Uitgebreide samenvatting literatuur college 2

BESTUURSRECHT LITERATUUR COLLEGE 2
Bestuursrecht begrepen: hfdst. 2 par. 1 t/m 3 en par. 9.
Paragraaf 1 t/m 3:
Rechtsverhouding bestuur <--> burger(s):
 Gebaseerd op (bestuursrechtelijke) basisbeginselen en uitgangspunten.

Bestuursrecht:
 Normeert/regelt in de democratische rechtsstaat de rechtsverhouding tussen bestuur en
burger(s).
 In (bijzondere) bestuursrechtelijke wetten worden door de wetgever ter behartiging van het
algemeen belang bestuursbevoegdheden aan het bestuur toegekend.

Bestuursorgaan (art. 1:1 Awb):
 Een orgaan van de overheid, belast met de behartiging van algemene belangen. Soms biedt
de Grondwet al een aanknopingspunt voor het bepalen van een overheidstaak, voorbeelden:
o Bescherming van het milieu (art. 21 Gw);
o Bevorderen van de werkgelegenheid (art. 19 lid 1 Gw);
o Realiseren van goede gezondheidszorg (art. 22 lid 1 Gw).
 Ieder bestuursorgaan vervult binnen de bestuursorganisatie een afgebakende, specifieke
functie. Deze functie is gericht op de behartiging van een of meer publieke belangen.
 Een bestuursorgaan is geen rechtspersoon in de zin van het Burgerlijk Wetboek (ook geen
natuurlijk persoon).
 Bestuursorganen vervullen geen (zelfstandige) vermogensrechtelijke functie.

De bestuursorganen per niveau:
 Belangrijkste bestuursorganen op rijksniveau:
o De regering (art. 42 lid 2 Gw);
o De ministerraad (art. 45 lid 1 Gw);
o De ministers (art. 43 Gw);
o De staatssecretarissen (art. 46 lid 1 Gw).
 De ministers staan in de regel aan het hoofd van een ministerie, ook wel
departement genoemd (art. 44 lid 1 Gw).
 Belangrijkste bestuursorganen op provinciaal niveau:
o De provinciale Staten (art. 6 Provinciewet);
o De gedeputeerde Staten (art. 6 Provinciewet);
o De commissaris van de Koning (art. 6 Provinciewet).
 Belangrijkste bestuursorganen op gemeentelijk niveau:
o De gemeenteraad (art. 6 Gemeentewet);
o Het college van burgemeester en wethouders (art. 6 Gemeentewet);
o De burgemeester (art. 6 Gemeentewet).
 Belangrijkste bestuursorganen op waterschap niveau:
o Het algemeen bestuur (art. 10 Waterschapswet);
o Het dagelijks bestuur (art. 10 Waterschapswet);
o De voorzitter (art. 10 Waterschapswet).

Belanghebbende (art. 1:2 Awb):
 Een persoon of entiteit wiens belang rechtstreeks bij de uitoefening van een
bestuursbevoegdheid is betrokken.

Besluit (art. 1:3 Awb lid 1):

,  Een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke
rechtshandeling. Een publiekrechtelijke rechtshandeling, ofwel een besluit, is in de regel
gebaseerd op openbaar gezag.

Bestuursbevoegdheden:
 Doelgebonden bestuursbevoegdheden bepaald de rechtsverhouding tussen een
bestuursorgaan en belanghebbende(n).
Deze bevoegdheid steunt op de wet, uitzonderingen daargelaten. Het bestuursorgaan kan dit
eenzijdig uitvoeren, er is geen toestemming nodig van de burger.
Bestuursbevoegdheden kunnen dus ook tegen de wil van de burger worden uitgeoefend.
 Geschreven bestuursbevoegdheid, de bevoegdheid moet in de regel steunen op de wet.

Drie bouwstenen van de bestuursrechtelijke rechtsverhouding:
1. Een bestuursorgaan;
2. Een bestuursbevoegdheid --> bevoegdheidsuitoefening --> besluit;
3. Een of meer belanghebbenden.

Openbare lichaam:
 Een openbaar lichaam is een in het recht geregeld verband waarbinnen bevoegde
bestuursorganen (samenhangende) taken verrichten en bestuursbevoegdheden uitoefenen.
Een openbaar lichaam is een rechtspersoon die is ingesteld krachtens publiekrecht en waaraan
krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid toekomt.
o Het centrale openbare lichaam is de Nederlandse Staat (ook wel het Rijk genoemd).
o Het decentrale openbare lichaam is bijv. de gemeente, provincies en de waterschappen (zie
art. 123 lid 1 en art. 133 lid 1 Gw).
o Er zijn ook nog andere openbare lichamen (art. 134 lid 1 Gw):
 Het openbaar lichaam dat in het kader van een gemeenschappelijke regeling tussen
gemeenten of gemeenten en een (of meer) provincie(s) in het leven wordt geroepen
om bepaalde (uitvoerende) taken doelmatiger te kunnen behartigen.
(vgl. art. 135 Gw jo. art. 8 lid 1 en art. 73 lid 1 Wet gemeenschappelijke regelingen
(WGR))
 Openbare lichamen worden onderverdeeld in:
o Lichamen met een algemene bestuurstaak --> gemeente, provincie en Rijk.
o Lichamen met een functionele bestuurstaak --> waterschap.
 Het openbaar lichaam waar een bestuursorgaan deel van uit kan maken is wel een
rechtspersoon (art. 2:1 lid 1 BW).
o Rechtspersoon 'sui generis' --> rechtspersoon die net zoals een openbaar lichaam
krachtens publiekrecht is ingesteld. De rechtspersoonlijkheid wordt namelijk in een
bijzondere bestuursrechtelijke wet verleend.
o Openbare lichamen en andere krachtens de wet ingestelde lichamen, zoals het UWV
en de RDW, die rechtspersoonlijkheid in de zin van het BW bezitten, zijn in staat op
privaatrechtelijke rechtshandelingen te verrichten.
 Op deze krachtens publiekrecht ingestelde rechtspersonen is het
privaatrecht ook van toepassing als deze rechtspersonen feitelijk handelen.
Denk hierbij aan het onrechtmatig handelen, bijv. bij het ophalen van de vuilnis
met de vuilniswagen een andere auto raken.
 De vermogensrechtelijke gevolgen van bestuurshandelingen worden aan het lichaam (de
rechtspersoon) toegerekend en dus niet aan de bestuursorganen (aldus art. 1:1 lid 4 Awb).
 Openbare lichamen oefenen geen bestuursbevoegdheden uit.
o Bijv. een omgevingsvergunning voor het bouwen van een woning wordt verleend
door het college van B&W, niet door de rechtspersoon gemeente.