INHOUDSOPGAVE
inleiding ................................................................................................................................................. 3
Relatievermogensrecht .......................................................................................................................... 3
inleiding .....................................................................................................................................................3
analyse: 3 vragen ....................................................................................................................................4
huwelijksvermogensrecht ...........................................................................................................................4
inleiding .................................................................................................................................................4
primair huwelijksstelsel = OUD BW..............................................................................................................4
1) gelijkheid van de EG’en ........................................................................................................................6
2) behoud van de autonomie van iedere EG ..............................................................................................6
3) minimale solidariteit tussen EG’en en bescherming gezinsbelang ..........................................................6
secundair huwelijksvermogensstelsel = NIEUW BW .....................................................................................8
wettelijk huwelijksvermogensrecht ..........................................................................................................8
Conventioneel huwelijksvermogensrecht ............................................................................................... 33
Samenwoningsvermogensrecht ................................................................................................................ 43
Inleiding ............................................................................................................................................... 43
Wettelijke samenwoning ....................................................................................................................... 43
Feitelijke samenwoning ......................................................................................................................... 45
Erfrecht ............................................................................................................................................... 46
H1: Erven ................................................................................................................................................. 46
1.1 basisbegrippen ............................................................................................................................... 46
1.2 openvallen van de nalatenschap ...................................................................................................... 48
H2: Erfbekwaamheid ................................................................................................................................ 49
A. bestaan op het moment van het openvallen van de nalatenschap (afdeling II-III)................................... 49
B. Niet onwaardig zijn (afdeling V) .......................................................................................................... 52
H3: wettelijke erfgerechtigden ................................................................................................................... 54
1. Erfrechtelijke situaties en ordes ......................................................................................................... 54
2. Lijnen, graden en plaatsvervulling ...................................................................................................... 55
3. Aanwezigheid van afstammelingen..................................................................................................... 57
4. Aanwezigheid van broers en zussen, vaders en moeders ..................................................................... 60
5. Geen afstammelingen en geen nauwe zijverwanten ............................................................................ 63
H4: langstlevende echtgenoot ................................................................................................................... 67
1. Plaats van de LLE in de devolutie ........................................................................................................ 67
2. Voorwaarden voor wettelijk erfrecht van de LLE .................................................................................. 67
3. Welk wettelijk erfrecht voor de LLE ..................................................................................................... 70
4. Regels voor het erfrechtelijk vruchtgebruik van de LLE ......................................................................... 74
H5: Langstlevende wettelijk samenwonende partner .................................................................................. 75
1. Voorwaarden voor wettelijk erfrecht van de LLWS (of LLP) 4.23 BW ...................................................... 75
2. Welk wettelijk erfrecht voor de LLP? ................................................................................................... 75
H7: Hoe de nalatenschap verkregen wordt ................................................................................................. 76
1. positie van de erfgerechtigde ............................................................................................................. 76
2. Het bezit van de nalatenschap art. 4.3 BW .......................................................................................... 76
3. Erfkeuze ........................................................................................................................................... 76
1
, 4. Bewijs van erfrechtelijke hoedanigheid ............................................................................................... 79
H8: Vereffening en verdeling van de nalatenschap ...................................................................................... 80
1. Basisbegrippen ................................................................................................................................. 80
2. omzetting van erfrechtelijk vruchtgebruik ........................................................................................... 80
3. vereffening en verdeling van de nalatenschap ..................................................................................... 86
4. inbreng van giften .............................................................................................................................. 86
Deel 3: reserve en beschikbaar deel .......................................................................................................... 93
1. De reserve ........................................................................................................................................ 93
2. Wie geniet de reservebescherming? ................................................................................................... 93
5. Hoe wordt de reservataire erfgenaam beschermd? ............................................................................. 93
6. Afstand van de reservebescherming? ............................................................................................... 102
7. De reserve van de langstlevende echtgenote .................................................................................... 102
GIften .................................................................................................................................................104
1. Inleiding ............................................................................................................................................. 104
Wat is een gift? ................................................................................................................................... 104
Wanneer wordt een rechtshandeling als gift beschouwd? ..................................................................... 104
Algemene geldigheidsvereisten ........................................................................................................... 104
soorten giften ..................................................................................................................................... 104
2. Schenkingen....................................................................................................................................... 105
specifieke geldigheidsvereisten ........................................................................................................... 105
3. Testamenten ...................................................................................................................................... 105
Grondvereisten ................................................................................................................................... 105
Voorwaarden om bij testament te erven: .............................................................................................. 107
Vormen van testament ........................................................................................................................ 107
Kenmerken testamenten ..................................................................................................................... 108
Erfovereenkomsten (deel IV) ................................................................................................................109
A.Instrumenten van de conventionele devolutie : TESTAMENT ................................................................... 109
B. Inhoudelijke begrenzing: de reserve ..................................................................................................... 112
2
,FAMILIAAL VERMOGENSRECHT
INLEIDING
giften → kinderen hebben recht op een reserve = 50% = de helft (want je kan uw kinderen niet helemaal onterven)
testamenten → Notaris, eigenhandig, internationaal
we combineren 2 wetboeken
RELATIEVERMOGENSRECHT
= geheel van regels dat de vermogensrechtelijke verhoudingen beheerst tussen de partners onderling en
tegenover derden zowel tijdens de relatie als bij de ontbinding (is sv van de schema’s hieronder)
INLEIDING
wij focussen op vermogensrechtelijke gevolgen: binnen en na relatie
ik ben getrouwd, we hebben samen een auto, we gaan scheiden, wie mag de auto hebben?
of wij hebben een auto, ik wil die verkopen, mag ik dat doen of heb ik de toestemming nodig van mijn
echtgenoot?
tegenover derden: schuldeisers → we hebben een auto en ik ben een lening aangegaan voor een wasmachine en
ik betaal die niet terug = schuld
3
, ANALYSE: 3 VRAGEN
− Wat als de koppels niets geregeld hebben? → je kan perfect trouwen en niets regelen bij de notaris, dan
gelden de regels uit de wet
o feitelijk samenwonenden die niks geregeld hebben is een probleem want er staat niks in de wet
hierover → best een samenlevingscontract opstellen dan
− Over welke contractvrijheid beschikken de koppels om hun vermogensrechtelijke verhoudingen zelf te
regelen? dit doe je in een huwelijkscontract indien je gehuwd bent
− Zijn er beperkingen van de contractvrijheid wanneer koppels hun vermogensrechtelijke verhoudingen
wensen te regelen? ja
HUWELIJKSVERMOGENSRECHT
INLEIDING
het huwelijk → gevolgen voor die echtgenoten
− Primaire gevolgen:
o art. 212 -224 OBW
o = primair huwelijksstelsel
o Bevat persoonlijke maar ook vermogensrechtelijke bepalingen
▪ bevat minimale vorm aan solidariteit en autonomie
o !! Dwingend recht: geldt onverkort voor élk huwelijk !!
▪ bescherming van de gezinswoning, gezinswoning kan men verkopen, maar MET
toestemming van de echtgenoot ookal zijn ze gehuwd onder scheiding van goederen
bv. jij bent getrouwd en jij hebt een huis op uw naam en wilt die verkopen → je hebt de
toestemming van uw man nodig!
▪ je kan er NIET van afwijken
− Secundaire gevolgen:
o Boek 2, titel 3 BW: art. 2.3.1. –2.3.88. BW = nieuw BW
o = secundair huwelijksstelsel
o Bevat enkel vermogensrechtelijke regels
o Aanvullend recht: vrije keuze van EGn → je kan ervan afwijken in een huwelijkscontract
PRIMAIR HUWELIJKSSTELSEL = OUD BW
− Basisbeginselen: minimum minimorum
o Rechten:
▪ Autonomie van de EGn bv. vrije beroepskeuze
▪ Gelijkheid tussen EGn bv. vrouw die trouwt blijft handelingsbekwaam
o Plichten:
▪ Solidariteit
▪ Gezinsbelang
− Aard van de bepalingen:
o Zuiver persoonlijke bepalingen bv. plicht tot trouw
o Gemengde bepalingen bv. vrije beroepskeuze = een persoonlijke keuze met gevolgen voor het
vermogen
o Vermogensrechtelijke bepalingen bv. bescherming van de gezinswoning: je mag die niet
verkopen zonder toestemming van de ander
4
inleiding ................................................................................................................................................. 3
Relatievermogensrecht .......................................................................................................................... 3
inleiding .....................................................................................................................................................3
analyse: 3 vragen ....................................................................................................................................4
huwelijksvermogensrecht ...........................................................................................................................4
inleiding .................................................................................................................................................4
primair huwelijksstelsel = OUD BW..............................................................................................................4
1) gelijkheid van de EG’en ........................................................................................................................6
2) behoud van de autonomie van iedere EG ..............................................................................................6
3) minimale solidariteit tussen EG’en en bescherming gezinsbelang ..........................................................6
secundair huwelijksvermogensstelsel = NIEUW BW .....................................................................................8
wettelijk huwelijksvermogensrecht ..........................................................................................................8
Conventioneel huwelijksvermogensrecht ............................................................................................... 33
Samenwoningsvermogensrecht ................................................................................................................ 43
Inleiding ............................................................................................................................................... 43
Wettelijke samenwoning ....................................................................................................................... 43
Feitelijke samenwoning ......................................................................................................................... 45
Erfrecht ............................................................................................................................................... 46
H1: Erven ................................................................................................................................................. 46
1.1 basisbegrippen ............................................................................................................................... 46
1.2 openvallen van de nalatenschap ...................................................................................................... 48
H2: Erfbekwaamheid ................................................................................................................................ 49
A. bestaan op het moment van het openvallen van de nalatenschap (afdeling II-III)................................... 49
B. Niet onwaardig zijn (afdeling V) .......................................................................................................... 52
H3: wettelijke erfgerechtigden ................................................................................................................... 54
1. Erfrechtelijke situaties en ordes ......................................................................................................... 54
2. Lijnen, graden en plaatsvervulling ...................................................................................................... 55
3. Aanwezigheid van afstammelingen..................................................................................................... 57
4. Aanwezigheid van broers en zussen, vaders en moeders ..................................................................... 60
5. Geen afstammelingen en geen nauwe zijverwanten ............................................................................ 63
H4: langstlevende echtgenoot ................................................................................................................... 67
1. Plaats van de LLE in de devolutie ........................................................................................................ 67
2. Voorwaarden voor wettelijk erfrecht van de LLE .................................................................................. 67
3. Welk wettelijk erfrecht voor de LLE ..................................................................................................... 70
4. Regels voor het erfrechtelijk vruchtgebruik van de LLE ......................................................................... 74
H5: Langstlevende wettelijk samenwonende partner .................................................................................. 75
1. Voorwaarden voor wettelijk erfrecht van de LLWS (of LLP) 4.23 BW ...................................................... 75
2. Welk wettelijk erfrecht voor de LLP? ................................................................................................... 75
H7: Hoe de nalatenschap verkregen wordt ................................................................................................. 76
1. positie van de erfgerechtigde ............................................................................................................. 76
2. Het bezit van de nalatenschap art. 4.3 BW .......................................................................................... 76
3. Erfkeuze ........................................................................................................................................... 76
1
, 4. Bewijs van erfrechtelijke hoedanigheid ............................................................................................... 79
H8: Vereffening en verdeling van de nalatenschap ...................................................................................... 80
1. Basisbegrippen ................................................................................................................................. 80
2. omzetting van erfrechtelijk vruchtgebruik ........................................................................................... 80
3. vereffening en verdeling van de nalatenschap ..................................................................................... 86
4. inbreng van giften .............................................................................................................................. 86
Deel 3: reserve en beschikbaar deel .......................................................................................................... 93
1. De reserve ........................................................................................................................................ 93
2. Wie geniet de reservebescherming? ................................................................................................... 93
5. Hoe wordt de reservataire erfgenaam beschermd? ............................................................................. 93
6. Afstand van de reservebescherming? ............................................................................................... 102
7. De reserve van de langstlevende echtgenote .................................................................................... 102
GIften .................................................................................................................................................104
1. Inleiding ............................................................................................................................................. 104
Wat is een gift? ................................................................................................................................... 104
Wanneer wordt een rechtshandeling als gift beschouwd? ..................................................................... 104
Algemene geldigheidsvereisten ........................................................................................................... 104
soorten giften ..................................................................................................................................... 104
2. Schenkingen....................................................................................................................................... 105
specifieke geldigheidsvereisten ........................................................................................................... 105
3. Testamenten ...................................................................................................................................... 105
Grondvereisten ................................................................................................................................... 105
Voorwaarden om bij testament te erven: .............................................................................................. 107
Vormen van testament ........................................................................................................................ 107
Kenmerken testamenten ..................................................................................................................... 108
Erfovereenkomsten (deel IV) ................................................................................................................109
A.Instrumenten van de conventionele devolutie : TESTAMENT ................................................................... 109
B. Inhoudelijke begrenzing: de reserve ..................................................................................................... 112
2
,FAMILIAAL VERMOGENSRECHT
INLEIDING
giften → kinderen hebben recht op een reserve = 50% = de helft (want je kan uw kinderen niet helemaal onterven)
testamenten → Notaris, eigenhandig, internationaal
we combineren 2 wetboeken
RELATIEVERMOGENSRECHT
= geheel van regels dat de vermogensrechtelijke verhoudingen beheerst tussen de partners onderling en
tegenover derden zowel tijdens de relatie als bij de ontbinding (is sv van de schema’s hieronder)
INLEIDING
wij focussen op vermogensrechtelijke gevolgen: binnen en na relatie
ik ben getrouwd, we hebben samen een auto, we gaan scheiden, wie mag de auto hebben?
of wij hebben een auto, ik wil die verkopen, mag ik dat doen of heb ik de toestemming nodig van mijn
echtgenoot?
tegenover derden: schuldeisers → we hebben een auto en ik ben een lening aangegaan voor een wasmachine en
ik betaal die niet terug = schuld
3
, ANALYSE: 3 VRAGEN
− Wat als de koppels niets geregeld hebben? → je kan perfect trouwen en niets regelen bij de notaris, dan
gelden de regels uit de wet
o feitelijk samenwonenden die niks geregeld hebben is een probleem want er staat niks in de wet
hierover → best een samenlevingscontract opstellen dan
− Over welke contractvrijheid beschikken de koppels om hun vermogensrechtelijke verhoudingen zelf te
regelen? dit doe je in een huwelijkscontract indien je gehuwd bent
− Zijn er beperkingen van de contractvrijheid wanneer koppels hun vermogensrechtelijke verhoudingen
wensen te regelen? ja
HUWELIJKSVERMOGENSRECHT
INLEIDING
het huwelijk → gevolgen voor die echtgenoten
− Primaire gevolgen:
o art. 212 -224 OBW
o = primair huwelijksstelsel
o Bevat persoonlijke maar ook vermogensrechtelijke bepalingen
▪ bevat minimale vorm aan solidariteit en autonomie
o !! Dwingend recht: geldt onverkort voor élk huwelijk !!
▪ bescherming van de gezinswoning, gezinswoning kan men verkopen, maar MET
toestemming van de echtgenoot ookal zijn ze gehuwd onder scheiding van goederen
bv. jij bent getrouwd en jij hebt een huis op uw naam en wilt die verkopen → je hebt de
toestemming van uw man nodig!
▪ je kan er NIET van afwijken
− Secundaire gevolgen:
o Boek 2, titel 3 BW: art. 2.3.1. –2.3.88. BW = nieuw BW
o = secundair huwelijksstelsel
o Bevat enkel vermogensrechtelijke regels
o Aanvullend recht: vrije keuze van EGn → je kan ervan afwijken in een huwelijkscontract
PRIMAIR HUWELIJKSSTELSEL = OUD BW
− Basisbeginselen: minimum minimorum
o Rechten:
▪ Autonomie van de EGn bv. vrije beroepskeuze
▪ Gelijkheid tussen EGn bv. vrouw die trouwt blijft handelingsbekwaam
o Plichten:
▪ Solidariteit
▪ Gezinsbelang
− Aard van de bepalingen:
o Zuiver persoonlijke bepalingen bv. plicht tot trouw
o Gemengde bepalingen bv. vrije beroepskeuze = een persoonlijke keuze met gevolgen voor het
vermogen
o Vermogensrechtelijke bepalingen bv. bescherming van de gezinswoning: je mag die niet
verkopen zonder toestemming van de ander
4
