Samenvatting psychologie I&M
Hoofdstuk 7 Persoonlijkheid
Kernconcept: de persoonlijkheid wordt gevormd door de gecombineerde krachten van biologische,
situationele en psychische processen, die allemaal in een context van sociaal-culturele factoren en
ontwikkelingsfactoren zijn ingebed
7.1.1
David Barash: ‘de menselijke geschiedenis is het verhaal van mensen die op pijnlijke of bedreigende
situaties hebben gereageerd door naar het dichtstbijzijnde doel uit te halen’. Degenen die dat deden,
hadden een duidelijke evolutionair voordeel ten opzichte van degenen die het rustig ondergingen,
omdat ze minder kans hadden een volgende keer om zelf slachtoffer te worden.
Persoonlijkheid is gebaseerd op:
- Overlevingsinstinct (Freud)
- Instinctieve neiging tot verdediging en agressie (Freud)
- Sociale motieven
- Seks
- Agressie
- Honger
- Dorst
Etc.
Elk motief is een afzonderlijke module in de hersenen. De manier waarop een motief ons beïnvloedt,
vormt bovendien een deel van de eenheid die we ‘persoonlijkheid’ noemen.
7.1.2
Ons gedrag is voor een belangrijk deel gevormd door principes van behavioristische conditionering,
cognitief leren en sociale psychologie. De ervaringen uit de vroege jeugd hebben de sterkste invloed
op je persoonlijkheid.
7.1.3
De dimensie introvert-extravert is een voorbeeld van een beschrijvende persoonlijkheidstheorie: bij
dit type theorie ligt de nadruk op de betrekkelijk stabiele persoonlijkheidskenmerken of
karaktertrekken van een individu. Andere theorieën, zogenoemde procestheorieën gaan verder dan
beschrijven alleen en verklaren de persoonlijkheid in termen van interne persoonlijkheidsprocessen
– motivatie, perceptie, leren en ontwikkeling – en op basis van bewuste en onbewuste processen.
Voor een volledige verklaring van de persoonlijkheid lijken we zowel de karaktertheorieën als de
procestheorieën nodig te hebben.
Persoonlijkheidstheori Westerse uitvinding Vooral mensen die zijn Individualisme en een
e opgeleid in het uniek ‘zelf’, talent en
denkkader van de intelligentie zijn
westerse sociale belangrijk
wetenschappen
, Persoonlijkheidstheori Niet-westerse Geworteld in religie
e perspectieven
Persoonlijkheidstheori Groepsgerichte Collectivisme Mensen worden
e culturen beloond als ze in de
groep passen en de
sociale harmonie
bevorderen
In de psychologie word er een onderscheid gemaakt tussen 4 temperamenten. Dit onderscheid was
gebaseerd op een theorie van Hippocrates. Die dacht dat ons temperament werd bepaald door de
verhouding tussen de 4 humores, oftewel lichaamssappen.
1. Sangiunische – opgewekte persoon, zou sterk en warm bloed hebben
2. Cholerisch – door woede gekenmerkt, heeft een overvloed aan gele gal
3. Flegmatriek – koel, afstandelijk, traag en weinig emotioneel, lichaamsvloeistof bestaat uit
flegma, oftewel slijm
4. Melancholiek – gedeprimeerd temperament, zwarte gal
De humorestheorie
Humores Bron Temperament
Bloed Hart Optimistisch (monter)
Cholé (gele gal) Lever Cholerisch (licht ontvlambaar)
Melancholé (zwarte gal) Milt Melancholiek (depressief)
Flegma (slijm) Hersenen Flegmatisch (traag)
Omdat de termen temperament, karaktertrek, type enige overlap vertonen, plaatsen we ze samen
onder het algemene kopje dispostionele theorieën.
7.2.1
Psychologen definiëren temperament als de biologisch bepaalde disposities die al in de vroege jeugd
waarneembaar zijn en die de snelheid en intensiteit van emotionele reacties en de overheersende
stemming van een individu bepalen. Biologische disposities beïnvloeden onze basale persoonlijkheid.
De moderne biologische psychologie heeft het niet meer over humores, maar over
neurotransmitters. Het is duidelijk dat suïcidale gedachten en depressie samengaan met een
overschot en/of een tekort aan bepaalde neurotransmitters. Een bepaald temperament heb je al
vanaf de geboorte en dit verandert nauwelijks in de loop van de tijd.
7.2.2
Winter: karaktertrekken kunnen worden gezien als psychologische processen; de manier waarop
onze motieven, emoties en cognities gewoonlijk in gedrag tot uiting komen.
Temperament = basis van de persoonlijkheid is diep in onze individuele biologische aard
geworteld.
Hoofdstuk 7 Persoonlijkheid
Kernconcept: de persoonlijkheid wordt gevormd door de gecombineerde krachten van biologische,
situationele en psychische processen, die allemaal in een context van sociaal-culturele factoren en
ontwikkelingsfactoren zijn ingebed
7.1.1
David Barash: ‘de menselijke geschiedenis is het verhaal van mensen die op pijnlijke of bedreigende
situaties hebben gereageerd door naar het dichtstbijzijnde doel uit te halen’. Degenen die dat deden,
hadden een duidelijke evolutionair voordeel ten opzichte van degenen die het rustig ondergingen,
omdat ze minder kans hadden een volgende keer om zelf slachtoffer te worden.
Persoonlijkheid is gebaseerd op:
- Overlevingsinstinct (Freud)
- Instinctieve neiging tot verdediging en agressie (Freud)
- Sociale motieven
- Seks
- Agressie
- Honger
- Dorst
Etc.
Elk motief is een afzonderlijke module in de hersenen. De manier waarop een motief ons beïnvloedt,
vormt bovendien een deel van de eenheid die we ‘persoonlijkheid’ noemen.
7.1.2
Ons gedrag is voor een belangrijk deel gevormd door principes van behavioristische conditionering,
cognitief leren en sociale psychologie. De ervaringen uit de vroege jeugd hebben de sterkste invloed
op je persoonlijkheid.
7.1.3
De dimensie introvert-extravert is een voorbeeld van een beschrijvende persoonlijkheidstheorie: bij
dit type theorie ligt de nadruk op de betrekkelijk stabiele persoonlijkheidskenmerken of
karaktertrekken van een individu. Andere theorieën, zogenoemde procestheorieën gaan verder dan
beschrijven alleen en verklaren de persoonlijkheid in termen van interne persoonlijkheidsprocessen
– motivatie, perceptie, leren en ontwikkeling – en op basis van bewuste en onbewuste processen.
Voor een volledige verklaring van de persoonlijkheid lijken we zowel de karaktertheorieën als de
procestheorieën nodig te hebben.
Persoonlijkheidstheori Westerse uitvinding Vooral mensen die zijn Individualisme en een
e opgeleid in het uniek ‘zelf’, talent en
denkkader van de intelligentie zijn
westerse sociale belangrijk
wetenschappen
, Persoonlijkheidstheori Niet-westerse Geworteld in religie
e perspectieven
Persoonlijkheidstheori Groepsgerichte Collectivisme Mensen worden
e culturen beloond als ze in de
groep passen en de
sociale harmonie
bevorderen
In de psychologie word er een onderscheid gemaakt tussen 4 temperamenten. Dit onderscheid was
gebaseerd op een theorie van Hippocrates. Die dacht dat ons temperament werd bepaald door de
verhouding tussen de 4 humores, oftewel lichaamssappen.
1. Sangiunische – opgewekte persoon, zou sterk en warm bloed hebben
2. Cholerisch – door woede gekenmerkt, heeft een overvloed aan gele gal
3. Flegmatriek – koel, afstandelijk, traag en weinig emotioneel, lichaamsvloeistof bestaat uit
flegma, oftewel slijm
4. Melancholiek – gedeprimeerd temperament, zwarte gal
De humorestheorie
Humores Bron Temperament
Bloed Hart Optimistisch (monter)
Cholé (gele gal) Lever Cholerisch (licht ontvlambaar)
Melancholé (zwarte gal) Milt Melancholiek (depressief)
Flegma (slijm) Hersenen Flegmatisch (traag)
Omdat de termen temperament, karaktertrek, type enige overlap vertonen, plaatsen we ze samen
onder het algemene kopje dispostionele theorieën.
7.2.1
Psychologen definiëren temperament als de biologisch bepaalde disposities die al in de vroege jeugd
waarneembaar zijn en die de snelheid en intensiteit van emotionele reacties en de overheersende
stemming van een individu bepalen. Biologische disposities beïnvloeden onze basale persoonlijkheid.
De moderne biologische psychologie heeft het niet meer over humores, maar over
neurotransmitters. Het is duidelijk dat suïcidale gedachten en depressie samengaan met een
overschot en/of een tekort aan bepaalde neurotransmitters. Een bepaald temperament heb je al
vanaf de geboorte en dit verandert nauwelijks in de loop van de tijd.
7.2.2
Winter: karaktertrekken kunnen worden gezien als psychologische processen; de manier waarop
onze motieven, emoties en cognities gewoonlijk in gedrag tot uiting komen.
Temperament = basis van de persoonlijkheid is diep in onze individuele biologische aard
geworteld.
