Samenvatting Onderzoeksmethoden - Boeije
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1 - Sociaal wetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke integriteit
Hoofdstuk 2 – Het onderzoeksplan
Hoofdstuk 3 – Benaderingen van onderzoek
Hoofdstuk 4 – Theorieën, hypothesen en operationalisaties
Hoofdstuk 5 – Grootschalig veldonderzoek
Hoofdstuk 6 - Experiment
Hoofdstuk 8 - Inhoudsanalyse
, Hoofdstuk 1 – Sociaal wetenschappelijk onderzoek en
wetenschappelijke integriteit
Communicatiewetschappers kijken naar samenlevingen als geheel, maar ook naar groepering
daarbinnen, met inbegrip van de factoren die het functioneren van die groeperingen beïnvloeden.
1.2 Sociaalwetenschappelijk onderzoek
Wetenschap= een systematisch geheel van kennis. Die kennis is theoretisch van aard het gaat om een
samenhangend geheel van uitspraken waarmee wordt geprobeerd om allerlei sociale verschijnselen
te beschrijven, verklaren of voorspellen.
Om tot een geheel te komen moeten wetenschappers systematisch (planmatig) te werk gaan.
Wetenschappers zijn niet geïnteresseerd in losse waarnemingen, maar proberen inzichten te krijgen
over losse waarnemingen. De waarnemingen zijn zintuigelijk (empirisch) waarneembaar: door naar
mensen hun antwoorden te luisteren of door mensen te bekijken en hun gedrag te registreren. Een
wetenschapper heeft belangstelling voor de losse antwoorden, maar ook voor de patronen in en de
relaties tussen de antwoorden. Een etnografisch onderzoek zoekt naar antwoordpatronen van
informanten om de losse antwoorden te overstijgen net als een inhoudsanalyse. Alle wetenschappers
hebben als doel om systematische, empirische waarnemingen te verrichten om daarover theoretische
inzichten te ontwikkelen of eerder onderzoek te toetsen.
Benaderingen in de sociale wetenschappen
Er zijn grofweg twee benaderingen in de sociale wetenschappen:
1. De empirisch-analytische
2. Empirisch-interpretatieve
Op grond van de benadering verschillen ze vaak van mening over de keuze voor interessante
probleemstellingen, maar verschillen vooral van mening over de keuze voor het een of andere
onderzoeksontwerp. Uit beide visies vloeien uitgangspunten voort die leiden tot uiteenlopende keuzes
voor probleemstellingen. Die visies leiden ook tot verschillende onderzoeksontwerpen die worden
gebruikt om relaties te leggen tussen wetenschappelijke porbleemstellingen en systematische
empirische waarnemingen. De waarnemingen kunnen ook op andere manieren worden geanalyseerd
wat leidt tot wetenschappelijke uitspraken die worden gerapporteerd. Zo kom je uiteindelijk tot
theoretische inzichten.
Fundamenteel en praktijkgericht onderzoek
We onderscheiden ook twee typen wetenschappelijk onderzoek.
1. Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek: heeft als doel een bijdrage te leveren aan de
wetenschappelijke kennis.
2. Praktijkgericht onderzoek: heeft als doel oplossingen t leveren van praktijkproblemen die
bestaan bij personen, groepen of organisaties buiten de wetenschap.
Theorievorming en theorietoetsing
Theorievorming en theorietoetsing zijn belangrijk in de sociale wetenschap. Theorieën zijn stelsels van
uitspraken waarin relaties worden beschreven tussen abstracte begrippen. Als je als onderzoeker kiest
voor een aspect waarnaar nog geen onderzoek is gedaan, ben je gedwongen om de sociale
werkelijkheid te verkennen of exploreren (explorerend onderzoek).
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1 - Sociaal wetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke integriteit
Hoofdstuk 2 – Het onderzoeksplan
Hoofdstuk 3 – Benaderingen van onderzoek
Hoofdstuk 4 – Theorieën, hypothesen en operationalisaties
Hoofdstuk 5 – Grootschalig veldonderzoek
Hoofdstuk 6 - Experiment
Hoofdstuk 8 - Inhoudsanalyse
, Hoofdstuk 1 – Sociaal wetenschappelijk onderzoek en
wetenschappelijke integriteit
Communicatiewetschappers kijken naar samenlevingen als geheel, maar ook naar groepering
daarbinnen, met inbegrip van de factoren die het functioneren van die groeperingen beïnvloeden.
1.2 Sociaalwetenschappelijk onderzoek
Wetenschap= een systematisch geheel van kennis. Die kennis is theoretisch van aard het gaat om een
samenhangend geheel van uitspraken waarmee wordt geprobeerd om allerlei sociale verschijnselen
te beschrijven, verklaren of voorspellen.
Om tot een geheel te komen moeten wetenschappers systematisch (planmatig) te werk gaan.
Wetenschappers zijn niet geïnteresseerd in losse waarnemingen, maar proberen inzichten te krijgen
over losse waarnemingen. De waarnemingen zijn zintuigelijk (empirisch) waarneembaar: door naar
mensen hun antwoorden te luisteren of door mensen te bekijken en hun gedrag te registreren. Een
wetenschapper heeft belangstelling voor de losse antwoorden, maar ook voor de patronen in en de
relaties tussen de antwoorden. Een etnografisch onderzoek zoekt naar antwoordpatronen van
informanten om de losse antwoorden te overstijgen net als een inhoudsanalyse. Alle wetenschappers
hebben als doel om systematische, empirische waarnemingen te verrichten om daarover theoretische
inzichten te ontwikkelen of eerder onderzoek te toetsen.
Benaderingen in de sociale wetenschappen
Er zijn grofweg twee benaderingen in de sociale wetenschappen:
1. De empirisch-analytische
2. Empirisch-interpretatieve
Op grond van de benadering verschillen ze vaak van mening over de keuze voor interessante
probleemstellingen, maar verschillen vooral van mening over de keuze voor het een of andere
onderzoeksontwerp. Uit beide visies vloeien uitgangspunten voort die leiden tot uiteenlopende keuzes
voor probleemstellingen. Die visies leiden ook tot verschillende onderzoeksontwerpen die worden
gebruikt om relaties te leggen tussen wetenschappelijke porbleemstellingen en systematische
empirische waarnemingen. De waarnemingen kunnen ook op andere manieren worden geanalyseerd
wat leidt tot wetenschappelijke uitspraken die worden gerapporteerd. Zo kom je uiteindelijk tot
theoretische inzichten.
Fundamenteel en praktijkgericht onderzoek
We onderscheiden ook twee typen wetenschappelijk onderzoek.
1. Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek: heeft als doel een bijdrage te leveren aan de
wetenschappelijke kennis.
2. Praktijkgericht onderzoek: heeft als doel oplossingen t leveren van praktijkproblemen die
bestaan bij personen, groepen of organisaties buiten de wetenschap.
Theorievorming en theorietoetsing
Theorievorming en theorietoetsing zijn belangrijk in de sociale wetenschap. Theorieën zijn stelsels van
uitspraken waarin relaties worden beschreven tussen abstracte begrippen. Als je als onderzoeker kiest
voor een aspect waarnaar nog geen onderzoek is gedaan, ben je gedwongen om de sociale
werkelijkheid te verkennen of exploreren (explorerend onderzoek).
