Deel 2: Communicatie met
ouders in onderwijs
Inhoudsopgave
Communiceren met ouders in de basisschool................................................................................................. 2
Oudercommunicatie verbeteren: waar begin je? (p 39)......................................................................................2
Communiceren = organiseren (p 45)....................................................................................................................2
Ouders zijn even belangrijk als leerlingen............................................................................................................2
Oudertyperingen...................................................................................................................................................3
Voordelen........................................................................................................................................................3
Valkuilen..........................................................................................................................................................3
5 profielen van ouders (p 47, p 48).................................................................................................................4
6 oudertyperingen (typologieën) (p 53 – p 56)...............................................................................................4
Ouders in verschillende rollen (p 49)...............................................................................................................4
De deskundigheid van ouders (p 50)....................................................................................................................5
Hoe scholen sociaal kapitaal van ouders kunnen benutten.................................................................................6
Kijkwijzer voor ouderbetrokkenheid en -participatie...........................................................................................7
Waar hoort dit in het participatiehuis?...........................................................................................................7
Oudercontacten............................................................................................................................................. 8
Twee drukke kinderen, twee oudergesprekken....................................................................................................8
Mijn portret: een beeld van het kind in één oogopslag (p 63).............................................................................8
Halo-effect.......................................................................................................................................................9
Het kind in beel: deel 1: de stem van de ouder via mijn portret (p 64)................................................................9
Het kind in beeld: deel 2: de stem van de leerkracht via mijn portret (p 68).....................................................10
De stem van de kleuters via mijn portret (p 74).................................................................................................10
Het voeren van oudergesprekken.......................................................................................................................10
Filmpje...........................................................................................................................................................10
Soorten gesprekken.......................................................................................................................................11
Grondhouding................................................................................................................................................11
Wat?/Waarom?.............................................................................................................................................13
Verschillende gesprekinterventies................................................................................................................14
Interventiecontiniuüm (p82).........................................................................................................................14
Checklist voeren van oudergesprekken (p 76)..............................................................................................15
Gespreksoorten (p 92)...................................................................................................................................16
Tips......................................................................................................................................................................22
De boze ouder................................................................................................................................................22
Slecht nieuws.................................................................................................................................................23
De juiste vragen.............................................................................................................................................23
Hoe luisteren?................................................................................................................................................24
Win vertrouwen.............................................................................................................................................24
1
,Communiceren met ouders in de basisschool
Oudercommunicatie verbeteren: waar begin je? (p 39)
Vragen die de school / het schoolteam zich kan stellen:
• Wat willen we van ouders en wat willen ouders van ons? Wat zijn de wederzijdse
verwachtingen naar elkaar toe?
• Hoe zien we dat terug in de dagelijkse praktijk? Welke zaken ondernemen we?
Waarin betrekken we ouders? Welke zaken doen we nog niet? Waarom doen we dit
wel/niet?
• Waar zijn wij op school tevreden over en wat zou anders moeten? Hoe zien ouders
dat?
• Hoe willen we dat leerkrachten en ouders samenwerken?
• Waarom is dat belangrijk?
Communiceren = organiseren (p 45)
Bewustwording van de aanpak van de school, zijn de verwachtingen van de ouders
realistisch? -> zicht krijgen op:
→ visie van de school & doelstellingen van de school
→ reeds bestaande initiatieven (a.d.h.v. 7 dimensies)
→ doelgroepanalyse ouders (wie zijn de ouders, doelgroep kan doorheen de jaren
veranderen)
& verwachtingen
→ middelen, budget, tijd …
Communicatie en samenwerkingsplan uitwerken
Ouders zijn even belangrijk als leerlingen
Ouders zijn even belangrijk als kleuters
Een school kan niet om ouders heen. Een leerling die een school binnenstapt, neemt zijn
ouders mee of die nu wel of niet fysiek aanwezig zijn. Uiteraard is de relatie met de ouders
ander dan met de leerling maar daarom niet minder belangrijk! Het gaat om een krachtig
samenspel tussen leerling, leraar en ouders: de samenwerkingsdriehoek.
Lastige ouders
2
, Veel problemen met ouders ontstaan als er iets met een kind aan de hand is. Ouders lijken
dan soms lastig, maar hebben het eigenlijk moeilijk met de situatie en zijn bezorgd om de
ontwikkeling van hun kind. Ze hebben het beste voor met hun kind en handelen vanuit dat
belang.
De band tussen ouder en kind gaat over wederzijdse loyaliteit dusdanig dat er niemand
tussen hen komt ook de school niet.
Van ouders mag echter worden gevraagd om ook loyaal te zijn aan de school, aangezien er
anders onwerkbare relaties ontstaan die schadelijk zijn voor hun kind. Anderzijds dient de
school ervoor te zorgen even loyaal te zijn aan de ouders als aan hun kind, immers waar er
sprake is van een relatie is er eveneens sprake van loyaliteit. Dit noemt men de
loyaliteitsdriehoek.
Inspectie bevraagd de ouders
Ergens tussen de eerste en de voorlaatste dag van de doorlichting vindt een gesprek plaats
met de ouders: de school kiest hiervoor een representatief staal van ouders.
Oudertyperingen
Voordelen
- Kan scholen helpen om de verschillende rollen van ouders te herkennen en hier op
een gepaste manier mee om te gaan
- Ouders op een goede manier tegemoet komen
- Omgang met ouders te verbeteren
Valkuilen
- Hokjes denken
- Vooroordelen
Ouders kunnen op bepaalde momenten emotioneel gedrag vertonen wanneer ze
bepaald nieuws gehoord hebben over hun kind. Dit wil niet zeggen dat ze altijd zo
reageren.
3
ouders in onderwijs
Inhoudsopgave
Communiceren met ouders in de basisschool................................................................................................. 2
Oudercommunicatie verbeteren: waar begin je? (p 39)......................................................................................2
Communiceren = organiseren (p 45)....................................................................................................................2
Ouders zijn even belangrijk als leerlingen............................................................................................................2
Oudertyperingen...................................................................................................................................................3
Voordelen........................................................................................................................................................3
Valkuilen..........................................................................................................................................................3
5 profielen van ouders (p 47, p 48).................................................................................................................4
6 oudertyperingen (typologieën) (p 53 – p 56)...............................................................................................4
Ouders in verschillende rollen (p 49)...............................................................................................................4
De deskundigheid van ouders (p 50)....................................................................................................................5
Hoe scholen sociaal kapitaal van ouders kunnen benutten.................................................................................6
Kijkwijzer voor ouderbetrokkenheid en -participatie...........................................................................................7
Waar hoort dit in het participatiehuis?...........................................................................................................7
Oudercontacten............................................................................................................................................. 8
Twee drukke kinderen, twee oudergesprekken....................................................................................................8
Mijn portret: een beeld van het kind in één oogopslag (p 63).............................................................................8
Halo-effect.......................................................................................................................................................9
Het kind in beel: deel 1: de stem van de ouder via mijn portret (p 64)................................................................9
Het kind in beeld: deel 2: de stem van de leerkracht via mijn portret (p 68).....................................................10
De stem van de kleuters via mijn portret (p 74).................................................................................................10
Het voeren van oudergesprekken.......................................................................................................................10
Filmpje...........................................................................................................................................................10
Soorten gesprekken.......................................................................................................................................11
Grondhouding................................................................................................................................................11
Wat?/Waarom?.............................................................................................................................................13
Verschillende gesprekinterventies................................................................................................................14
Interventiecontiniuüm (p82).........................................................................................................................14
Checklist voeren van oudergesprekken (p 76)..............................................................................................15
Gespreksoorten (p 92)...................................................................................................................................16
Tips......................................................................................................................................................................22
De boze ouder................................................................................................................................................22
Slecht nieuws.................................................................................................................................................23
De juiste vragen.............................................................................................................................................23
Hoe luisteren?................................................................................................................................................24
Win vertrouwen.............................................................................................................................................24
1
,Communiceren met ouders in de basisschool
Oudercommunicatie verbeteren: waar begin je? (p 39)
Vragen die de school / het schoolteam zich kan stellen:
• Wat willen we van ouders en wat willen ouders van ons? Wat zijn de wederzijdse
verwachtingen naar elkaar toe?
• Hoe zien we dat terug in de dagelijkse praktijk? Welke zaken ondernemen we?
Waarin betrekken we ouders? Welke zaken doen we nog niet? Waarom doen we dit
wel/niet?
• Waar zijn wij op school tevreden over en wat zou anders moeten? Hoe zien ouders
dat?
• Hoe willen we dat leerkrachten en ouders samenwerken?
• Waarom is dat belangrijk?
Communiceren = organiseren (p 45)
Bewustwording van de aanpak van de school, zijn de verwachtingen van de ouders
realistisch? -> zicht krijgen op:
→ visie van de school & doelstellingen van de school
→ reeds bestaande initiatieven (a.d.h.v. 7 dimensies)
→ doelgroepanalyse ouders (wie zijn de ouders, doelgroep kan doorheen de jaren
veranderen)
& verwachtingen
→ middelen, budget, tijd …
Communicatie en samenwerkingsplan uitwerken
Ouders zijn even belangrijk als leerlingen
Ouders zijn even belangrijk als kleuters
Een school kan niet om ouders heen. Een leerling die een school binnenstapt, neemt zijn
ouders mee of die nu wel of niet fysiek aanwezig zijn. Uiteraard is de relatie met de ouders
ander dan met de leerling maar daarom niet minder belangrijk! Het gaat om een krachtig
samenspel tussen leerling, leraar en ouders: de samenwerkingsdriehoek.
Lastige ouders
2
, Veel problemen met ouders ontstaan als er iets met een kind aan de hand is. Ouders lijken
dan soms lastig, maar hebben het eigenlijk moeilijk met de situatie en zijn bezorgd om de
ontwikkeling van hun kind. Ze hebben het beste voor met hun kind en handelen vanuit dat
belang.
De band tussen ouder en kind gaat over wederzijdse loyaliteit dusdanig dat er niemand
tussen hen komt ook de school niet.
Van ouders mag echter worden gevraagd om ook loyaal te zijn aan de school, aangezien er
anders onwerkbare relaties ontstaan die schadelijk zijn voor hun kind. Anderzijds dient de
school ervoor te zorgen even loyaal te zijn aan de ouders als aan hun kind, immers waar er
sprake is van een relatie is er eveneens sprake van loyaliteit. Dit noemt men de
loyaliteitsdriehoek.
Inspectie bevraagd de ouders
Ergens tussen de eerste en de voorlaatste dag van de doorlichting vindt een gesprek plaats
met de ouders: de school kiest hiervoor een representatief staal van ouders.
Oudertyperingen
Voordelen
- Kan scholen helpen om de verschillende rollen van ouders te herkennen en hier op
een gepaste manier mee om te gaan
- Ouders op een goede manier tegemoet komen
- Omgang met ouders te verbeteren
Valkuilen
- Hokjes denken
- Vooroordelen
Ouders kunnen op bepaalde momenten emotioneel gedrag vertonen wanneer ze
bepaald nieuws gehoord hebben over hun kind. Dit wil niet zeggen dat ze altijd zo
reageren.
3
