100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached 4.2 TrustPilot
logo-home
Summary

Samenvatting - Inleiding tot de rechtsfilosofie

Rating
-
Sold
-
Pages
123
Uploaded on
17-10-2025
Written in
2023/2024

Met deze samenvatting heb ik een 15/20 behaald. Dit zijn mijn lesnotities met de powerpoint slides erin verwerkt.

Institution
Course











Whoops! We can’t load your doc right now. Try again or contact support.

Written for

Institution
Study
Course

Document information

Uploaded on
October 17, 2025
Number of pages
123
Written in
2023/2024
Type
Summary

Subjects

Content preview

INLEIDING TOT RECHTSFILOSOFIE

INHOUDSTAFEL

1. INLEIDING: WAT IS RECHTSFILOSOFIE ....................................................................................... 7

1.1. Wat is recht? ............................................................................................................................. 7

1.2. Wat is Rechtsfilosofie? ............................................................................................................... 7
1.2.1. Grondvragen van het recht .................................................................................................... 7
1.2.2. Juristen buiten het kader....................................................................................................... 7

1.3. De Filosofische Benadering ........................................................................................................ 8
1.3.1. Filosofie & Wetenschap ........................................................................................................ 8
1.3.2. Rechtsfilosofie ..................................................................................................................... 9


2. HISTORISCHE ONTWIKKELING VAN DE RECHTSFILOSOFIE: Van de Middeleeuwen tot de 20e Eeuw
................................................................................................................................................... 10

2.1. Middeleeuwen: God en Recht ....................................................................................................10
2.1.1. Achtergrond ....................................................................................................................... 10

2.2. Feodalisme ..............................................................................................................................10

2.3. Res Publica Christiana (RPC) .....................................................................................................10

2.4. Soevereiniteit ...........................................................................................................................11
2.4.1. Mensbeeld & Maatschappij ................................................................................................ 11
2.4.2. Augustinus over de Staat .................................................................................................... 11

2.5. 13e Eeuw ..................................................................................................................................12
2.5.1. Aristoteles ......................................................................................................................... 12
2.5.2. Thomas van Aquinas (1225-1274)........................................................................................ 13
2.5.3. Natuurrecht ....................................................................................................................... 13

2.6. Staat ........................................................................................................................................14
2.6.1. Rechtvaardig bestuur ......................................................................................................... 14

2.7. Recht .......................................................................................................................................16
2.7.1. Hoger Recht ....................................................................................................................... 16
2.7.2. Legitimatie van de Staat ..................................................................................................... 17


3. DE MODERNE TIJD .................................................................................................................... 18

3.1. Hoger recht in de Middeleeuwen ...............................................................................................18
3.1.1. Breuk met de Middeleeuwen: SferendiWerentiatie ................................................................ 18



1

, 3.2. Renaissance en Politiek ............................................................................................................20
3.2.1. Machiavelli ........................................................................................................................ 21
3.2.2. Staatsmanskunst ............................................................................................................... 21
3.2.3. Check en Balances ............................................................................................................ 22
3.2.4. Republikeinse ideaal .......................................................................................................... 22
3.2.5 Economische doelmatigheid ............................................................................................... 22
3.2.6. Godsdienstburgeroorlogen ................................................................................................. 24

3.3. Ontwikkeling van Absolute Monarchie ........................................................................................24
3.3.1. Het soevereine staatsgezag als pacificatiemechanisme: Jean Bodin ..................................... 24
3.3.2. Het soevereine staatsgezag als pacificatiemechanisme: Westfalen ...................................... 25
3.3.3. Godsdienstoorlogen ........................................................................................................... 25

3.4. Thomas Hobbes: Leviathan 1651 ...............................................................................................26
3.4.1. Historische achtergrond: Engelse Burgeroorlog ................................................................... 26
3.4.2. De Mechanische Natuur ..................................................................................................... 26
3.4.3. De Natuurstaat .................................................................................................................. 27
3.4.4. Sociaal contract ................................................................................................................. 28
3.4.5. Godsdienst ........................................................................................................................ 30
3.4.6. Hobbes: staatskerkrechterlijk absolutisme als instrument van ordehandhaving .................... 31

3.5. Conclusie.................................................................................................................................31


4. BRITS CONSTITUTIONALISME EN THE RULE OD LAW .................................................................. 32

4.1. Constitutie ...............................................................................................................................32

4.2. Feodalisme ..............................................................................................................................32

4.3. Magna Carta 1215.....................................................................................................................32

4.4. Absolute Monarchie ..................................................................................................................32
4.4.1. Ontwikkeling van Absolute Monarchie ................................................................................. 33
4.4.2. Scheiding Kerk van Engeland van pauselijk gezag ................................................................. 33
4.4.3. Frankrijk – Engeland ........................................................................................................... 33

4.5. Controverse tussen Kroon en Parlement (begin 17de eeuw) ..........................................................33
4.5.1. Panorama van Controverse Kroon – Parlement..................................................................... 34
4.5.2. Historische Gebeurtenissen ............................................................................................... 34
4.5.3. Sir Edward Coke (1552-1634) .............................................................................................. 35
4.5.4. Hobbes: ondeelbaarheid van soevereine macht .................................................................. 36
4.5.5. Glorious revolution (1688) .................................................................................................. 37
4.5.6. Parlementaire soevereiniteit ............................................................................................... 37




2

, 4.6. John Locke ...............................................................................................................................37
4.6.1. Natuurtoestand ................................................................................................................. 38
4.6.2. Onderscheiding van machten ............................................................................................. 38
4.6.3. Verschillen Hobbes en Locke .............................................................................................. 40

4.7. Engelse consitutionalisme van Albert Venn Dicey .......................................................................40
4.7.1. Constitutionalisme ............................................................................................................ 41


5. VERLICHTING .......................................................................................................................... 43

5.1. Sociale context: Frankrijk in de (17de en) 18de eeuw .....................................................................43
5.1.1. Rechtsfilosofie ................................................................................................................... 43

5.2. Montesqieu ..............................................................................................................................44
5.2.1. Lettres Persanes ................................................................................................................ 44
5.2.2. L’Esprit des Loix ................................................................................................................. 44
5.2.3. Vrijheid .............................................................................................................................. 46

5.3. Rousseau .................................................................................................................................47
5.3.1. Strafrecht (Serge) ............................................................................................................... 47
5.3.2. Jean-Jacques Rousseau ..................................................................................................... 48
5.3.3. Vrijheid .............................................................................................................................. 48
5.3.4. De Natuurlijke mens ........................................................................................................... 48
5.3.5. Sociaal Contract ................................................................................................................ 49
5.3.6. (Volks)Soevereiniteit........................................................................................................... 50
5.3.7. Vrijheid .............................................................................................................................. 51
5.3.8. Revolutie ........................................................................................................................... 52


6. REVOLUTIES ............................................................................................................................ 53

6.1. De Franse Revolutie ..................................................................................................................53
6.1.1. Achtergrond ....................................................................................................................... 53
6.1.2. Sieyes ................................................................................................................................ 54
6.1.3. Déclaration des droits de l’homme (1789) ........................................................................... 57
6.1.4. Jacobijnse Terreur (1792-1794) ............................................................................................ 60

6.2. De Amerikaanse Revolutie.........................................................................................................61
6.2.1. Ontwikkeling Modern Constitutionalisme ............................................................................ 61
6.2.2. Mayflower Compact ........................................................................................................... 62
6.2.3. Declaration of Independance.............................................................................................. 63
6.2.4. Grondwetten van Staten ..................................................................................................... 63

6.3. Amerikaanse Revolutie .............................................................................................................64




3

, 6.3.1. Montesqieu en Rousseau ................................................................................................... 65
6.3.2. Franse revolutie ................................................................................................................. 65

7. OPKOMST VAN DE ETHIEK ........................................................................................................ 66

7.1. Ethiek.......................................................................................................................................66
7.1.1. Moreel handelen na het verdwijnen van de Natuurwet.......................................................... 66

7.2. Immanuel Kant .........................................................................................................................66
7.2.1. Tegen Hobbes’ Natuurstaat ................................................................................................. 66
7.2.2. Neigingen versus plichten ................................................................................................... 67
7.2.4. Ethiek en Recht .................................................................................................................. 68
7.2.5. Theorie van de staat en sociaal contract .............................................................................. 68
7.2.6. Beginselen van de staat ...................................................................................................... 69
7.2.7. Recht ................................................................................................................................ 69

7.3. Bentham ..................................................................................................................................70
7.3.1. Tegen Common Law ........................................................................................................... 71
7.3.2. Hervorming en codificatie ................................................................................................... 71
7.3.3. Tegen Natuurrecht .............................................................................................................. 71
7.3.4. Franse revolutie ................................................................................................................. 71
7.3.5. Utilitarisme ........................................................................................................................ 72
7.3.6. Vrijheid .............................................................................................................................. 72
7.3.7. Utilitarisme versus deontologie........................................................................................... 73
7.3.8. Wetgeving als publieke ethiek ............................................................................................. 73


8. RECHTSPOSITIVISME: BEVELEN EN GEWOONTEN ..................................................................... 74

8.1. John Austin (1790-1859) ............................................................................................................74
8.1.1. Achtergrond: ontwikkeling van de Natiestaten ..................................................................... 74
8.1.2. John Austin ........................................................................................................................ 74
8.1.2.1. Austin en Bentham .......................................................................................................... 74

8.2. Gewoonte-recht .......................................................................................................................79
8.2.1. Gewoonte .......................................................................................................................... 79
8.2.2. Ehrlich ............................................................................................................................... 80
8.2.3. Gevoel van verplichting ...................................................................................................... 81


9. RECHTSPOSITIVISME: RECHTMATIGHEID EN RECHTVAARDIGHEID ............................................ 83

9.1. Regels over Regels ....................................................................................................................83
9.1.1. Juridische geschilbeslechting ............................................................................................. 83
9.1.2. Hans Kelsen....................................................................................................................... 85



4
$13.99
Get access to the full document:

100% satisfaction guarantee
Immediately available after payment
Both online and in PDF
No strings attached

Get to know the seller
Seller avatar
lawstudente0221

Get to know the seller

Seller avatar
lawstudente0221 Vrije Universiteit Brussel
Follow You need to be logged in order to follow users or courses
Sold
New on Stuvia
Member since
1 month
Number of followers
0
Documents
5
Last sold
-

0.0

0 reviews

5
0
4
0
3
0
2
0
1
0

Recently viewed by you

Why students choose Stuvia

Created by fellow students, verified by reviews

Quality you can trust: written by students who passed their tests and reviewed by others who've used these notes.

Didn't get what you expected? Choose another document

No worries! You can instantly pick a different document that better fits what you're looking for.

Pay as you like, start learning right away

No subscription, no commitments. Pay the way you're used to via credit card and download your PDF document instantly.

Student with book image

“Bought, downloaded, and aced it. It really can be that simple.”

Alisha Student

Frequently asked questions