Population Dynamics
2. Transitions: thinking about population over time
Population change
De bevolking groeit als er een positief verband is tussen het aantal geboortes en het sterfteaantal.
P(nu)= P(toen) + Geboortes - Sterfte
Als de wereldpopulatie een gesloten systeem was, zou migratie geen invloed hebben. Als daar wel
rekening mee gehouden wordt, ziet de formule er zo uit:
P(nu)= P(toen)+ Geboortes – Sterfte + Immigratie – Emigratie oftewel:
P(t+n) = P(t) + B (t,t+n) – D (t,t+n) + I (t,t+n) – E (t,t+n) oftewel:
Population Change = Natural Increase + Net Migration
Ruw Geboortecijfer = (aantal geboortes in een jaar/populatie halverwege het jaar)x 1000
Ruw Sterftecijfer = (aantal sterfgevallen in een jaar/populatie halverwege het jaar) x 1000
Ruw cijfer van natuurlijke groei = Ruw Geboortecijfer – Ruw Sterftecijfer
Geboorte- en sterftecijfers zijn niet altijd in evenwicht. Op specifieke momenten vindt er een
verschuiving tussen demografische gebeurtenissen plaats.
Malthus and pre-transition population dynamics
Voordat er gekeken wordt naar het demografisch transitiemodel moet er eerst gekeken worden naar
de pre-transitie van de populatie, waarbij zowel het geboortecijfer als het sterftecijfer hoog zijn.
Malthus (auteur van An Essay on the Principle of Population) beschreef in zijn theorie dat de relatie
tussen de bevolking en bronnen gebaseerd zijn op twee vaste zekerheden:
1. Eten en passie tussen de verschillende geslachten zijn beide essentieel voor het bestaan van de
mensheid.
2. Waarbij de bevolking geometrisch groeit, kan de productiecapaciteit alleen rekenkundig groeien.
Als de bevolking sneller zou groeien dan de landbouwproductie kan groeien, kunnen er volgens
Malthus twee dingen gebeuren:
- oorlog, de pest, hongersnood
- de vruchtbaarheid wordt lager omdat men later aan kinderen begint en er ook minder kinderen
geboren worden.
Malthusian trap = technische vooruitgang zorgt voor bevolkingsgroei maar gaat dan ten onder in de
daaropvolgende bevolkingsgroei.
The demographic transition model (DTM)
Het demografisch transitiemodel laat de veranderingen in een serie van fases zien (bijbehorend
maatschappelijke en economische veranderingen) waarbij de verandering van de balans tussen
geboortes en sterfte de populatie bepaalt.
Er zijn vier belangrijke fases in het demografisch transitie model:
Fase 1: Pre-transitie, of pre-industriële samenlevingen, met een hoog geboortecijfer en hoog
sterftecijfer. Bevolkingsgroei is vrijwel te verwaarlozen en het geboorte- en sterftecijfer zijn ongeveer
in balans.
Fase 2: Deze fase duidt op een dalend sterftecijfer, maar een geboortecijfer die ongeveer even hoog is
als in de pre-transitie fase. Hieruit volgt een snelle groei van de bevolking.
Fase 3: Deze fase laat zien dat het geboortecijfer begint te dalen, waardoor de bevolking minder snel
groeit.
Fase 4: In deze fase bevolkingen een lager geboortecijfer en een laag sterftecijfer. Het geboortecijfer
, kan zelfs onder het sterftecijfer terechtkomen en zouden dan vallen onder het
‘vervangbaarheidsniveau’.
Replicating the demographic transition model
David Reher’s (2004) vier profielen van de wereldwijde demografische transitie:
- Forerunners: landen in Europa en Noord-Amerika. Deze landen laten een profiel zien dat typisch is
voor het ‘klassieke’ DTM.
- Followers: landen in Azië en Noord-Amerika. Bij de followers is er meer vertraging tussen de daling
van het geboortecijfer en het sterftecijfer waardoor er een meer intensieve bevolkingsgroei ontstaat.
- Trailers: landen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Het kleine verschil hierbij is het latere begin van
geboorte- en sterftedaling.
- Latecomers: laatkomers in de demografische transitie worden allemaal in Afrika gevonden. Het gat
tussen daling van geboorte- en sterftecijfer is hier het hoogst. Het dalen van het sterftecijfer is pas
vanaf de jaren 1970 ingezet.
Demographic transition model as an explanatory model
Zuigelingensterfte wordt geassocieerd met kortere intervallen tussen geboortes en de verminderen
van de borstvoeding. Als zuigelingensterfte zal dalen, zullen de intervallen tussen de geboortes dalen,
waardoor de vruchtbaarheid weer daalt.
Er wordt verondersteld dat ouders die hun kind verliezen het snel zullen ‘vervangen’ door een ander
kind. Daarnaast zullen ouders hun vruchtbaarheid verminderen als hun kinderen (erfgenamen) het tot
een volwassen leeftijd redden.
Mortality Decline
Het DTM laat zien dat het mogelijk is aan de Malthusian Trap te ontkomen en dat het mogelijk is dat
de bevolking groeit door het verlagen van het sterftecijfer en de verlaging van de productiviteit.
Er moet gekeken worden of de verlaging van het sterftecijfer exogeen is of losstaat van
maatschappelijke en economische veranderingen.
Thomas McKeown (1976) schreef dat de ‘moderne’ stijging van de wereldbevolking vanaf de 17e
eeuw eerder is toe te schrijven is aan de maatschappelijke en economische verbeteringen dan aan
medische of publieke gezondheidsbemiddeling. McKeown stelt dat het beter is breed in te grijpen in
levensstandaarden als het gaat om het te laten dalen van het sterftecijfer dan het gericht ingrijpen.
Jack Caldwell (1986)stelde de volgende voorwaarden waaraan voldaan moet worden voor het
sterftecijfer zal gaan dalen:
- vrouwen krijgen overal gelijke rechten als mannen
- Inzet voor zowel de gezondheidszorg als het onderwijs. Vrouwelijke scholing gelijk als die van
mannen.
- Toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen, ongeacht locatie of inkomen.
- Efficiënte gezondheidsdiensten
- levering en distributie van levensmiddelen
- universele immunisatie
- effectieve prenatale en postnatale gezondheidszorg
Samuel Preston (2007) concludeert dat exogene factoren hebben het sterftecijfer aangepast. Een
dalend sterftecijfer kan niet verklaard worden aan de hand van monocausale theorieën.
Fertility decline
Er is zeker een negatieve relatie tussen het geboortecijfer en het inkomen van de huishoudens op
verschillende schalen. Landen met een hogere BNP hadden een lagere vruchtbaarheid. Een mogelijke
verklaring voor deze relatie is dat de kosten voor het opvoeden van kinderen hoger wordt naarmate
de welvaart van een land stijgt. Welvarendere stellen zouden deze kosten kennen en daardoor hun
vruchtbaarheid verlagen.
2. Transitions: thinking about population over time
Population change
De bevolking groeit als er een positief verband is tussen het aantal geboortes en het sterfteaantal.
P(nu)= P(toen) + Geboortes - Sterfte
Als de wereldpopulatie een gesloten systeem was, zou migratie geen invloed hebben. Als daar wel
rekening mee gehouden wordt, ziet de formule er zo uit:
P(nu)= P(toen)+ Geboortes – Sterfte + Immigratie – Emigratie oftewel:
P(t+n) = P(t) + B (t,t+n) – D (t,t+n) + I (t,t+n) – E (t,t+n) oftewel:
Population Change = Natural Increase + Net Migration
Ruw Geboortecijfer = (aantal geboortes in een jaar/populatie halverwege het jaar)x 1000
Ruw Sterftecijfer = (aantal sterfgevallen in een jaar/populatie halverwege het jaar) x 1000
Ruw cijfer van natuurlijke groei = Ruw Geboortecijfer – Ruw Sterftecijfer
Geboorte- en sterftecijfers zijn niet altijd in evenwicht. Op specifieke momenten vindt er een
verschuiving tussen demografische gebeurtenissen plaats.
Malthus and pre-transition population dynamics
Voordat er gekeken wordt naar het demografisch transitiemodel moet er eerst gekeken worden naar
de pre-transitie van de populatie, waarbij zowel het geboortecijfer als het sterftecijfer hoog zijn.
Malthus (auteur van An Essay on the Principle of Population) beschreef in zijn theorie dat de relatie
tussen de bevolking en bronnen gebaseerd zijn op twee vaste zekerheden:
1. Eten en passie tussen de verschillende geslachten zijn beide essentieel voor het bestaan van de
mensheid.
2. Waarbij de bevolking geometrisch groeit, kan de productiecapaciteit alleen rekenkundig groeien.
Als de bevolking sneller zou groeien dan de landbouwproductie kan groeien, kunnen er volgens
Malthus twee dingen gebeuren:
- oorlog, de pest, hongersnood
- de vruchtbaarheid wordt lager omdat men later aan kinderen begint en er ook minder kinderen
geboren worden.
Malthusian trap = technische vooruitgang zorgt voor bevolkingsgroei maar gaat dan ten onder in de
daaropvolgende bevolkingsgroei.
The demographic transition model (DTM)
Het demografisch transitiemodel laat de veranderingen in een serie van fases zien (bijbehorend
maatschappelijke en economische veranderingen) waarbij de verandering van de balans tussen
geboortes en sterfte de populatie bepaalt.
Er zijn vier belangrijke fases in het demografisch transitie model:
Fase 1: Pre-transitie, of pre-industriële samenlevingen, met een hoog geboortecijfer en hoog
sterftecijfer. Bevolkingsgroei is vrijwel te verwaarlozen en het geboorte- en sterftecijfer zijn ongeveer
in balans.
Fase 2: Deze fase duidt op een dalend sterftecijfer, maar een geboortecijfer die ongeveer even hoog is
als in de pre-transitie fase. Hieruit volgt een snelle groei van de bevolking.
Fase 3: Deze fase laat zien dat het geboortecijfer begint te dalen, waardoor de bevolking minder snel
groeit.
Fase 4: In deze fase bevolkingen een lager geboortecijfer en een laag sterftecijfer. Het geboortecijfer
, kan zelfs onder het sterftecijfer terechtkomen en zouden dan vallen onder het
‘vervangbaarheidsniveau’.
Replicating the demographic transition model
David Reher’s (2004) vier profielen van de wereldwijde demografische transitie:
- Forerunners: landen in Europa en Noord-Amerika. Deze landen laten een profiel zien dat typisch is
voor het ‘klassieke’ DTM.
- Followers: landen in Azië en Noord-Amerika. Bij de followers is er meer vertraging tussen de daling
van het geboortecijfer en het sterftecijfer waardoor er een meer intensieve bevolkingsgroei ontstaat.
- Trailers: landen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Het kleine verschil hierbij is het latere begin van
geboorte- en sterftedaling.
- Latecomers: laatkomers in de demografische transitie worden allemaal in Afrika gevonden. Het gat
tussen daling van geboorte- en sterftecijfer is hier het hoogst. Het dalen van het sterftecijfer is pas
vanaf de jaren 1970 ingezet.
Demographic transition model as an explanatory model
Zuigelingensterfte wordt geassocieerd met kortere intervallen tussen geboortes en de verminderen
van de borstvoeding. Als zuigelingensterfte zal dalen, zullen de intervallen tussen de geboortes dalen,
waardoor de vruchtbaarheid weer daalt.
Er wordt verondersteld dat ouders die hun kind verliezen het snel zullen ‘vervangen’ door een ander
kind. Daarnaast zullen ouders hun vruchtbaarheid verminderen als hun kinderen (erfgenamen) het tot
een volwassen leeftijd redden.
Mortality Decline
Het DTM laat zien dat het mogelijk is aan de Malthusian Trap te ontkomen en dat het mogelijk is dat
de bevolking groeit door het verlagen van het sterftecijfer en de verlaging van de productiviteit.
Er moet gekeken worden of de verlaging van het sterftecijfer exogeen is of losstaat van
maatschappelijke en economische veranderingen.
Thomas McKeown (1976) schreef dat de ‘moderne’ stijging van de wereldbevolking vanaf de 17e
eeuw eerder is toe te schrijven is aan de maatschappelijke en economische verbeteringen dan aan
medische of publieke gezondheidsbemiddeling. McKeown stelt dat het beter is breed in te grijpen in
levensstandaarden als het gaat om het te laten dalen van het sterftecijfer dan het gericht ingrijpen.
Jack Caldwell (1986)stelde de volgende voorwaarden waaraan voldaan moet worden voor het
sterftecijfer zal gaan dalen:
- vrouwen krijgen overal gelijke rechten als mannen
- Inzet voor zowel de gezondheidszorg als het onderwijs. Vrouwelijke scholing gelijk als die van
mannen.
- Toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen, ongeacht locatie of inkomen.
- Efficiënte gezondheidsdiensten
- levering en distributie van levensmiddelen
- universele immunisatie
- effectieve prenatale en postnatale gezondheidszorg
Samuel Preston (2007) concludeert dat exogene factoren hebben het sterftecijfer aangepast. Een
dalend sterftecijfer kan niet verklaard worden aan de hand van monocausale theorieën.
Fertility decline
Er is zeker een negatieve relatie tussen het geboortecijfer en het inkomen van de huishoudens op
verschillende schalen. Landen met een hogere BNP hadden een lagere vruchtbaarheid. Een mogelijke
verklaring voor deze relatie is dat de kosten voor het opvoeden van kinderen hoger wordt naarmate
de welvaart van een land stijgt. Welvarendere stellen zouden deze kosten kennen en daardoor hun
vruchtbaarheid verlagen.
