De sociale en persoonlijke ontwikkeling van baby, peuter
en kleuter
Inhoud
De babytijd ....................................................................................................................................................... 2
De basis van sociaal gedrag ........................................................................................................................... 2
Emoties in de babytijd............................................................................................................................... 2
De ontwikkeling van het ik ........................................................................................................................ 3
Social referencing ..................................................................................................................................... 3
Theory of mind ......................................................................................................................................... 4
De sociale ontwikkeling in de babytijd .............................................................................................................. 5
Hechting ....................................................................................................................................................... 5
Kenmerken ............................................................................................................................................... 5
Welke factoren bepalen wie als hechtingobject gekozen wordt? ............................................................... 5
Gehechtheidstheorie (Bowlby) .................................................................................................................. 5
De vier hechtingspatronen ........................................................................................................................ 6
De totstandkoming van hechting .................................................................................................................. 7
Interactie met baby’s: ontluikende relaties ............................................................................................... 8
De persoonlijkheidsontwikkeling in de babytijd ................................................................................................ 9
Algemeen ..................................................................................................................................................... 9
Temperament ............................................................................................................................................... 9
Dimensies van temperament .................................................................................................................... 9
Temperamentprofielen ............................................................................................................................. 9
Consequenties van temperament ............................................................................................................10
Gender ........................................................................................................................................................10
Genderverschillen ....................................................................................................................................10
Genderrollen............................................................................................................................................10
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling in de peuter- en kleutertijd ...............................................................11
Wie ben ik? ..................................................................................................................................................11
Conflicten oplossen..................................................................................................................................11
Genderidentiteit ......................................................................................................................................12
Vrienden en familie......................................................................................................................................13
Ontstaan van vriendschappen ..................................................................................................................13
Theory of mind bij peuters en kleuters .....................................................................................................13
, De babytijd
De basis van sociaal gedrag
Emoties in de babytijd
Expressie van basale emoties gebeurt in elke cultuur op dezelfde manier.
Non-verbale uitdrukkingen van emoties blijft levenslang dezelfde.
Het vermogen om basale emoties te uiten is aangeboren.
Baby’s hebben een breed scala aan emotionele expressies.
De mate van emotionele expressiviteit kan verschillen per kind en cultuur.
De beleving van emoties
Differentiële emotietheorie: emotionele uitingen weerspiegelen de emotionele ervaring en reguleert de
emoties. Het kind toont niet enkel emoties, maar voelt die ook werkelijk.
Bv. door boos te kijken uit je boosheid maar help je jezelf ook om met de boosheid om te gaan
Het gevoelsleven van baby’s kan zich beter ontwikkeling omdat hun hersenen steeds complexer worden. De
cognitieve ontwikkeling speelt dus een belangrijke rol bij de emotionele ontwikkeling. Hoe ouder een kind
wordt, hoe meer complexe emoties gevoeld en geuit kunnen worden dankzij de ontwikkeling van het CZS.
Vreemdenangst
= angst bij het ontmoeten van een onbekende. (6-12 maanden)
Oorzaken?
» toename van cognitieve vermogens: de baby maakt een onderscheid tussen bekenden en onbekenden
» neiging om de wereld te begrijpen: een verschijning van iets onbekend, begrijpen zij niet en maakt hen
angstig
» meer angst voor mannen dan vrouwen
» meer angst voor volwassenen dan kinderen
Scheidingsangst
= angst door afwezigheid van de vaste verzorger. (8-24 maanden, hoogtepunt op 14 maanden)
Oorzaken?
zie vreemdenangst
Vreemdenangst en scheidingsangst wijzen op cognitieve ontwikkeling en
groeiende emotionele en sociale banden tussen kinderen en verzorgsters.
Glimlach
= glimlachen als reactie op een leuke stimulus. (3-12 weken)
de sociale glimlach = een glimlach als reactie op een andere persoon (niet op een niet-menselijke stimulus).
18 maanden: meer sociale glimlachjes voor moeder/verzorger dan voor niet-
menselijke objecten.
24 maanden: doelbewust gebruik van de sociale glimlach en gevoelig voor de
emotionele uiting van anderen.
en kleuter
Inhoud
De babytijd ....................................................................................................................................................... 2
De basis van sociaal gedrag ........................................................................................................................... 2
Emoties in de babytijd............................................................................................................................... 2
De ontwikkeling van het ik ........................................................................................................................ 3
Social referencing ..................................................................................................................................... 3
Theory of mind ......................................................................................................................................... 4
De sociale ontwikkeling in de babytijd .............................................................................................................. 5
Hechting ....................................................................................................................................................... 5
Kenmerken ............................................................................................................................................... 5
Welke factoren bepalen wie als hechtingobject gekozen wordt? ............................................................... 5
Gehechtheidstheorie (Bowlby) .................................................................................................................. 5
De vier hechtingspatronen ........................................................................................................................ 6
De totstandkoming van hechting .................................................................................................................. 7
Interactie met baby’s: ontluikende relaties ............................................................................................... 8
De persoonlijkheidsontwikkeling in de babytijd ................................................................................................ 9
Algemeen ..................................................................................................................................................... 9
Temperament ............................................................................................................................................... 9
Dimensies van temperament .................................................................................................................... 9
Temperamentprofielen ............................................................................................................................. 9
Consequenties van temperament ............................................................................................................10
Gender ........................................................................................................................................................10
Genderverschillen ....................................................................................................................................10
Genderrollen............................................................................................................................................10
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling in de peuter- en kleutertijd ...............................................................11
Wie ben ik? ..................................................................................................................................................11
Conflicten oplossen..................................................................................................................................11
Genderidentiteit ......................................................................................................................................12
Vrienden en familie......................................................................................................................................13
Ontstaan van vriendschappen ..................................................................................................................13
Theory of mind bij peuters en kleuters .....................................................................................................13
, De babytijd
De basis van sociaal gedrag
Emoties in de babytijd
Expressie van basale emoties gebeurt in elke cultuur op dezelfde manier.
Non-verbale uitdrukkingen van emoties blijft levenslang dezelfde.
Het vermogen om basale emoties te uiten is aangeboren.
Baby’s hebben een breed scala aan emotionele expressies.
De mate van emotionele expressiviteit kan verschillen per kind en cultuur.
De beleving van emoties
Differentiële emotietheorie: emotionele uitingen weerspiegelen de emotionele ervaring en reguleert de
emoties. Het kind toont niet enkel emoties, maar voelt die ook werkelijk.
Bv. door boos te kijken uit je boosheid maar help je jezelf ook om met de boosheid om te gaan
Het gevoelsleven van baby’s kan zich beter ontwikkeling omdat hun hersenen steeds complexer worden. De
cognitieve ontwikkeling speelt dus een belangrijke rol bij de emotionele ontwikkeling. Hoe ouder een kind
wordt, hoe meer complexe emoties gevoeld en geuit kunnen worden dankzij de ontwikkeling van het CZS.
Vreemdenangst
= angst bij het ontmoeten van een onbekende. (6-12 maanden)
Oorzaken?
» toename van cognitieve vermogens: de baby maakt een onderscheid tussen bekenden en onbekenden
» neiging om de wereld te begrijpen: een verschijning van iets onbekend, begrijpen zij niet en maakt hen
angstig
» meer angst voor mannen dan vrouwen
» meer angst voor volwassenen dan kinderen
Scheidingsangst
= angst door afwezigheid van de vaste verzorger. (8-24 maanden, hoogtepunt op 14 maanden)
Oorzaken?
zie vreemdenangst
Vreemdenangst en scheidingsangst wijzen op cognitieve ontwikkeling en
groeiende emotionele en sociale banden tussen kinderen en verzorgsters.
Glimlach
= glimlachen als reactie op een leuke stimulus. (3-12 weken)
de sociale glimlach = een glimlach als reactie op een andere persoon (niet op een niet-menselijke stimulus).
18 maanden: meer sociale glimlachjes voor moeder/verzorger dan voor niet-
menselijke objecten.
24 maanden: doelbewust gebruik van de sociale glimlach en gevoelig voor de
emotionele uiting van anderen.
