Samenvatting cursus De Bleecker

H1: SENSORIEEL SYSTEEM
- Gevoeligheid wordt anatomisch en klinisch ingedeeld in 3 modaliteiten:
1. Pijn en temperatuurszin
2. Druk en grove tastzin
3. Proprioceptie, fijne tastzin en vibratiezin

PIJN EN TEMPERATUURSZIN: ROMP EN LEDEMATEN

KLINISCHE TEST

- Voor pijn: prik patiënt met naald op vermoedelijk gestoorde plaats  van intacte naar gestoorde zone
en omgekeerd
- Voor temp: neem buisjes met warm en koud water
- Pijnbeleving wordt altijd beïnvloed dr andere psychische factoren

GEVOELIGHEID VAN AANGEZICHT

TRIGEMINUS-NEURALGIE

- N trigeminus: 5de zenuw hersenzenuw in aangezicht
- Schietende pijn in 1 aangezichtshelft  vaak uitgelokt dr: wrijven, scheren, kauwen, tanden poetsen,..
- Meestal geen onderliggende oorzaak = idiopathisch
- Soms symptomatisch dr drukkend bloedvat, zenuwtumor, zenuwschedetumor, multipele sclerose,..
- Behandeling:
 Anti-epilectica
 Soms pijnkliniek of neurochirurgisch (belletje waardoor slagader niet kan kloppen op zenuw)

KLINISCHE ASPECTEN: ENKELE VOORBEELDEN

Uitval kan optreden door:

- Aantasting receptoren: brandwonden,..
- Perifere zenuwletsels: gekend innervatiegebied, overlapping tssn naburige gebieden
- Radiculaire letsels: dermatoomdistributie
 Vb zona
 Vb hernia nuclei pulposi met ischias
- Letsels van sensibele ganglion: poly-ganglionopathie
- Medullaire letsels:
 Totale sectie: anesthesie voor alle modaliteiten + complete motorische uitval onder letsel
 Hemisectie:
o Contralateraal pijn en temperatuurszin verlies
o Verlies ipsilateraal van andere modalitteiten
o Plegie ipsilateraal
 Vb: syndroom van Brown-Sequard
 Tabetisch syndroom = aantasting van de achterstrengen en dorsale ganglion  gevolgen:
o Verlies proprioceptie
o Vibratie en fijne tast onder het niveau van letsel
o Schietende/radiculaire/pseudo-radiculaire pijn thv het letsel
 Syringomyelisch syndroom = letsel centraal in ruggenmerg

, o Kruisende vezels vr pijn en temp zijn aangetast
o Wnr letsel voortschrijdt: ook aantasting van voorhoorn, piramidebaan
 Achterstrengsyndroom = selectieve uitval van diepe gevoeligheid onder niveau van letsel
(Sensorische ataxie)
o Vb: vitamine B12 deficiëntie, artrotische medullopathie, ataxie van Friedreich
 Arteria spinalis anterior syndroom:
o Infarct van hele ruggenmerg behalve achterstrengen
o Uitval van versch gevoelsmodaliteiten, kracht onder niveau van letsel
o Urinaire incontinentie
- Hersenstamletsels:
 Uitval is sterk afh van plaats van letsel
o vb: lateraal medullair syndroom van Wallenberg:
 kern van n trigeminus valt ipsilateraal uit
 tractus spinothalamicus valt contralateraal onder letsel uit
- thalamusletsel:
 Contralaterale totale hemihypoësthesie
 Sequel van herseninfarctje: syndroom van Déjérine-Roussy  hevige contralaterale pijnen
- Pariëtaal letsel = letsel van de gyrus postcentralis  contralaterale stoornis van alle modaliteiten
 Klinische testen:
o Twee-punts discriminatie: verschil in versch huidzones, beide kanten van lichaam vgl
o Identificatie van gevormde figuur, cijfer
o Stereognosie: identificeren van voorwerp zonder visuele controle
o Extinctie = 2 huidzones tegelijk stimuleren
- Niet organische hysterische gevoelsstoornis:
 Inconsistentie in aangetast gebied
 Komt niet overeen met bep organische innervatie gebieden
 Vb: bandvormige zone midden het bovenbeen,..


H2: MOTORISCH SYSTEEM
- Piramidale systeem omvat:
1. banen voor willekeurige motoriek
2. Onwillekeurige reflexboog
- Extrapiramidale systeem: regelt automatische aspecten van de bew
- Cerebellaire systeem: doet oa coördinatie

PYRAMIDAAL SYSTEEM

TRACTUS CORTICOSPINALIS EN SPINALE MOTOR ISCHE BANEN

Klinische beelden:

- Monoplegie
- Hemiplegie
- Paraplegie
- Quadriplegie
- Parese in geïsoleerde perifere zenuw, zenuwwortel, plexusgebied
- Neuromusculaire transmissiestoornis = myopathie

, - Conversieve parese:
 Inconsistent patroon
 Geen objectiveerbare klinische tekenen zoals: reflexafwijking, teken van Hoover
 Bij reële parese: druk op contralaterale hiel wnr men aangetast been probeert te heffen (niet
bij conversieve paralyse)

REFLEXBOOG

- Spiertonus wordt waargenomen dr:
1. Spierspoeltjes: motorisch geïnnerveerd dr gamma motorneuronen
2. Golgi pees apparaatjes
-  stimuleren alfa motorneuronen in voorste hoorncel via de achterste radix wnr uitrekking
- Tractus corticospinalis reguleert (inhibitie, activatie) de reflexbogen
- Klinisch test: op pees kloppen  uitrekking spierspoelen en golgi orgaantjes  afferente impuls 
contractie spier in betrokken myotoom
 kniepeesreflex: dermatoom L3-L4
 Achillespeesreflex: dermatoom S1
 Bicepspeesreflex: dermatoom C5-C6
 Triceps: dermatoom C7
- Verminderde reflexen wijst op letsel in afferente of efferente delen van de reflexboog  voorbeelden:
 Neuropathie
 Radiculopathie: ischias dr hernia L5-S1  druk op uittredende S1 wortel
 Plexopathie
 Segmentair ruggenmergletsel
- Hyperreflexie wijst op letsel van de corticospinale baan boven niveau van reflexboog

KLINISCHE ASPECTEN


LOWER MOTOR SYNDROOM
- = letsel in de voorhoorncellen of motorische radices
- Symptomen:
 Hypotone parese, paralyse
 Spieratrofie
 Verminderde of afwezige peesreflexen
 Spontane activiteit van individuele spiervezels: fibrillaties bij elektomyogram
 Spontane activiteit van groepen van spiervezels: fasciculaties
- Ziekten:
 Poliomyelitis = infectieziekte van de voorhoorncellen in medulla oblongata en medulla
spinalis
o Meestal in vroege kindertijd
o Vaccinatie want importpathologie
 Post poliosyndroom = secundaire functionele achteruitgang tientallen jaren na
oorspronkelijke poliomyelitis episode
o Meestal 50ers  zijn vaak nog erg actief  psychisch moeilijk
o Symptomen: toenemende spierzwakte, minder uith vermogen
o Myalgie (spierpijn) en artralgie (gewr pijn) dr jarenlange overbelasting of verkeerde
belasting van spieren, pezen, gewr
o Behandeling: submax oef, relatieve rust, kortdurende NSAIS wnr nodig

,  Amyotrofie lateraalsclerose (ALS) = degeneratieve aandoening van voorhoorncellen,
geassocieerd met upper motor neuron sydnroom


UPPER MOTOR NEURON SYNDROOM
- = letsel in corticale motorische zones of tractus corticospinalis, ipsi of contra lateraal (onder of boven
decussatio pyramidum)
- Symptomen:
 Hypertone, spastische parese of paralyse (initieel soms slappe parese)
 Minder uitgesproken atrofie dan bij lower motor neuron syndroom
 Hyperreflexie, teken van Babinski
 Synkinesieën = ongewilde spontane bew van spiergroepen, soms uitgelokt dr externe
prikkels
- Ziekten:
 Cerebrovasculair accident (CVA)
 ALS
 Multiple sclerose
 Degeneratieve ziekten van ruggenmerg: vb heriditaire spastische paraparese
 Trauma van hersenen of ruggenmerg
- Klinische test:
 Teken van Babinski
 Knipmesfenomeen: onderscheid tssn extrapiramidale rigiditeit
 Clonus
 Afwezige buikhuid en cremasterreflexen
 Proef van Gordon-Holmes en Barré-Minganzini


AMYOTROFY LATERAALSCLEROSE = ALS
- Oorzaak:
 90% sporadisch
 10% hereditair: degeneratie voorhoorncellen, motorische neuronen in cortex, tractus
corticospinalis
 Oorzaak is meestal onbekend: klontering van EW die niet opgeruimd worden MAAR wrm is
niet duidelijk
- Incidentie:
 Meer bij mannen dan vrouwen
 Meestal 55-70j
 4//100000
- Symptomen:
 Afwisselend uitval van lower en upper motor neuron uitval bulbair en spinaal
 Afwisselende mate van bulbaire of spinale aantasting
 Vaak aspec en asymmetrisch in het begin
 Geen voorgaande sensibele klachten of symptomen
 Nrmle cognitieve functies
 Progressief
 Slik en AH stoornissen, spasticiteit, krampen, tetraparese, uitgesproken spieratrofie,
fasciculaties (= losliggende spieren die samentrekken)
- Prognose en therapie:
 Overleving van 3-5j (20% leeft langer dan 5j)
 Geen etiologische behandeling