Samenvatting Bestuursrecht

BESTUURSRECHT
H1 & H10
Openbare besturen op verschillende niveaus
- Gemeentelijk > college van burgemeester en wethouders. Is belast met het dagelijks
bestuur en wordt gecontroleerd door de gemeenteraad. De gemeenteraad
vertegenwoordigt de inwoners van de gemeente.
- Provinciaal
- Landelijk

Bestuursrecht: rechtsverhouding overheid en burger. Overheid die Nederland bestuurt.
Beslissingen die belangen van hun burgers meespelen. Afwegingen moeten worden gemaakt
tussen de belangen van burgers. Beslissingen die de overheid neemt om NL te besturen.
Bestuursactiviteiten van het gemeentebestuur
- Activiteiten van dit bestuur zijn voor burgers meestal gemakkelijk waar te nemen. Bv.
Verlenen van vergunningen van een sloop, verlenen van vergunningen voor de exploitatie
van een bedrijf (discotheek of een groothandel), wijzigen van gemeentelijke belastingen en
het vaststellen van bestemmingsplannen. (waar gemeente mag bouwen voor landbouw,
industrie natuur en woningbouw etc.)
- Iemand die onvoldoende financiële middelen beschikt en daarom niet in staat is in zijn
levensonderhoud te voorzien, kan in beginsel burgemeester vragen om een
bijstandsuitkering.
- Het college van burgemeesters en wethouders dragen de verantwoordelijkheid voor de
uitvoering van bijstandsregels. Zo hebben ze ook de bevoegdheid om de medewerking van
bijstandsgerechtigde af te dwingen om het recht op bijstand te kunnen vaststellen.
Bestuursactiviteiten van het provinciebestuur
- Het college van gedeputeerde staten.
- Vervult coördinerende en soms toezichthoudende functies. Bv. Goedkeuring van
gemeentelijke begroting, als dit niet in evenwicht is. Ook op terreinen van cultuur, verkeer
en vervoer vervult het provinciebestuur taken. Zo kent gedeputeerde staten bijvoorbeeld
subsidies toe aan diverse culturele en economische initiatieven.

Bestuursactiviteiten op landelijk niveau
- Worden door verschillende organen van het openbaarbestuur bevoegdheden uitgeoefend.
- Toekennen van studiefinanciering door minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Uitbreiding van luchthavens die worden genomen door daartoe bevoegde ministers.
Instanties belast met het verlenen van uitkeringen op grond van bepaalde
socialeverzekeringswetten. Iemand die arbeidsongeschikt is raakt op de grond van WIA-
aanspraak op een arbeidsongeschiktheidsuitkering.




1

,Bestuursactiviteiten op provinciaal en gemeentelijk niveau
- Centraal (landelijk) & decentraal (provinciaal en gemeentelijk)
- Op centraal niveau voert een minister de bestuursbevoegdheid niet uit, maar dit wordt
overgelaten aan een ander orgaan met specifieke bevoegdheden.
- Het decentrale bestuur beschikken vaak over ruime bestuursbevoegdheden.
 Autonomie
 Medebewind
Autonome bestuursbevoegdheden
- Art. 124 lid 1 Gw
- Autonome bevoegdheid houdt in dat provinciale staten en gemeenteraden verordeningen
kunnen maken op het terrein van hun ‘huishouding’
- Verder uitgewerkt in Gemeentewet en Provinciewet (organieke wetten)
- In deze gemeentelijke en provinciale verordeningen kunnen zaken geregeld worden die
specifiek van belang zijn voor de desbetreffende gemeente of provincie.
- Door de gemeenteraad kunnen autonome bestuursbevoegdheden zijn toegekend aan het
dagelijks bestuur van de gemeente (het college van burgemeester en wethouders)
- Zo kan in een marktverordening door de gemeenteraad bepaald zijn dat aan het College
van B&W de bevoegdheid toekomt om een standplaatsvergunning voor de lokale
weekmarkt te verlenen.

Medebewind
- Art. 124 lid 2 Gw
- Er is sprake van een (verplichte) medewerking door de decentrale (lagere)
overheidsbesturen aan de uitvoering van wetten in formele zin die op rijksniveau door de
wetgever zijn gemaakt.
- Aanwijzingen kunnen worden gegeven oor een hoger bestuursorgaan om bijv. een regeling
te treffen of besluit te nemen, deze mogelijk wordt geboden, bij of krachtens de wet.
- Via een wet in formele zin medewerking wordt gevorderd aan de uitvoering van die wet
van het provinciaal bestuur of het gemeentebestuur.
- Het gemeentelijk of provinciaal bestuur moet dus als het ware meewerken aan de
uitvoering van de bijzondere wet.


Nachtwakerstaat: de Staat houdt zich alleen bezig meteen aantal kerntaken; defensie, orde
en veiligheid en bepaalde infrastructuur.
Verzorgingsstaat: overheid ging zich meer bemoeien met het bevorderen en verdelen van
de welvaart. Ook trok de overheid zich de kwaliteit van het materiële bestaan van de burgers
aan.
Bevoegdheden van het openbaar bestuur
Vergunningbevoegdheid; regulerend optreden door het bestuur in een concreet geval.
- Eerst verbiedt de wetgever het verrichten van een bepaalde activiteit, zoals bouwen van
een bouwwerk zonder te beschikken over een daarvoor benodigde vergunning. De wetgever
bepaalt vervolgens dat het bouwen zonder vergunning strafbaar is. Dit verbod, is niet

2

,absoluut bedoeld. Een burger kan aan het bevoegde bestuur toestemming vragen om
desbetreffende activiteit, in ons voorbeeld het bouwen van een bouwwerk, te mogen
verrichten. Door het verlenen van deze vergunning vervaalt het strafbare karakter van de
activiteit.
- Het bestuur heeft voor ieder bouwwerk afzonderlijke voorschriften, het is maatwerk. Voor
een woonhuis zijn andere regels dan voor een flatgebouw, en dus een andere
omgevingsvergunning.
- De voorschriften moeten betrekking hebben op het doel van de wet waarop de
vergunningsbevoegdheid steunt.

Handhavingsbevoegdheid
- Bevoegdheid tot het opleggen van de last onder bestuursdwang. Het bestuur kan een
illegale activiteit feitelijk beëindigen.

Vrijstelling of ontheffing
- Als burgemeester en wethouders toestemming geven om, op zondag een winkel voor het
publiek geopend te hebben.

Subsidiebevoegdheid
- Een bestuursorgaan kan op verzoek van een (rechts)persoon financiële middelen ter
beschikking stellen om bepaalde activiteiten te verrichten.

Wetmatigheid van bestuur
- Het legaliteitsbeginsel is een van de fundamentele regels in de democratische rechtsstaat.
Het houdt in dat het bestuur in beginsel niet mag handelen tenzij de wetgever dit heeft
toegestaan. Uitgangspunt is dus dat het bestuur, om bestuurshandelingen te kunnen
verrichten, over een op de wet gebaseerde bevoegdheid moet beschikken (beginsel van
wetmatigheid van bestuur). Het legaliteitsbeginsel geldt in ieder geval voor regelgevende
bestuursbevoegdheden. Het geldt in beginsel niet voor feitelijke bestuurshandelingen en
privaatrechtelijke rechtshandelingen.

Specialiteitsbeginsel houdt in dat iedere bestuursbevoegdheid met een bepaald doel door
de wetgever in leven is geroepen. Dit doel is het behartigen van een bepaald onderdeel van
het algemeen belang (waterbeheer, milieu, ruimtelijke ordening, voedselveiligheid etc.) De
bestuursbevoegdheid mag dan ook alleen worden gebruikt om dat specifieke doel te
behartigen.
- Uit het specialiteitsbeginsel vloeit voort dat het bestuur moet blijven binnen de grenzen
van de hem toegekende bevoegdheid.
- Het bestuur mag alleen dat aspect van het algemeen belang behartigen.
- bv. Voor exploitatie café-restaurant. Omgevingsvergunning (Wabo), drankvergunning
(DHW) en terrasvergunning

Nadelen specialiteitbeginsel: versnipperde besluitvorming en slechte afstemming van
besluiten.

3

, Voordelen: voorlichting, wettelijke coördinatie van besluitvormingsprocedures en eventueel
integratie van vergunningstelsels.

- Alleen het bestuursorgaan dat in de bevoegdheid verlenende wet wordt genoemd, is
bevoegd tot het uitoefenen van een bepaalde publiekrechtelijke bestuursbevoegdheid, met
uitsluiting van alle andere partijen (exclusiviteit). Heeft een bestuursorgaan een bepaalde
bevoegdheid, dan mag dit bestuursorgaan de gegeven bevoegdheid enkel uitoefenen in
overeenstemming met de doelstelling van de wet. Dit is specialiteit.

Formeel bestuursrecht
- Gaat over de procedures die door het bestuur moeten worden gevolgd bij het nemen van
besluiten (besluiten tot verlening van een vergunning, ontheffingen of subsidie), de vorm en
inrichting van besluiten en de procedures die moeten worden gevolgd bij het bieden van
bestuursrechtelijk rechtsbescherming.
- Bestaat uit bestuursprocesrecht en besluitvormingsrecht
- Bestuursprocesrecht: regelt de procedures van bezwaar en administratief beroep. Dit zijn
procedures die voorafgaan aan een beroep op bestuursrechter.
- Besluitvormingsrecht: regels over de termijnen waarbinnen het bestuur op een aanvraag
voor een vergunning moet beslissen en regels over de manier waarop een genomen besluit
moet worden gemaakt.

Materieel bestuursrecht
- Regelt de inhoudelijke verhouding tussen burger en bestuur door de vaststelling van
rechten en/of plichten van burger en bestuur.
- Verbod/gebod hoort hier ook bij. Ook het ongeschreven recht is materieel bv.
Vertrouwensbeginsel.
- GEEN definitie
1.7
Algemeen bestuursrecht
- Bestaat uit regels die voor alle delen van het bijzonder bestuursrecht relevant zijn.
- Het algemene deel van bestuursrecht geeft definities van alle begrippen binnen het
bestuursrecht en het geeft een overzicht van de organisatie van het openbaar bestuur. Het
algemene deel vinden we onder meer terug in de Algemene wet bestuursrecht, de
Gemeentewet en de Provinciewet. Tevens geeft het algemene bestuursrecht regels over het
stelsel van rechtsbescherming.

- Awb regelt alleen de procedurele regels die het bestuur in acht moet nemen bij de
uitoefening van een in een bijzondere wet toegekende bestuursbevoegdheid.

Bijzonder bestuursrecht
- Elke bijzondere wet regelt niet meer dan een specifiek onderdeel van het algemeen belang.
- Bijzondere wet is te vinden in bijzondere bestuurswetten, zoals belastingwetten,
omgevingswetten en de socialezekerheidswetten. De bijzondere wet heeft voorrang boven
de Algemene wet bestuursrecht als er van het algemeen deel wordt afgeweken. Worden er
geen aanvullende of afwijkende regels gesteld in de bijzondere wet, dan geldt de Awb.


4