk 1. Contractvrijheid
- Art. 1134 oud BW/ Art. 5.96 BW: Contracten zijn even verbindend als de wet.
- Art. II 3-4 WER: Vrijheid van ondernemen.
o Is ook een subjectief recht (komt enkel toe aan de houder van dat recht vrijheid:
komt aan iedereen toe)
- Waarom bindt een contract partijen?
o Wilsautonomie
Niet hetzelfde als contractsvrijheid.
Je legt de contractsvrijheid en de gebondenheid die daaruit voortvloeit uit
adhv de wilsautoomie (o.a).
o Efficiëntie
Bv. Vaste voorwaarden in ondergrondse parkings besparen tijd aangezien
niet elke klant zo moet onderhandelen over de voorwaarden om daar te
parkeren.
o Rechtvaardigheid
Belangen van beide partijen
o Vertrouwen
Rechtmatig vertrouwen dat als men iets belooft in een contract, die dat ook
effectief zal uitvoeren.
- Wat?
Materiële contractsvrijheid Formele contractsvrijheid
Vrijheid om al dan niet te contracteren, te (art. 1101 oud BW, art.5.5 BW)
onderhandelen zonder verder te zetten => Vrijheid om op het even welke wijze
zolang je je gedraagt als een normaal gestalte te geven aan een contract =>
zorgvuldig persoon. consensualisme: Overeenkomsten komen
tot stand puur door wilsovereenkomst,
Vrijheid om de inhoud van een contract te zonder dat daarvoor een afgifte van goed
bepalen. of een vorm moet zijn (= solo consensu:
een loutere wilsovereenkost volstaat).
Vrijheid om te kiezen met wie je
contracteert. Een bepaalde vorm (Bv. Een akte) is soms
vereist om het bestaan van het contract te
bewijzen.
4
