Samenvatting OWM-B: didactisch handelen

OWM-B: DIDACTISCH HANDELEN
INLEIDING

 Didactisch/didactiek
o didaskein = onderwijzen (Grieks)
o didactiek
 aanduiding voor de theorie vh intentioneel en systematisch onderwijzen v kennis,
vaardigheden en attitudes door een leerkracht in een daartoe ingerichte setting
o synoniem = onderwijskunde
o praktijktheorie
o onderwijskundig handelen verbeteren
o kunst vh onderwijzen

HOOFDSTUK 1: HET DIDACTISCH MODEL

1.1 COMPONENTEN VH DIDACTISCH HANDELEN

Centraal
Doelstellingen = wat wil je tijdens de les met de lln bereiken

Beginsituatie = wie zijn de lln en wat kunnen ze al?
-> elke beginsituatie in elke klas is anders

-> wisselwerking tussen doelstellingen en beginsituatie
= beginsituatie beïnvloedt de keuze en hoeveelheid doelen




 Rond centrale gedeelte
o 5 componenten
 didactische principes
 didactische werkvormen
 evaluatie
 leerinhoud en leerstof
 leermiddelen
o puzzelstukken = componenten zijn inwisselbaar



1.1.1 DOELSTELLINGEN

 Doelstellingen:
o voor je aan voorbereiding ve les begint, moet
je goed weten waar je naartoe wilt




1

,  Doelen zijn waardevolle en gewenste gedragsveranderingen bij een leerling
 Als leerkracht
o niet enkel activiteit met lln
o eerste plaats gericht: wat je met die activiteiten wil bereiken
 Als doelen duidelijk en klaar zijn
o richtinggevend
o gerichte feedback is eenvoudiger
 3 soorten doelen
o cognitieve doelen
 betrekking tot het verwerven van kennis, inzicht en
oplossingsmethodes
o dynamisch-affectieve doelen
 te maken met verwerven van attitudes, houdingen
o psychomotorische doelen
 verwijzen naar verwerven van bepaalde motorische vaardigheden
 voorbeelden zie cursus



1.1.2 BEGINSITUATIE

 Alle factoren die invloed hebben op de keuze van je doelstellingen en op het lesgebeuren zelf
 leerling
 leerkracht
 klasgroep
 school
 situationele en occasionele factoren
 voorbeelden zie cursus




1.1.3 DIDACTISCHE PRINCIPES

 Noodzakelijke of sterk gewenste kenmerken vh didactisch handelen
 Bieden leerkrachten inspiratie om lln op een effectieve en efficiënte wijze tot
leren te brengen
 Motivatieprincipe
 Aanschouwelijkheidsprincipe
 Activiteitsprincipe
 Geleidelijkheidsprincipe
 Differentiatieprincipe
 Herhalingsprincipe
 Er zijn er nog veel meer -> maar hier leggen we de focus op


1.1.4 DIDACTISCHE WERKVORMEN

 diverse manier waarop het onderwijsproces op gang wordt gebracht
 geheel van handelingen en activiteiten
 nooit een doel -> een MIDDEL om doel te bereiken
 voorbeelden zie cursus
 soorten
o aanbiedende werkvormen
 uiteenzetting
 demonstratie: verklarende toelichting bij bepaalde
waarnemingsobjecten


2

, o gespreksvormen
 tweerichtingsverkeer
o opdrachtvormen
 taken
o leerspelen
 typisch spelkarakter
 spelvormen
o onderwijsstrategieën
 complexere werkvormen
 vaardigheden en competenties worden toegepast door leerkracht
 klassikaal, individueel, duo, groep, klasdoorbrekend…


1.1.5 LEERSTOF EN LEERINHOUD


 Leerinhoud
o WAT leerlingen moet leren om doelen te bereiken
o Bijvoorbeeld
 Hoe moet je opzoeken in een woordenboek
 Tafelproducten van 3,6,9
 De weg vragen in het Frans
 Leerstof
o Een MIDDELkarakter
o Via leerstof wordt geleerd
o Bijvoorbeeld
 Een verhaal
 Een reeks rekenoefeningen


1.1.6 LEERMIDDELEN

 Materiële hulpmiddelen -> om onderwijs en leeractiviteiten efficiënter te
laten verlopen
 Voorbeelden
o Prenten
o Foto’s
o Filmfragment
o MAB-materiaal
 Doelen bereiken
 Drager van leerstof en leerinhoud


1.1.7 EVALUATIE



 Dubbel doel:
o Welke mate de leerling de doelen bereikt heeft
o Welke mate het onderwijsleerproces daartoe heeft bijgedragen
 Om na te gaan of leerlingen doel bereikt hebben
o Procesevaluatie
 Dubbele betekenis


3

,  Hoe de leerling aan zijn antwoord gekomen is = denkproces
 Bijvoorbeeld:
o Bij de sjotvaardigheden kijk je naar de wijze waarop de lln de bal in
de ring gooien
 Je als leerkracht je eigen didactisch handelen analyseert
 Bijvoorbeeld:
o Indien je merkt dat je sjotvaardigheden vd lln te weinig
geëvolueerd zijn, dan ga je kijken hoe dit komt
o Productevaluatie
 Na of de leerling de doelen bereikt heeft
 Bijvoorbeeld
 Je gaat de sjotvaardigheden vd lln na door te kijken hoeveel ze de bal in de
basketbalring gooien


1.1.8 PROFESSIONELE IDENTITEIT



 Wordt gevormd door interactie tussen 3 verschillende aspecten:
o Persoonlijke aspect
o Professionele aspect
o Contextuele aspect
 Wie ben ik als leraar en wie wil ik zijn als leraar?
 Klechtermans (hoogleraar aan de faculteit Psychologie en Pedagogische
wetenschappen KU Leuven)
o Professioneel zelfverstaan
 Zelfbeeld
 Zelfwaardegevoel
 Beroepsmotivatie
 Taakopvatting
 Toekomstperspectief
o Subjectieve onderwijstheorie
 Persoonlijk geheel v kennis en opvatting over onderwijzen
 Vakinhoudelijke kennis
 Didactische strategieën
 Klasmanagement


1.1.9 MAATSCHAPPIJ- EN MENSBEELD



 Pedagogisch en didactisch handelen worden sterk bepaald door
o Bepaalde maatschappelijke evoluties
o Visie op de mens en de maatschappij
 Maatschappij- en mensbeeld
o Denkbeelden over mens zijn en samenleving
o Mensbeeld
 Geheel van opvattingen over humaniteit of
menswaardigheid, over de bestemming vh menselijk
bestaan

4