Crossculturele
International days: 20 maart 9-16u (1/20 examen)
1. Inleiding
1.1. Wat is cultuur?
Cultuur is een door een gemeenschap gedeeld systeem van waarden, normen, ideeen, attitudes,
gedragingen, communicatiemiddelen en de producten ervan die van generatie op generatie worden
overgeleverd
Materiële cultuur: eten, politiek (zichtbaar)
Sociale cultuur: sociale normen: hoe moet je je
gedragen/reageren
- Zie je minder, enkel als je in een andere cultuur komt
ga je die van je eigen cultuur opmerken
- Manier om dat te zien: iets doen dat totaal niet
verwacht wordt en dan zie je aan de mensen rond jou
dat ze jou heel vreemd vinden
Subjectieve cultuur: hoe voelen mensen zich, hoe denken ze in
een bepaalde cultuur
Pijl: de cultuur groeit en veranderd doorheen de jaren
Zet cultuur tussen onze menselijke natuur en onze persoonlijkheid
- Menselijke natuur: aangeboren, alle mensen wereldwijd delen
o We worden geboren met capaciteiten
- Cultuur: Delen met specifieke groep en is aangeleerd
- Persoonlijkheid: specifiek voor individu, aangeboren en
aangeleerd
1.1.1. Kenmerken van cultuur
Cultuur is gedeeld
• Voor cultuur is een groep nodig
o Van heel klein tot heel groot
• De mate waarin het gedeeld is varieert: individuele verschillen binnen eenzelfde cultuur
o Ook persoonlijkheid, levenservaringen van de vele andere cultuurtjes waar je deel
van bent
o Het is niet omdat je iemand zijn cultuur kent dat je de persoon ook kent (door
persoonlijkheid)
• Er verschillen tussen culturen: tight vs loose cultures
o Tight: hechte culturen: de tradities moeten streng nageleefd worden
1
,Cultuur is geleerd
Wordt aangeleerd door socialisatie (als je op een andere plaats geboren waart, dan had je een heel
andere cultuur gehad)
• Primaire socialisatie: door familie en zorgfiguren
• Secundaire socialisatie: door school, vrienden, werk
• Tertiaire socialisatie: door samenleving, media
Gebeurt bewust en onbewust
- Bewust: je zegt wat je mag en niet mag doen
- Onbewust: ze zien wat andere doen of ze zien dat ze iets niet mogen doen
Enculturatie: cultuuroverdracht in tijd
Acculturatie: cultuuroverdracht in geografische en sociale ruimte
Heeft invloed op natuur
Hersenen zijn deel van menselijke natuur maar worden ook gevormd door (culturele) ervaringen
• Bv. Taxi chauffeurs in Londen
Cultuur is dynamisch
• Cultuur beïnvloedt gedrag en Vince versa
• Een nieuwe (sub)cultuur kan zich soms snel vormen
Aanpassingen zijn adaptief
Cultuur is de aanpassing van de menselijke soort op ecologische, sociopolitieke en biologische
factoren
1.2. Wat is crossculturele psychologie?
Is de wetenschappelijk studie. Van gelijkenissen en verschillen in het menselijk psychologisch
functioneren in verschillende culturele groepen, daarbij onderzoekend hoe ons denken, voelen en
doen beïnvloed wordt door een culturele context
Bestudeert het gedrag van het individu in wisselwerking met zijn culturele
1.2.1. Geschiedenis
Lang verleden
- 1850 volkerpsychologie mens in relatie tot gewoonten en gebruiken van de samenleving
- Wundt ‘where deliberate experimentation ends is where history has experimented of the
behalf of psychologists
- Antropologie bv rivers: waarneming bij bewoners van Papua nieuw guinea
- 1940-1950 basis persoonlijkheid en nationale karakters
& korte geschiedenis
- Vanaf 1960-1970 bloeide crosscultureel psychologisch onderzoek met specifieke
wetenschappelijke tijdschriften
Bestaat al lang Vanaf ’60 wet. Tijdschriften
1.2.2. Twee benaderingen
Het absolutisme of universalimse / algemene psychologie
Het relativisme / cultuurpsychologie
Absolutisme
• Psychologie wordt niet beïnvloed door de culturele context
2
, • Extreem universele aanpak, zoeken naar psychologische functies die geheel cultuurvrij zijn
• Sensorische, motorische functies
o Bv. Ishihara test voor kleurenblindheid
• Functies vanaf jonge leeftijd
o Objectpermanetie
• Kritiek op absolutisme in extremis:
o Zeer abstracte functies
▪ Bv. Taalontwikleing
o Wat met vele betekinsvolle culturele variatie?
o Ons brein is heel plastisch, machinekamer wordt beïnvloed door onze ervaringen
Relativisme
• Er bestaat geen contextvrije psycholgie
• Iedereen maakt deel uit van een of meer culturen
• Menselijke psycholgie kan slechts begrepen worden binnen de context van de cultuur waarin
het verschijnt
• Vb. Numerisch redeneren met een telraam
Kritiek op relativisme in extremis:
• Te verschillend om te kunnen interageren?
• Algemene morele standaarden en wetgevingen?
• Niet vergeten dat we over culturen heen ook enorm veel gemeen hebben
De waarheid zit in het midden
• Gematigd absolutisme / gematigd relativisme
• Erkenning van gelijkenissen en verschillen
Universalisme relativisme
1.3. Waarom crossculturele psychologie belangrijk
1.3.1. Belang
Veel psychologisch onderzoek is WEIRD
• Western
• Educated
• Industrialized
• Rich
➔ Hier werd psy onderzoek gedaan
Psychology = Weird?
- > 4000 onderzoekspapers
- 20 jaar
- Deelnemers:
o 95% VS, Europa en Engels sprekende landen
o Maar deze landen omvatten slechts 12% van de wereldbevolking
o 68% VS, waarvan 2/3 undergraduate studenten
Besef eigen culturele bril
‘Cultuur beïnvloedt anderen’, ‘eigen cultuur ‘onzichtbaar’
Etnocentrisme tegengaan:
= je eigen cultuur als maatstaf gebruiken om de wereld te beoordelen
• Wij ‘normaal’, zij abnormaal
3
, Egocentrisme & generalisatie
Psychologie als wetenschap is niet immuun voor etnocentrisme
• Etnocentrische keuze onderzoeksvragen
o Bv. Weinig onderzoek naar psychologische gevolgen van ondervoeding
• Etnocentrische concepten/ metingen
o Bv. Vertekende maten van autonomie of intelligentie
Waardering en respect voor verschillende culturen
Cultuur kan gevoelig onderwerp zijn
Onthoud dat dit gemiddeldes en veralgemeningen zijn!
• Veel individuele variatie binnen culturen
• Veel subgroepen en subculturen die ook belangrijk zijn
• Studies met specifieke steekproeven
• Cultuur is dynamisch
• Opletten voor generalisatie en essentialisme
2. Kwalitatieve onderzoeksmethoden
2.1. Samenstelling van de steekproef
Methode 1: volledig aselect, random sampling
• Betekent: willekeurig, toevallig
• Het bekijken van verspreiding kenmerken over culturen/personen zonder duidelijk
verwachtingspatroon
• Voorbeeld relatietevredenheid
o Culturelen: willekeurig 20 landen selecteren
o Deelnemers: willekeurig voor elke cultuuur 500 koppels selecteren uit de
huwelijksregisters
Methode 2: gestraficifeeerd aselect
• Betekent: met een vooraf bedachte systematiek
• Culturen/personen opdelen in subpoulaties met een vooraf bedachte systematiek, op basis
van theoretische veronderstelling
• Binnen die subpopulaties kan je aselect trekken
• Voorbeeld relatietevredenheid
o Culturen: vergelijken van cultuur met persoonlijke partnerkeuze vs cultuur meeet
gearrangeerde huwelijken
o Deelnemers: per cultuur 10 koppels in categorie pas getrouwd, 10/20/30/40
getrouwd
Maar veel onderzoek: convenience sampling
• Betekent: gemak
• Culturen/personen zijn diegenen die je gemakkelijk kan bereiken of die zelf interesse hebben
in het thema
• Voorbeeld relatietevredenheid
o Culturen: vergelijken van België met Canada (want daar heb ik collega”s die interesse
hebben om mee te doen)
o Deelnemers: alle ouders van een bepaalde school, alle koppels die reageren op een
advertentie of flyer, studenten via course credits
4
International days: 20 maart 9-16u (1/20 examen)
1. Inleiding
1.1. Wat is cultuur?
Cultuur is een door een gemeenschap gedeeld systeem van waarden, normen, ideeen, attitudes,
gedragingen, communicatiemiddelen en de producten ervan die van generatie op generatie worden
overgeleverd
Materiële cultuur: eten, politiek (zichtbaar)
Sociale cultuur: sociale normen: hoe moet je je
gedragen/reageren
- Zie je minder, enkel als je in een andere cultuur komt
ga je die van je eigen cultuur opmerken
- Manier om dat te zien: iets doen dat totaal niet
verwacht wordt en dan zie je aan de mensen rond jou
dat ze jou heel vreemd vinden
Subjectieve cultuur: hoe voelen mensen zich, hoe denken ze in
een bepaalde cultuur
Pijl: de cultuur groeit en veranderd doorheen de jaren
Zet cultuur tussen onze menselijke natuur en onze persoonlijkheid
- Menselijke natuur: aangeboren, alle mensen wereldwijd delen
o We worden geboren met capaciteiten
- Cultuur: Delen met specifieke groep en is aangeleerd
- Persoonlijkheid: specifiek voor individu, aangeboren en
aangeleerd
1.1.1. Kenmerken van cultuur
Cultuur is gedeeld
• Voor cultuur is een groep nodig
o Van heel klein tot heel groot
• De mate waarin het gedeeld is varieert: individuele verschillen binnen eenzelfde cultuur
o Ook persoonlijkheid, levenservaringen van de vele andere cultuurtjes waar je deel
van bent
o Het is niet omdat je iemand zijn cultuur kent dat je de persoon ook kent (door
persoonlijkheid)
• Er verschillen tussen culturen: tight vs loose cultures
o Tight: hechte culturen: de tradities moeten streng nageleefd worden
1
,Cultuur is geleerd
Wordt aangeleerd door socialisatie (als je op een andere plaats geboren waart, dan had je een heel
andere cultuur gehad)
• Primaire socialisatie: door familie en zorgfiguren
• Secundaire socialisatie: door school, vrienden, werk
• Tertiaire socialisatie: door samenleving, media
Gebeurt bewust en onbewust
- Bewust: je zegt wat je mag en niet mag doen
- Onbewust: ze zien wat andere doen of ze zien dat ze iets niet mogen doen
Enculturatie: cultuuroverdracht in tijd
Acculturatie: cultuuroverdracht in geografische en sociale ruimte
Heeft invloed op natuur
Hersenen zijn deel van menselijke natuur maar worden ook gevormd door (culturele) ervaringen
• Bv. Taxi chauffeurs in Londen
Cultuur is dynamisch
• Cultuur beïnvloedt gedrag en Vince versa
• Een nieuwe (sub)cultuur kan zich soms snel vormen
Aanpassingen zijn adaptief
Cultuur is de aanpassing van de menselijke soort op ecologische, sociopolitieke en biologische
factoren
1.2. Wat is crossculturele psychologie?
Is de wetenschappelijk studie. Van gelijkenissen en verschillen in het menselijk psychologisch
functioneren in verschillende culturele groepen, daarbij onderzoekend hoe ons denken, voelen en
doen beïnvloed wordt door een culturele context
Bestudeert het gedrag van het individu in wisselwerking met zijn culturele
1.2.1. Geschiedenis
Lang verleden
- 1850 volkerpsychologie mens in relatie tot gewoonten en gebruiken van de samenleving
- Wundt ‘where deliberate experimentation ends is where history has experimented of the
behalf of psychologists
- Antropologie bv rivers: waarneming bij bewoners van Papua nieuw guinea
- 1940-1950 basis persoonlijkheid en nationale karakters
& korte geschiedenis
- Vanaf 1960-1970 bloeide crosscultureel psychologisch onderzoek met specifieke
wetenschappelijke tijdschriften
Bestaat al lang Vanaf ’60 wet. Tijdschriften
1.2.2. Twee benaderingen
Het absolutisme of universalimse / algemene psychologie
Het relativisme / cultuurpsychologie
Absolutisme
• Psychologie wordt niet beïnvloed door de culturele context
2
, • Extreem universele aanpak, zoeken naar psychologische functies die geheel cultuurvrij zijn
• Sensorische, motorische functies
o Bv. Ishihara test voor kleurenblindheid
• Functies vanaf jonge leeftijd
o Objectpermanetie
• Kritiek op absolutisme in extremis:
o Zeer abstracte functies
▪ Bv. Taalontwikleing
o Wat met vele betekinsvolle culturele variatie?
o Ons brein is heel plastisch, machinekamer wordt beïnvloed door onze ervaringen
Relativisme
• Er bestaat geen contextvrije psycholgie
• Iedereen maakt deel uit van een of meer culturen
• Menselijke psycholgie kan slechts begrepen worden binnen de context van de cultuur waarin
het verschijnt
• Vb. Numerisch redeneren met een telraam
Kritiek op relativisme in extremis:
• Te verschillend om te kunnen interageren?
• Algemene morele standaarden en wetgevingen?
• Niet vergeten dat we over culturen heen ook enorm veel gemeen hebben
De waarheid zit in het midden
• Gematigd absolutisme / gematigd relativisme
• Erkenning van gelijkenissen en verschillen
Universalisme relativisme
1.3. Waarom crossculturele psychologie belangrijk
1.3.1. Belang
Veel psychologisch onderzoek is WEIRD
• Western
• Educated
• Industrialized
• Rich
➔ Hier werd psy onderzoek gedaan
Psychology = Weird?
- > 4000 onderzoekspapers
- 20 jaar
- Deelnemers:
o 95% VS, Europa en Engels sprekende landen
o Maar deze landen omvatten slechts 12% van de wereldbevolking
o 68% VS, waarvan 2/3 undergraduate studenten
Besef eigen culturele bril
‘Cultuur beïnvloedt anderen’, ‘eigen cultuur ‘onzichtbaar’
Etnocentrisme tegengaan:
= je eigen cultuur als maatstaf gebruiken om de wereld te beoordelen
• Wij ‘normaal’, zij abnormaal
3
, Egocentrisme & generalisatie
Psychologie als wetenschap is niet immuun voor etnocentrisme
• Etnocentrische keuze onderzoeksvragen
o Bv. Weinig onderzoek naar psychologische gevolgen van ondervoeding
• Etnocentrische concepten/ metingen
o Bv. Vertekende maten van autonomie of intelligentie
Waardering en respect voor verschillende culturen
Cultuur kan gevoelig onderwerp zijn
Onthoud dat dit gemiddeldes en veralgemeningen zijn!
• Veel individuele variatie binnen culturen
• Veel subgroepen en subculturen die ook belangrijk zijn
• Studies met specifieke steekproeven
• Cultuur is dynamisch
• Opletten voor generalisatie en essentialisme
2. Kwalitatieve onderzoeksmethoden
2.1. Samenstelling van de steekproef
Methode 1: volledig aselect, random sampling
• Betekent: willekeurig, toevallig
• Het bekijken van verspreiding kenmerken over culturen/personen zonder duidelijk
verwachtingspatroon
• Voorbeeld relatietevredenheid
o Culturelen: willekeurig 20 landen selecteren
o Deelnemers: willekeurig voor elke cultuuur 500 koppels selecteren uit de
huwelijksregisters
Methode 2: gestraficifeeerd aselect
• Betekent: met een vooraf bedachte systematiek
• Culturen/personen opdelen in subpoulaties met een vooraf bedachte systematiek, op basis
van theoretische veronderstelling
• Binnen die subpopulaties kan je aselect trekken
• Voorbeeld relatietevredenheid
o Culturen: vergelijken van cultuur met persoonlijke partnerkeuze vs cultuur meeet
gearrangeerde huwelijken
o Deelnemers: per cultuur 10 koppels in categorie pas getrouwd, 10/20/30/40
getrouwd
Maar veel onderzoek: convenience sampling
• Betekent: gemak
• Culturen/personen zijn diegenen die je gemakkelijk kan bereiken of die zelf interesse hebben
in het thema
• Voorbeeld relatietevredenheid
o Culturen: vergelijken van België met Canada (want daar heb ik collega”s die interesse
hebben om mee te doen)
o Deelnemers: alle ouders van een bepaalde school, alle koppels die reageren op een
advertentie of flyer, studenten via course credits
4
