HC 1 – Geschiedenis van het recht en rechtvaardigheid
Meest betrouwbare uitleg voor de stichting van Rome -> archeologie
Er zijn ook legendes bv Romelus
KONINKRIJK
Sociaal:
1000-5000 inwoners
Latijnen en Sabijnen (autochtonen)
Ze leefden in de vorm van Clans/ Gentes (geslachten) onder leiding van clanleider
Gelijkheid is belangrijk, collectief eigendom
Langzaamaan neemt gelijkheid af -> Standenmaatschappij: onderscheid tussen patriciërs en
plebejers
Bestuur:
Aan het hoofd een koning:
Verkozen of erfelijk
Etruskische Tarquinii (geven meer burgerrechten aan plebejers en gebieden aan
clanleiders)
Imperium (macht/onbeperkt gezag/absolute vorst)
Als opperrechter is hij verantwoordelijk voor fas en ius
Leges regiae (wetten van de koning)
Andere bestuursinstellingen:
Senaat: senex (komt van het latijn: oude wijze mannen, vaak clanleiders)
Adviesen = senatusconsulta
Comitia curiata: volksvergadering, kiezen van de koning (tot en met erfelijk)
Priesters & Quaestor parricidii: grote rol in rechtspraak, Qp bij zware misdaden
Koning
Priesters & Quaestores
Senaat Comitia curiata
parricidii
Recht:
Rechtsbronnen
Mos maiorum (zeden en gewoonten): fas en ius
Fas is verhouding tussen goden en mensen
Ius is verhouding tussen mensen onderling (= ius civile)
Priesters zijn de enige kenners van het gewoonterecht
Koningen maken misbruik van macht.
EINDE VAN HET KONINKRIJK
Lucius Tarquinius Collatinus en Lucius Junius Brutus vragen aan Senaat om koning af te
zetten -> Vanaf nu worden consules van rome verkozen, zij zijn de eerste consules
, REPUBLIEK
2 consuls:
Verkozen door de Comitia Centuriata
Senaat -> steeds belangrijker
Adviesorgaan; steeds meer bepalend
Enige wetgevers
In tijden+ van crisis kan de Senaat een dictatuur installeren
goedkeuring
Comitia Centuriata: verkiest de consuls en hoge magistraten
senaat
Ingedeeld in 193 centuriën, onderling verdeeld onder 5 bezitsklassen
Comitia Tributa: verkiest lagere magistraten
Volk ingedeeld over 35 stammen waartoe ze vroeger behoorden, niet op
basis van bezit maar op basis van stam
Priesters: Pont max
2 colsuls
Senaat
Comitia Centuriata
Priesters: Pont. Max.
Comitia Tributa
494-471 v.C.
2 colsuls
Volkstribunen +
Senaat
volksaedielen
Concilium plebis Comitia Priesters
-> strijd voor de politieke ontvoogding van de plebejische meerderheid, er wordt niet
geluisterd naar hun vraag voor meer inspraak. Ze trekken uit de stad, dit is hun tactiek want
de patriciërs hebben hun nodig. De plebejers zijn de werkende mensen, de patriciërs kunnen
niet zonder de plebejers. Door een secessie = wegtrekken uit de stad, leidt tot het erkennen
van 2 volkstribunen en de concilium plebis.
Volkstribunen:
Beschikken over een vetorecht tegen alle beslissingen van alle magistraten die zij ongunstig
vonden voor de plebejers
Ze zijn onschendbaar, zij en hun beslissingen mogen niet betwist worden
Ze zijn maar voor 1 jaar verkozen, hierna is de onschendbaarheid weg
Concilium plebis:
Mogen wetten maken die enkel gelden voor de plebejers
Meest betrouwbare uitleg voor de stichting van Rome -> archeologie
Er zijn ook legendes bv Romelus
KONINKRIJK
Sociaal:
1000-5000 inwoners
Latijnen en Sabijnen (autochtonen)
Ze leefden in de vorm van Clans/ Gentes (geslachten) onder leiding van clanleider
Gelijkheid is belangrijk, collectief eigendom
Langzaamaan neemt gelijkheid af -> Standenmaatschappij: onderscheid tussen patriciërs en
plebejers
Bestuur:
Aan het hoofd een koning:
Verkozen of erfelijk
Etruskische Tarquinii (geven meer burgerrechten aan plebejers en gebieden aan
clanleiders)
Imperium (macht/onbeperkt gezag/absolute vorst)
Als opperrechter is hij verantwoordelijk voor fas en ius
Leges regiae (wetten van de koning)
Andere bestuursinstellingen:
Senaat: senex (komt van het latijn: oude wijze mannen, vaak clanleiders)
Adviesen = senatusconsulta
Comitia curiata: volksvergadering, kiezen van de koning (tot en met erfelijk)
Priesters & Quaestor parricidii: grote rol in rechtspraak, Qp bij zware misdaden
Koning
Priesters & Quaestores
Senaat Comitia curiata
parricidii
Recht:
Rechtsbronnen
Mos maiorum (zeden en gewoonten): fas en ius
Fas is verhouding tussen goden en mensen
Ius is verhouding tussen mensen onderling (= ius civile)
Priesters zijn de enige kenners van het gewoonterecht
Koningen maken misbruik van macht.
EINDE VAN HET KONINKRIJK
Lucius Tarquinius Collatinus en Lucius Junius Brutus vragen aan Senaat om koning af te
zetten -> Vanaf nu worden consules van rome verkozen, zij zijn de eerste consules
, REPUBLIEK
2 consuls:
Verkozen door de Comitia Centuriata
Senaat -> steeds belangrijker
Adviesorgaan; steeds meer bepalend
Enige wetgevers
In tijden+ van crisis kan de Senaat een dictatuur installeren
goedkeuring
Comitia Centuriata: verkiest de consuls en hoge magistraten
senaat
Ingedeeld in 193 centuriën, onderling verdeeld onder 5 bezitsklassen
Comitia Tributa: verkiest lagere magistraten
Volk ingedeeld over 35 stammen waartoe ze vroeger behoorden, niet op
basis van bezit maar op basis van stam
Priesters: Pont max
2 colsuls
Senaat
Comitia Centuriata
Priesters: Pont. Max.
Comitia Tributa
494-471 v.C.
2 colsuls
Volkstribunen +
Senaat
volksaedielen
Concilium plebis Comitia Priesters
-> strijd voor de politieke ontvoogding van de plebejische meerderheid, er wordt niet
geluisterd naar hun vraag voor meer inspraak. Ze trekken uit de stad, dit is hun tactiek want
de patriciërs hebben hun nodig. De plebejers zijn de werkende mensen, de patriciërs kunnen
niet zonder de plebejers. Door een secessie = wegtrekken uit de stad, leidt tot het erkennen
van 2 volkstribunen en de concilium plebis.
Volkstribunen:
Beschikken over een vetorecht tegen alle beslissingen van alle magistraten die zij ongunstig
vonden voor de plebejers
Ze zijn onschendbaar, zij en hun beslissingen mogen niet betwist worden
Ze zijn maar voor 1 jaar verkozen, hierna is de onschendbaarheid weg
Concilium plebis:
Mogen wetten maken die enkel gelden voor de plebejers
