Samenvatting ILS – hoorcolleges 1 t/m 5
Hoorcollege 1 ILS: Arbeid in de onderneming
College 1: rechtspersonen en (mede)zeggenschap
Eigen rechts(?)orde:
- Als je een rechtspersoon opricht dan hou je een juridische entiteit met een juridische
rechtsorde. Ze vormen een eigen rechtsorde, de besluiten hebben effect op de
mensen maar ook op de rechtspersoon als zodanig.
Wie betaalt de rekening?
- Rechtspersoon is een zelfstandige dragen van rechten en plichten. De
werknemers, het bestuur etc. dragen deze rechten en plichten dus niet zelf.
- Bestuur & Raad van Commissarissen zijn verantwoordelijk voor “witwassen”.
- ING betaalt de boete (“transactie”) €775 miljoen.
- Bestuurders en Commissarissen en niet vervolgd: Geen individueel verwijt.
- Aansprakelijkheid 2:9 en 7:661. BW: “ernstig verwijt”/wanbeleid. De ING kan
derhalve de bestuurders aansprakelijk stellen, echter is deze drempel zeer hoog. 661
is meer in het arbeidsrecht, bijv. vrachtwagenchauffeurs die de auto in de prak rijdt.
Dit moet dan wel opzettelijk/ bewust roekeloos zijn gebeurd. Dit is ongeveer gelijk
gesteld met ernstig verwijtbaar of wanbeleid. Voordat de ING de bestuurders
aansprakelijk kan stellen moeten ze dus aantonen dat het handelen van het bestuur
dan wel opzettelijk dan wel bewust roekeloos is geweest.
Een rechtspersoon handelt in eigen naam en is zelf verantwoordelijk dan wel aansprakelijk,
in beginsel.
De aard van de rechtspersoon:
- Eén van de visies is dat een rechtspersoon een middel is van de aandeelhouders. Het
is hun eigendom en samen met andere aandeelhouders hebben ze middelen bij
elkaar gebracht om winst te creëren. Ze zijn dus met z’n alle de baas, de
rechtspersoon doet wat de aandeelhouders zeggen.
- Een andere visie zegt dat de aandeelhouders wel eigenaar zijn maar niet per se de
baas. De rechtspersoon heeft immers een eigen “willetje”. De
rechtspersoon/vennootschap heeft een eigen wil, eigen doel en eigen belangen en
dus een mate van zelfstandigheid.
De kern:
- Wie is de baas in een rechtspersoon?
- Forumbank arrest: niet zonder meer de AVA: organen bevoegd binnen grenzen wet
en statuten; ieder eigen verantwoordelijkheid. Ieder orgaan heeft zijn eigen
bevoegdheden en taken en is daar dan ook verantwoordelijk voor.
- Akzo arrest: bepalen strategie is zaak bestuur onder toezicht Raad van
Commissarissen. Het bestuur en niet de aandeelhouders bepalen de strategie die de
rechtspersoon gaat volgen, dit is een bestuurlijke taak. Het bestuur moet wel
achteraf verantwoording afleggen.
, - Geen rol vooraf voor AVA, bestuur moet verantwoording afleggen.
- Rechtspersoon is een zelfstandige entiteit met een eigen doel!
Akzo arrest (OK 29 maart 2017)
- Akzo Nobel (RvC/RvB) wijst biedingen PPG af
- (Deel) aandeelhouders willen wél
- Verzoek om onmiddellijke voorzieningen
• o.a. BAVA om president-commissaris te ontslaan
- OK: nee
• Geen twijfel aan juistheid beleid/gang van zaken
• BAVA is in feite couppoging
• RvB/RvC moeten zich richten op lange termijn waardecreatie vennootschap
en op belangen stakeholders (CG Code)
• Kan anders zijn dan wens (meerderheid) aandeelhouders
De consequenties (Akzo arrest)
- Twee leden RvB ziek/vertrokken
- Uitbreiding RvC (met vertegenwoordigers activistische aandeelhouders)
- Onderdeel “special chemicals” in de verkoop
- Vakbonden dreigen met acties tegen verkoop
- Waar was de or?
Advies over verkoop chemie-divisie
Benoeming nieuwe commissarissen?
Vennootschap en onderneming
- Reële benadering
Organisatorisch verband van goederen (eigendom vennootschap)
- Instrumentele benadering
Organisatorisch verband goederen/mensen ter verwezenlijking doel en
vennootschap
- Institutionele benadering
Organisatorisch verband goederen/mensen ter verwezenlijking doel dat
deelneemt aan maatschappelijk verkeer.
- Belangen vennootschap en onderneming lopen parallel maar zijn niet altijd gelijk.
Daar kan verschil in bestaan.
De vennootschap
- Vennootschap is een rechtspersoon
Drager van rechten, plichten, aansprakelijkheden, niet aansprakelijk of
strafrechtelijk vervolgbaar organen/personen. Dus zelfstandige entiteit.
- Boek 2 BW
Algemeen voor rechtspersonen 2:1-25 BW
Jaarrekening 2;360 BW
Enquête 2;344
- Corporate Governance code In zichzelf geen bindend recht. Bijv. dat een
commissaris in een rechtspersoon niet nog 10 andere commissariaten mag hebben.
Kijk bijv. 2:8 BW, daarin staat wel een deel vastgelegd in het belang van de
redelijkheid en billijkheid. Deze redelijkheid en billijkheid wordt wel ingevuld middels
, de corporate governance code. Op deze manier komt de code toch bindend recht
binnen.
- NV 2:64 en BV 2:175
Concern (“groep”, art. 2:24b)
Structuur NV/BV (2:153).
Organen van de vennootschap
- ‘een instantie aan ‘wie’ door de wet of statuten de bevoegdheid is toegekend om
besluiten te nemen die rechtens gelden als besluiten van de rechtspersoon’
- Kwalificatie als orgaan van belang vanwege de nietigheid/vernietigbaarheid van
besluiten van organen, art. 2:14-16 BW.
- Art. 2:8 BW, redelijkheid en billijkheid in de vennootschap.
- Orgaan art. 2;189a BW. Specifiek genoemde organen voor de toepassing van
bepaalde artikelen
Wie zijn er
- Algemene vergadering van aandeelhouders
Taak: toezicht, identiteit, ongeregeld
Persoon: aandeelhouders
- Raad van Bestuur
Taak: strategie, beleid, beheer
Persoon: bestuurder
- Raad van Commissarissen
Taak: toezicht op het bestuur (bij een structuur NV of BV doet de RvC meer)
Persoon: commissaris
- Varianten
‘one tier board’
Raad van Toezicht/Advies
Trends in medezeggenschap
- Meer juridische ruimte voor aandeelhouders. Ook van belang i.v.m. het verhandelen
van aandelen op (buitenlandse) beurzen.
Invloed OR op benoeming RvC verzwakt
Aandeelhoudersactivisme
- Mindere medezeggenschap op concernniveau, meer op werkmaatschappijen-niveau.
De medezeggenschap verplaatst zich naar “lager” niveau. De Heineken fabriek in
Leiden heeft een OR, de Heineken concern in Tanzania heeft dat niet.
- OR is geen orgaan rechtspersoon, is verbonden aan de onderneming (‘interne
buitenstaander’). Bij de onderneming hoort de ondernemingsraad wel, vandaar
interne buitenstaander. De OR kan ook geen handelingen verrichten die de
rechtspersoon bindt.
Kernbegrippen (WOR?)
- Onderneming: zelfstandig in de maatschappij opererend organisatorisch verband
Waar personeel werkzaam is
Zelfstandige eenheid in de maatschappij
Onafhankelijkheid niet vereist
, Eigen naar om rechtstreeks contact met derden.
- Ondernemer: (rechts)persoon die de onderneming in stand houdt
In veel concerns: werkmaatschappijen zijn ondernemers, niet de
overkoepelende holding.
- Bestuurder: ‘degene die rechtstreeks de hoogste leiding bij de arbeid uitoefent’.
Definities onderneming
- Geen definitie in boek 2 BW
‘De vennootschap en de aan haar verbonden onderneming’
- Van de BV/NV
‘organisatorisch verband gericht op duurzame deelneming aan het
economsich verkeer’.
De hema heeft derhalve 4/5 ondernemingen in Leiden. En dus niet de HEMA
concern is 1 onderneming, neen, de aparte Hema’s zijn allen ondernemingen.
- 7:662 BW, Asser nr. 21
‘organisatorisch samenwerkingsverband tussen kapitaalverschaffers en
werknemers dat onder leiding staat van een bestuur of ondernemer’.
Station Leiden is geen onderneming (in de zin van de WOR), wel een geheel met personeel
maar de vraag is of er beslissingen kunnen worden genomen.
De Hudson Bay op de breestraat is wel een onderneming in de zin van de WOR
(ondernemingsrechtelijk is het geen onderneming maar is de concern een onderneming).
Ondernemingsbegrip WOR vs BW
- Werken krachtens arbeidsovereenkomst of aanstelling
- Strikte onderscheiding vennootschap (‘ondernemer’) en onderneming
- Fragmentatie: fialen/vestigingen kunnen WOR-ondernemingen zijn.
- Leiding vennootschap niet altijd leiding onderneming (‘bestuurder’)
rechtstreeks hoogste leiding bij de arbeid
Lees artikel 2 van de WOR! instellen ondernemingsraad.
Hoorcollege 1 ILS: Arbeid in de onderneming
College 1: rechtspersonen en (mede)zeggenschap
Eigen rechts(?)orde:
- Als je een rechtspersoon opricht dan hou je een juridische entiteit met een juridische
rechtsorde. Ze vormen een eigen rechtsorde, de besluiten hebben effect op de
mensen maar ook op de rechtspersoon als zodanig.
Wie betaalt de rekening?
- Rechtspersoon is een zelfstandige dragen van rechten en plichten. De
werknemers, het bestuur etc. dragen deze rechten en plichten dus niet zelf.
- Bestuur & Raad van Commissarissen zijn verantwoordelijk voor “witwassen”.
- ING betaalt de boete (“transactie”) €775 miljoen.
- Bestuurders en Commissarissen en niet vervolgd: Geen individueel verwijt.
- Aansprakelijkheid 2:9 en 7:661. BW: “ernstig verwijt”/wanbeleid. De ING kan
derhalve de bestuurders aansprakelijk stellen, echter is deze drempel zeer hoog. 661
is meer in het arbeidsrecht, bijv. vrachtwagenchauffeurs die de auto in de prak rijdt.
Dit moet dan wel opzettelijk/ bewust roekeloos zijn gebeurd. Dit is ongeveer gelijk
gesteld met ernstig verwijtbaar of wanbeleid. Voordat de ING de bestuurders
aansprakelijk kan stellen moeten ze dus aantonen dat het handelen van het bestuur
dan wel opzettelijk dan wel bewust roekeloos is geweest.
Een rechtspersoon handelt in eigen naam en is zelf verantwoordelijk dan wel aansprakelijk,
in beginsel.
De aard van de rechtspersoon:
- Eén van de visies is dat een rechtspersoon een middel is van de aandeelhouders. Het
is hun eigendom en samen met andere aandeelhouders hebben ze middelen bij
elkaar gebracht om winst te creëren. Ze zijn dus met z’n alle de baas, de
rechtspersoon doet wat de aandeelhouders zeggen.
- Een andere visie zegt dat de aandeelhouders wel eigenaar zijn maar niet per se de
baas. De rechtspersoon heeft immers een eigen “willetje”. De
rechtspersoon/vennootschap heeft een eigen wil, eigen doel en eigen belangen en
dus een mate van zelfstandigheid.
De kern:
- Wie is de baas in een rechtspersoon?
- Forumbank arrest: niet zonder meer de AVA: organen bevoegd binnen grenzen wet
en statuten; ieder eigen verantwoordelijkheid. Ieder orgaan heeft zijn eigen
bevoegdheden en taken en is daar dan ook verantwoordelijk voor.
- Akzo arrest: bepalen strategie is zaak bestuur onder toezicht Raad van
Commissarissen. Het bestuur en niet de aandeelhouders bepalen de strategie die de
rechtspersoon gaat volgen, dit is een bestuurlijke taak. Het bestuur moet wel
achteraf verantwoording afleggen.
, - Geen rol vooraf voor AVA, bestuur moet verantwoording afleggen.
- Rechtspersoon is een zelfstandige entiteit met een eigen doel!
Akzo arrest (OK 29 maart 2017)
- Akzo Nobel (RvC/RvB) wijst biedingen PPG af
- (Deel) aandeelhouders willen wél
- Verzoek om onmiddellijke voorzieningen
• o.a. BAVA om president-commissaris te ontslaan
- OK: nee
• Geen twijfel aan juistheid beleid/gang van zaken
• BAVA is in feite couppoging
• RvB/RvC moeten zich richten op lange termijn waardecreatie vennootschap
en op belangen stakeholders (CG Code)
• Kan anders zijn dan wens (meerderheid) aandeelhouders
De consequenties (Akzo arrest)
- Twee leden RvB ziek/vertrokken
- Uitbreiding RvC (met vertegenwoordigers activistische aandeelhouders)
- Onderdeel “special chemicals” in de verkoop
- Vakbonden dreigen met acties tegen verkoop
- Waar was de or?
Advies over verkoop chemie-divisie
Benoeming nieuwe commissarissen?
Vennootschap en onderneming
- Reële benadering
Organisatorisch verband van goederen (eigendom vennootschap)
- Instrumentele benadering
Organisatorisch verband goederen/mensen ter verwezenlijking doel en
vennootschap
- Institutionele benadering
Organisatorisch verband goederen/mensen ter verwezenlijking doel dat
deelneemt aan maatschappelijk verkeer.
- Belangen vennootschap en onderneming lopen parallel maar zijn niet altijd gelijk.
Daar kan verschil in bestaan.
De vennootschap
- Vennootschap is een rechtspersoon
Drager van rechten, plichten, aansprakelijkheden, niet aansprakelijk of
strafrechtelijk vervolgbaar organen/personen. Dus zelfstandige entiteit.
- Boek 2 BW
Algemeen voor rechtspersonen 2:1-25 BW
Jaarrekening 2;360 BW
Enquête 2;344
- Corporate Governance code In zichzelf geen bindend recht. Bijv. dat een
commissaris in een rechtspersoon niet nog 10 andere commissariaten mag hebben.
Kijk bijv. 2:8 BW, daarin staat wel een deel vastgelegd in het belang van de
redelijkheid en billijkheid. Deze redelijkheid en billijkheid wordt wel ingevuld middels
, de corporate governance code. Op deze manier komt de code toch bindend recht
binnen.
- NV 2:64 en BV 2:175
Concern (“groep”, art. 2:24b)
Structuur NV/BV (2:153).
Organen van de vennootschap
- ‘een instantie aan ‘wie’ door de wet of statuten de bevoegdheid is toegekend om
besluiten te nemen die rechtens gelden als besluiten van de rechtspersoon’
- Kwalificatie als orgaan van belang vanwege de nietigheid/vernietigbaarheid van
besluiten van organen, art. 2:14-16 BW.
- Art. 2:8 BW, redelijkheid en billijkheid in de vennootschap.
- Orgaan art. 2;189a BW. Specifiek genoemde organen voor de toepassing van
bepaalde artikelen
Wie zijn er
- Algemene vergadering van aandeelhouders
Taak: toezicht, identiteit, ongeregeld
Persoon: aandeelhouders
- Raad van Bestuur
Taak: strategie, beleid, beheer
Persoon: bestuurder
- Raad van Commissarissen
Taak: toezicht op het bestuur (bij een structuur NV of BV doet de RvC meer)
Persoon: commissaris
- Varianten
‘one tier board’
Raad van Toezicht/Advies
Trends in medezeggenschap
- Meer juridische ruimte voor aandeelhouders. Ook van belang i.v.m. het verhandelen
van aandelen op (buitenlandse) beurzen.
Invloed OR op benoeming RvC verzwakt
Aandeelhoudersactivisme
- Mindere medezeggenschap op concernniveau, meer op werkmaatschappijen-niveau.
De medezeggenschap verplaatst zich naar “lager” niveau. De Heineken fabriek in
Leiden heeft een OR, de Heineken concern in Tanzania heeft dat niet.
- OR is geen orgaan rechtspersoon, is verbonden aan de onderneming (‘interne
buitenstaander’). Bij de onderneming hoort de ondernemingsraad wel, vandaar
interne buitenstaander. De OR kan ook geen handelingen verrichten die de
rechtspersoon bindt.
Kernbegrippen (WOR?)
- Onderneming: zelfstandig in de maatschappij opererend organisatorisch verband
Waar personeel werkzaam is
Zelfstandige eenheid in de maatschappij
Onafhankelijkheid niet vereist
, Eigen naar om rechtstreeks contact met derden.
- Ondernemer: (rechts)persoon die de onderneming in stand houdt
In veel concerns: werkmaatschappijen zijn ondernemers, niet de
overkoepelende holding.
- Bestuurder: ‘degene die rechtstreeks de hoogste leiding bij de arbeid uitoefent’.
Definities onderneming
- Geen definitie in boek 2 BW
‘De vennootschap en de aan haar verbonden onderneming’
- Van de BV/NV
‘organisatorisch verband gericht op duurzame deelneming aan het
economsich verkeer’.
De hema heeft derhalve 4/5 ondernemingen in Leiden. En dus niet de HEMA
concern is 1 onderneming, neen, de aparte Hema’s zijn allen ondernemingen.
- 7:662 BW, Asser nr. 21
‘organisatorisch samenwerkingsverband tussen kapitaalverschaffers en
werknemers dat onder leiding staat van een bestuur of ondernemer’.
Station Leiden is geen onderneming (in de zin van de WOR), wel een geheel met personeel
maar de vraag is of er beslissingen kunnen worden genomen.
De Hudson Bay op de breestraat is wel een onderneming in de zin van de WOR
(ondernemingsrechtelijk is het geen onderneming maar is de concern een onderneming).
Ondernemingsbegrip WOR vs BW
- Werken krachtens arbeidsovereenkomst of aanstelling
- Strikte onderscheiding vennootschap (‘ondernemer’) en onderneming
- Fragmentatie: fialen/vestigingen kunnen WOR-ondernemingen zijn.
- Leiding vennootschap niet altijd leiding onderneming (‘bestuurder’)
rechtstreeks hoogste leiding bij de arbeid
Lees artikel 2 van de WOR! instellen ondernemingsraad.
