Probleem 1
Bronnen:
- W.C.T. Weterings, ‘De economische analyse van het recht’, in W.C.T. Weterings (red.), De
economische analyse van het recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2007, p. 1-18.
- W. Farnsworth, ‘1. Ex Ante and Ex Post’, in W. Farnsworth, The Legal Analyst. A toolkit for
thinking about the law, Chicago: The University of Chicago Press 2007, p. 3-12.
- D.D. Friedman, Law’s Order. What economics has to do with law and why it matters,
Princeton: Princeton University Press 2000, introduction en chapter 1 t/m 4, p. 1-46.
Rechtseconomie
Rechtseconomie is de economische benadering van het recht. Via het toepassen van economische
concepten op de juridische vraagstukken probeert de rechtseconomie het recht en de werking van
het recht te analyseren. De rechtseconomische analyse wordt gebruikt om:
1. De effecten van juridische regels op het gedrag van mensen te beschrijven en te voorspellen;
2. Te evalueren of deze effecten maatschappelijk gezien wenselijk zijn en;
3. Zo nodig alternatieve oplossingen te bedenken.
Bij de rechtseconomie zijn vooral Ronald Coase en Richard Posner belangrijk geweest voor de
ontwikkeling van de rechtseconomie.
- Posner: ongeschreven recht (jurisprudentie) is vaak economisch efficiënt. Redenen hiervoor:
o Wetgevers geven vaak regels over de verdeling van de welvaart, dit geeft rechter
ruimte om zich bezig te houden met de efficiëntie;
o Jurisprudentie is vaak het recht wat we zouden krijgen als we een economisch
efficiënt rechtssysteem zouden creëren.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de positieve economische analyse van het recht en de
normatieve economische analyse van het recht:
- Positieve rechtseconomie = het kijken naar de efficiëntie van het bestaande recht. Ook
wordt geprobeerd om de gedragseffecten van het recht te voorspellen of te evalueren.
- Normatieve rechtseconomie = het onderzoeken hoe het recht zou moeten zijn, om het recht
zo efficiënt mogelijk te maken.
De rechtseconomie stelt drie fundamentele vragen:
1. Waarom hebben wij een rechtsregel? (Positieve rechtseconomie)
2. Wat is het effect van bepaalde rechtsregels? (Positieve rechtseconomie)
3. Welke rechtsregel is wenselijk vanuit het perspectief van efficientie? (Normatieve
rechtseconomie)
Het recht als een systeem van gedragsprikkels
Rechtsregels geven prikkels aan mensen om bepaald gedrag te kiezen omdat zij de individuele
welvaart van mensen beïnvloeden. Rechtsnormen laten zien welk gedrag wordt verwacht en
sanctioneren afwijkend gedrag. Hiermee worden kosten en vaten veranderd van mensen die
verschillende gedragskeuzes moeten maken. Mensen passen hun gedrag aan rechtsregels aan als ze
dat een hogere welvaart oplevert dan niet-naleving. Dit heeft invloed op de welvaart van andere
mensen (bijv. minder verkeersongelukken door het bestaan van snelheidsboetes).
In de juridische invalshoek wordt het recht vooral gezien als een instrument om gerezen conflicten
tussen mensen te helpen. Er wordt ex post (= achteraf) gekeken naar een conflict dat is een concreet
geval is ontstaan en via het recht wordt geprobeerd dit conflict op te lossen. De juridische
benadering is statisch.
Bronnen:
- W.C.T. Weterings, ‘De economische analyse van het recht’, in W.C.T. Weterings (red.), De
economische analyse van het recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2007, p. 1-18.
- W. Farnsworth, ‘1. Ex Ante and Ex Post’, in W. Farnsworth, The Legal Analyst. A toolkit for
thinking about the law, Chicago: The University of Chicago Press 2007, p. 3-12.
- D.D. Friedman, Law’s Order. What economics has to do with law and why it matters,
Princeton: Princeton University Press 2000, introduction en chapter 1 t/m 4, p. 1-46.
Rechtseconomie
Rechtseconomie is de economische benadering van het recht. Via het toepassen van economische
concepten op de juridische vraagstukken probeert de rechtseconomie het recht en de werking van
het recht te analyseren. De rechtseconomische analyse wordt gebruikt om:
1. De effecten van juridische regels op het gedrag van mensen te beschrijven en te voorspellen;
2. Te evalueren of deze effecten maatschappelijk gezien wenselijk zijn en;
3. Zo nodig alternatieve oplossingen te bedenken.
Bij de rechtseconomie zijn vooral Ronald Coase en Richard Posner belangrijk geweest voor de
ontwikkeling van de rechtseconomie.
- Posner: ongeschreven recht (jurisprudentie) is vaak economisch efficiënt. Redenen hiervoor:
o Wetgevers geven vaak regels over de verdeling van de welvaart, dit geeft rechter
ruimte om zich bezig te houden met de efficiëntie;
o Jurisprudentie is vaak het recht wat we zouden krijgen als we een economisch
efficiënt rechtssysteem zouden creëren.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de positieve economische analyse van het recht en de
normatieve economische analyse van het recht:
- Positieve rechtseconomie = het kijken naar de efficiëntie van het bestaande recht. Ook
wordt geprobeerd om de gedragseffecten van het recht te voorspellen of te evalueren.
- Normatieve rechtseconomie = het onderzoeken hoe het recht zou moeten zijn, om het recht
zo efficiënt mogelijk te maken.
De rechtseconomie stelt drie fundamentele vragen:
1. Waarom hebben wij een rechtsregel? (Positieve rechtseconomie)
2. Wat is het effect van bepaalde rechtsregels? (Positieve rechtseconomie)
3. Welke rechtsregel is wenselijk vanuit het perspectief van efficientie? (Normatieve
rechtseconomie)
Het recht als een systeem van gedragsprikkels
Rechtsregels geven prikkels aan mensen om bepaald gedrag te kiezen omdat zij de individuele
welvaart van mensen beïnvloeden. Rechtsnormen laten zien welk gedrag wordt verwacht en
sanctioneren afwijkend gedrag. Hiermee worden kosten en vaten veranderd van mensen die
verschillende gedragskeuzes moeten maken. Mensen passen hun gedrag aan rechtsregels aan als ze
dat een hogere welvaart oplevert dan niet-naleving. Dit heeft invloed op de welvaart van andere
mensen (bijv. minder verkeersongelukken door het bestaan van snelheidsboetes).
In de juridische invalshoek wordt het recht vooral gezien als een instrument om gerezen conflicten
tussen mensen te helpen. Er wordt ex post (= achteraf) gekeken naar een conflict dat is een concreet
geval is ontstaan en via het recht wordt geprobeerd dit conflict op te lossen. De juridische
benadering is statisch.
