Hst 1 cognitieve psychologie:
Cognitieve psychologie is de wetenschappelijke studie van mentale processen zoals waarneming,
geheugen, aandacht, leren, denken en taal.
Introspectie: de systematische zelfwaarneming. Door systematisch je eigen gedrag, denken en voelen
te observeren, kun je inzicht verwerven in het functioneren van de mens.
De cognitieve psychologie bestudeert aspecten als perceptie, geheugen, aandacht, leren, denken en
taal. Deze psychologie wordt gedomineerd door de ‘information proces-sing approach’. Waarin de
mens, naar analogie met de computer, als een informatieverwerker beschouwd met processen als
invoer, verwerking en uitvoer.
In het materialistisch-mechanistische mensbeeld wordt de mens beschouwd als een puur stoffelijk
wezen waarbij alles, ook psychi¬sche processen als denken, voelen en willen, verklaard kan worden
in materiële termen.
In het mentalistische mensbeeld wordt een scherp onderscheid gemaakt tussen lichaam en geest. De
geest, in cognitieve termen 'het bewustzijn', volgt andere wetten dan het lichaam.
Cognitieve psychologen zitten tussen beide visies.
,Biologische psychologie bestudeert de biologische basis van ons gedrag.
Ontwikkelingspsychologie bestudeert het gedrag in verschillende levensfasen.
De persoonlijkheidspsychologie interesseert zich voor de mens als individu, voor datgene waarin zij
verschillen van anderen: hun persoonlijkheid.
Sociale psychologie omvat het gedrag van mensen in relatie tot anderen en in relatie tot hun
omgeving.
Methodenleer of methodologie houdt zich bezig met de studie van de onderzoeks¬methoden van
het empirisch wetenschappelijk onderzoek en de valstrikken waarin een onderzoek verward kan
raken bij de studie van het menselijk gedrag.
Overzicht deelgebieden van de cognitieve psychologie: waarin de verschillende cognitieve functies.
Filosofie is de studie van het zijn, van de fundamentele problemen van het bestaan.
Antropologie bestudeert de mens in zijn totaliteit, dus niet enkel het gedrag zoals een
psycholoog doet.
Parapsychologie is de studie van paranormale verschijnselen.
Hoorcollege week 1:
Deel 1: inleiding cognitieve psychologie:
,Cognitieve psychologie = de wetenschappelijke studie van mentale processen.
Onderzoek:
- Gedragsexperimenten
- Structurele hersenstudies
- Functionele hersenstudies
- Dierenstudies
- Patiënten met hersenletsel
Tijdslijn cognitieve psychologie:
Wijsgerige Behaviorism Cognitieve
psychologie e psychologie
Invoer Verwerking Uitvoer
Behaviorisme Wijsgerige Behaviorisme
Cognitieve psychologie Cognitieve
Psychologie Cognitieve Psychologie
psychologie
Deel 2: visuele waarneming
Kegeltjes en staafjes zijn verschillend in structuur en daardoor ook in
wat ze verwerken en doorgeven aan de hersenen. Kegeltjes zijn hele
kleine cellen t.o.v. de staafjes, maar daardoor heel nauwkeurig in
waarnemen van alle details. Daardoor kunnen de kegeltjes veel
gedetailleerde info doorgeven aan de hersenen.
Verschillende visuele cortex gebieden hebben hun eigen specialisaties.
De informatie wordt opgedeeld, de ganglioncellen geven info door aan de hersenen.
- Ventrale route: info vanuit parvocellulaire cellen: gedetailleerde info en over kleur.
- Dorsale route: magnocellulaire cellen: info over grove info, contrast en beweging.
, Van stimulus naar percept: (Marr, 1982)
Perceptuele Perceptuele
organisatie/primaire categorisatie/2½D Percept/3D beeld
schets beeld
Visuele stoornissen:
Bij een visueel veldeffect heb je ergens tussen het netvlies en het moment dat de info aankomt in de
hersenen een defect ergens in de oogzenuw.
Hst 6 Visuele waarneming
Vanuit de primaire sensorische gebieden (=projectiegebieden, unimodaal) wordt informatie
doorgestuurd en verwerkt naar de secundaire sensorische cortex (hersenschors), dan doorgestuurd
naar de tertiaire gebieden waar koppeling met de informatie van andere zintuigen plaatsvindt
(multimodale gebieden.
- Unimodaal: gebieden die zich bezighouden met maar een soort sensorische informatie
- Multimodale: gebieden die zich bezighouden met het samenkomen van meerdere
sensorische informatie – tertiaire)
Receptoren: projecteren de fysiologische activiteit naar diverse hersengebieden (fysische energie
wordt omgezet naar fysiologische activiteit middels een receptor, bijvoorbeeld naar ogen, oren, etc.).
- Twee typen cellen in retina/netvlies (komt licht binnen):
o ➔Kegeltjes: gevoelig voor kleur (hebben veel licht nodig). Drie typen kegeltjes: korte
golflengte(blauw), middellange golflente(groen) en lange golflente(rood).
o ➔Staafjes: gevoeliger voor licht, waardoor ze minder licht nodig hebben. Ongevoelig
voor kleur informatie (gericht op zwart-wit-grijs).
- Kegeltjes en staafjes geven signaal door aan ganglioncellen.
➔Typen ganglioncellen:
o Magnocellulaire (M-cellen): groot receptief veld en geven informatie door over beweging.
o Parvocellulaire (P-cellen): klein receptief veld en geven informatie door over kleur.
In twee aparte stromen gaat deze informatie door naar de primaire visuele cortex:
➔ Optische zenuw: axonen van ganglioncellen vormen de optische zenuw, die visuele informatie via
het optisch chiasma (1) naar het cerebrum vervoeren (2): projecteert naar nucleus geniculatus
Cognitieve psychologie is de wetenschappelijke studie van mentale processen zoals waarneming,
geheugen, aandacht, leren, denken en taal.
Introspectie: de systematische zelfwaarneming. Door systematisch je eigen gedrag, denken en voelen
te observeren, kun je inzicht verwerven in het functioneren van de mens.
De cognitieve psychologie bestudeert aspecten als perceptie, geheugen, aandacht, leren, denken en
taal. Deze psychologie wordt gedomineerd door de ‘information proces-sing approach’. Waarin de
mens, naar analogie met de computer, als een informatieverwerker beschouwd met processen als
invoer, verwerking en uitvoer.
In het materialistisch-mechanistische mensbeeld wordt de mens beschouwd als een puur stoffelijk
wezen waarbij alles, ook psychi¬sche processen als denken, voelen en willen, verklaard kan worden
in materiële termen.
In het mentalistische mensbeeld wordt een scherp onderscheid gemaakt tussen lichaam en geest. De
geest, in cognitieve termen 'het bewustzijn', volgt andere wetten dan het lichaam.
Cognitieve psychologen zitten tussen beide visies.
,Biologische psychologie bestudeert de biologische basis van ons gedrag.
Ontwikkelingspsychologie bestudeert het gedrag in verschillende levensfasen.
De persoonlijkheidspsychologie interesseert zich voor de mens als individu, voor datgene waarin zij
verschillen van anderen: hun persoonlijkheid.
Sociale psychologie omvat het gedrag van mensen in relatie tot anderen en in relatie tot hun
omgeving.
Methodenleer of methodologie houdt zich bezig met de studie van de onderzoeks¬methoden van
het empirisch wetenschappelijk onderzoek en de valstrikken waarin een onderzoek verward kan
raken bij de studie van het menselijk gedrag.
Overzicht deelgebieden van de cognitieve psychologie: waarin de verschillende cognitieve functies.
Filosofie is de studie van het zijn, van de fundamentele problemen van het bestaan.
Antropologie bestudeert de mens in zijn totaliteit, dus niet enkel het gedrag zoals een
psycholoog doet.
Parapsychologie is de studie van paranormale verschijnselen.
Hoorcollege week 1:
Deel 1: inleiding cognitieve psychologie:
,Cognitieve psychologie = de wetenschappelijke studie van mentale processen.
Onderzoek:
- Gedragsexperimenten
- Structurele hersenstudies
- Functionele hersenstudies
- Dierenstudies
- Patiënten met hersenletsel
Tijdslijn cognitieve psychologie:
Wijsgerige Behaviorism Cognitieve
psychologie e psychologie
Invoer Verwerking Uitvoer
Behaviorisme Wijsgerige Behaviorisme
Cognitieve psychologie Cognitieve
Psychologie Cognitieve Psychologie
psychologie
Deel 2: visuele waarneming
Kegeltjes en staafjes zijn verschillend in structuur en daardoor ook in
wat ze verwerken en doorgeven aan de hersenen. Kegeltjes zijn hele
kleine cellen t.o.v. de staafjes, maar daardoor heel nauwkeurig in
waarnemen van alle details. Daardoor kunnen de kegeltjes veel
gedetailleerde info doorgeven aan de hersenen.
Verschillende visuele cortex gebieden hebben hun eigen specialisaties.
De informatie wordt opgedeeld, de ganglioncellen geven info door aan de hersenen.
- Ventrale route: info vanuit parvocellulaire cellen: gedetailleerde info en over kleur.
- Dorsale route: magnocellulaire cellen: info over grove info, contrast en beweging.
, Van stimulus naar percept: (Marr, 1982)
Perceptuele Perceptuele
organisatie/primaire categorisatie/2½D Percept/3D beeld
schets beeld
Visuele stoornissen:
Bij een visueel veldeffect heb je ergens tussen het netvlies en het moment dat de info aankomt in de
hersenen een defect ergens in de oogzenuw.
Hst 6 Visuele waarneming
Vanuit de primaire sensorische gebieden (=projectiegebieden, unimodaal) wordt informatie
doorgestuurd en verwerkt naar de secundaire sensorische cortex (hersenschors), dan doorgestuurd
naar de tertiaire gebieden waar koppeling met de informatie van andere zintuigen plaatsvindt
(multimodale gebieden.
- Unimodaal: gebieden die zich bezighouden met maar een soort sensorische informatie
- Multimodale: gebieden die zich bezighouden met het samenkomen van meerdere
sensorische informatie – tertiaire)
Receptoren: projecteren de fysiologische activiteit naar diverse hersengebieden (fysische energie
wordt omgezet naar fysiologische activiteit middels een receptor, bijvoorbeeld naar ogen, oren, etc.).
- Twee typen cellen in retina/netvlies (komt licht binnen):
o ➔Kegeltjes: gevoelig voor kleur (hebben veel licht nodig). Drie typen kegeltjes: korte
golflengte(blauw), middellange golflente(groen) en lange golflente(rood).
o ➔Staafjes: gevoeliger voor licht, waardoor ze minder licht nodig hebben. Ongevoelig
voor kleur informatie (gericht op zwart-wit-grijs).
- Kegeltjes en staafjes geven signaal door aan ganglioncellen.
➔Typen ganglioncellen:
o Magnocellulaire (M-cellen): groot receptief veld en geven informatie door over beweging.
o Parvocellulaire (P-cellen): klein receptief veld en geven informatie door over kleur.
In twee aparte stromen gaat deze informatie door naar de primaire visuele cortex:
➔ Optische zenuw: axonen van ganglioncellen vormen de optische zenuw, die visuele informatie via
het optisch chiasma (1) naar het cerebrum vervoeren (2): projecteert naar nucleus geniculatus
