Samenvatting opvoedingsondersteuning

Opvoedingsondersteuning


1. Definiëring en situering
1.1. Wat is opvoeding
De mist klaart op: ik zie terug helder hoe ik volwaardig ouder kan en wil zijn

Puber is voor veel ouders moeilijk, ze denken vaak: wat heb ik verkeerd gedaan
- Ze moeten ook vaak zoeken, ze hebben niet altijd de kennis

Theoretisch kijken naar opvoeding
- Balansmodel van Bakker
- Praktijkmodel van hellinkx
- Ouderschapstheorie van Alice van der Pas
- Goed genoeg en verantwoord ouderschap

Opvoeden als transactioneel proces
- Een proces in een ruimte sociale context
- Belangrijke actoren
o Kind: welke variabelen zijn er bij het kind
 Persoonlijkheid, temperament, leeftijd, geslacht, plaats in kinderrij
o Opvoeder: wie kan opvoeder zijn? Wat zijn de variabelen?
 Ouders, grootouders, leerkrachten
o Omgeving: netwerk van relaties/maatscahppij waarin we leven/omstandigheden

Model van Hellinckx
- Opvoeden= een complex fenomeen
o We doen het gewoon en het gebeurt grotendeels onbewust
o Slechts 20 procent bewust
o Soms worden we pas bewust als het moeilijk loopt
- De kern van opvoeden= samenleven
o Dagdaglijks samenleven van
kinderen en ouders
o Continu en complex proces

Balansmodel van bakker (draagkracht vs draaglast)
- Risicofactoren: factoren die het risico op
het toenemen van problemen kunnen
vergroten
- beschermende factoren: factoren die risico
op het ontstaan van problemen doen
afnemen

Ouderschapstheorie (Alice Van der Pas)
- werkte dertig jaar als ouderbegeledier en
gezinstherapeut
- Waarom krijgen ‘gewone ouders’ met een
‘gewoon kind’ soms ernstige

, opvoedproblemen en brengen ‘problematische’ ouders met een ‘probleemkind’ het er soms
goed van af
- Visie
o Je helpt kinderen namelijk door je ook te richten op de ouders, ze te begrijpen in hun
ouderschap en ze bij de problemen die zij ervaren in de opvoeding van hun kinderne
te begeleiden
o Ouderschap is een zware taak en een complex gegeven waar steun en waardering
van de brede samenleving en steun vanuit de naaste omgeving erg nodig zijn
o We moeten ouders niet met de vinger wijzen maar hen steunen en trachten te
begrijpen in deze complexiteit en het continue proces dat opvoeden is
- Vertrekt vanuit 3 aannames (veronderstellingen) die ons helpen om als begeleider verbinding
te maken met ouders
o Alle ouders willen het beste voor hun kind
 Ook al staat het gedrag van ouders haaks op de waarden van de begeleider,
toch moet elke hulpverlener ervan uitgaan dat iedere ouder het beste wil en
de beste bedoelingen heeft voor zijn kind. Ouders willen bij professionals het
gevoel krijgen dat ze het juiste doen dat ze goede ouders zijn en willen zo
worden bekennen. Een hulpverlener die ouders dat gevoel niet kan geven,
komt tegenover de ouders te staan en verliest de verbinding
o Ouderschap maakt kwetsbaar
 Aangezien iedere ouder een diep verlangen heeft goed te willen doen voor
zijn kind maakt hem dat erg kwetsbaar. Het is namelijk niet haalbaar en
realistisch om altijd alles goed te doen en vlekkeloos te laten verlopen. Dit
maakt het ouderschap bij voorbaat kwetsbaar wat kan leiden tot gevoelens
van schuld en schaamte. Ons bewust zijn van deze kwetsbaarheid helpt ons
professionals om respectvol en constructief ouders te benaderen om deze
kwetsbare thema’s te bespreken
o Ouderschap zijn eindverantwoordelijk
 De ouder is eigenaar van de situatie en opdrachtgever voor de professional.
Dat betekent dat een professional altijd aansluit bij wat de ouder belangrijk
vindt voor zijn kind. Er zijn ouderlijke waarden en normen en daar trachten
we bij aan te sluiten. Een professional kan in het proces dat de ouder
doormaakt een toegevoegde waarde zijn door hem in het ouderschap gerust
te stellen en een stukje met hem mee te lopen en indien nodig te helpen om
terug grip of zicht op de situatie te krijgen
- Buffermodel
o Er is een ouderlijke werkvloer die door buffers beschermd wordt door tegen
ongunstige omstandigheden
 Ouderlijke werkvloer: de virtuele ruimte waar ouders hun kinderen groot
brengen
 Het reguleren van eigen emoties
 Basisvaardigheden
 Zicht krijgen op behoeftes en emoties van het kind
 Verzorgen
 Veiligheid en structuur bieden
 Bekrachtigen
 Grenzen trekken
 Omstandigheden
 Woonst
 Sociale economische situatie
 Inkomen

,  Factoren eigen aan het kind
 Sociaal netwerk
 Migratie
 Scheiding
 Samenleving en haar verwachtingen
 Buurt, stad, platte land
 Psychiatrisch problemen
 Verslaving
o 4 buffers
 Solidaire gemeenschap
 = steun die ouders ervaren uit de gemeenschap
 Een gemeenschap die een bijdrage van ouderschap en de
complexiteit van ouderschap begrijp en onderkent
 Een samenleving die inzet op diensten en voorzieningen en expertise
en deze ter beschikking stelt
 Goede taakverdeling
 = steun die ouders ervaren bij elkaar op ouderlijke werkvloer bij het
netwerk
o Sociale steun die ouders ervaring rond hen: informele
netwerk
o De manier waarop ouders de taken verdelen op de ouderlijke
werkvloer
o Waar vinden ouders steun in hun netwerk rond hun
ouderschap
 Voorbeeld
 Opvang en steun om deel te nemen aan
arbeidsmarkt, waardering als het goed gaat en steun
als het slecht gaat, halen en brengen school, opvang
voor een ziek kind
 De metapositie
 = mogelijkheid van ouders om te reflecteren op eigen handelen
o Zo krijgen ouders zicht op effect van eigen handelen op hun
kind
o Inzicht krijgen op wat er gebeurt op de ouderlijke werkvloer
o Zo kan de ouder zijn opvoedingsvaardigheden aanpassen
 Feit is wat veel ouderbegeleiders doen met ouders: hen helpen om
boven het dagsleijkse godoe uit te stijgen en van daaruit het
gebeuren op de werkvloer evalueren, alternatieven tegen elkaar
afwegen, conclusies trekken
 De goed ouder ervaring
 = ervaringen die ouders het gevoel geven een competete ouder te
zijn, een goed genoeg ouder, een volwaardige ouder, het gevoel dat
ze er toe doen
o Ouders helpen zicht krijgen op wat nog goed gaat
o Dat ze niet alleen zijn in het ervaren van last en complexiteit
o Dat het niet perfect hoeft te zijn

1.2. Wat is opvoedingsondersteuning
Ouders hebben regelmatig vragen over de opvoeding. Meestal gaan ze die vragen stellen aan hun
informeel netwerk. Ouders geven aan dat dat niet voldoende is, ze hebben nood aan meer
ondersteuning

, - Voor vragen rond school en het medische, durven ouders sneller de stap te zetten naar het
formele netwerk
- Over aanpak of gedrag van hun kinderen veel minderen
o Door schaamte of ze zijn niet op de hoogt van wat er in het aanbod van
opvoedingsondersteuning aanwezig is
1.2.1. Definitie
Definitie
- Opvoedingsondersteuning is een brede waaier van praktijken, die ouders en
opvoedinsverantwoordelijken steunen bij het opvoeden en opgroeien van kinderen en
jongeren
o Ouders, grootouders, verzorgende kinderdag verblijf, leiders van de scouts,…
o Voor iedereen die een stukje verantwoordelijkheid opneemt in de opvoeding

≠ opvoedingshulp
Opvoedingsondersteuning staat open voor alle ouders met vragen bij het dagelijk opvoeden
- Ouders ondersteunen in eenvoudige vragen
- Preventief: ervoor gaan zorgen dat ouders sterk zijn, hun vaardigheden gaan versterken
- Om ervoor te zorgen dat ouders niet hoeven te doorstromen naar de intensieve
hulpverlening, weerbaarmaken tegen moeilijkheden
- Bestaat sinds jaren 90: gemerkt dat als we ouders op een goede manier een antwoord geven
op hun vragen dat de opvoedingsvragen minder opvoedingsspanningen worden en dus ook
minder opvoedingscrisis
- Ouders ondersteunen en randvoorwaarden creëren




1.2.2. Uitgangspunten
- Laagdrempelige ondersteuning
- Ouders centraal
- Van en voor alle gezinnen.
- Empowerment
o Vertrekken vanuit krachten van ouders
o Gezinnen niet afhankelijk maken van ondersteuning, maar ervoor zorgen dat ze in de
toekomst moeilijkheden zelf kunnen oplossen
- Een positief beleid
o We gaan kijken naar succeservaringen en daaruit onze ondersteuning vorm geven
- Methodisch werken