Samenvatting deel 3, fysische fenomenen in de wereld van het horen en spreken

DEEL III: FYSISCHE FENOMENEN IN WERELD VAN HOREN
EN SPREKEN

1. Het gehoor
1.1. Aanpassingen aan wetten fysica
1.1.1. Buitenoor
 = localisator / geleider / resonantiefrequentie
 Functie: opvangen geluid
o Door verschillende plooien --> opvang gebeurt beter --> automatisch betere
lokalisatie geluid
 Oorschelp
o Functie: opvangsysteem voor geluidsgolven
o Geluidsgolven via gehoorgang naar trommelvlies geleid
 Gehoorgang die 25 à 35 mm lang is --> natuurlijke resonantie
 Halfopen buis met eigen frequentie: 10200Hz
o Laagste resonantiefrequentie in buurt van 3400Hz
o Bepaalde frequenties in opgevangen geluid rond grondfrequentie +
boventonen --> versterkt, anderen worden afgezwakt
 Trommelvlies = overgang buitenoor + middenoor, elastisch membraan
o Functie: opvangmechanisme mechanische drukgolven in lucht

 Verandering in luchtdruk aan buitenzijde membraan --> drukverschil over membraan
o Zorgt voor vervorming
o Daarna opnieuw drukdaling aan buitenzijde membraan --> ander drukverschil
over membraan --> VERVORMING
o Afwisselende vervormingen doen trilling van membraan ontstaan

1.1.2. Middenoor
 Functie: versterken + beveiligen + efficiënte overdracht
 3 gehoorbeentjes (hamer, aambeeld, stijgbeugel) in middenoor --> met trillend
trommelvlies + met elkaar verbonden
o Geven trilling trommelvlies op specifieke manier aan elkaar door
 Bestaat uit trommelvlies + gehoorbeentjes
 In middenoor --> periodieke variatie luchtdruk omgezet in periodieke variatie druk in
vloeistof (--> perilymfe cochlea)
 Zonder tussenkomst middenoor (bij direct contact lucht met vloeistof via dunne
ovale venster) --> aan ovale venster aangeboden geluidsenergie voor aanzienlijk deel
gereflecteerd worden
 Belangrijkste functie: overdracht lucht naar vloeistof zo efficiënt mogelijk maken
 Geluidsgolf gaat over van trilling in lucht + moet doorgegeven worden aan binnenoor
dat serum / vloeistof bevat

 Mate waarin geluid gereflecteerd wordt wanneer vloeistof in cochlea direct in trilling
moet brengen --> bereken uit verhouding ipedanties perilymfe – lucht

, Karakeristieke impedantie perilymfe = zeewater, 56103 rayls
 Impedantie lucht = 415 rayls
 Berekening --> uitgaan van hypothetische situatie waarbij vlakke golf in lucht
loodrecht invalt op opp perilymfe-vloeistof
 Formule energieoverdracht --> uitkomsten:
o 97% geluidsenergie gereflecteerd
o 3% geluidsenergie doorgegeven
o --> inefficiënte overdracht!
 Verlies in sterkte opvangen --> middenoor heeft verschillende systemen die geluid
opnieuw versterken:
o HEFBOOMSYSTEEM
 Versterking vaststellen omwille van hefboomsysteem hamer +
aambeeld
 Middenoortjes liggen niet in verlengde --> niet eenvoudig in 1 richting
aangedreven
 Elk van beentjes maakt tijdens trillingsperiode roterende beweging
 Leidt ertoe dat totale systeem als hefboom werkt
 Hamer = 1,3 keer langer dan aambeeld --> kracht aambeeld op
stijgbeugel = 1,3 keer groter dan kracht trommelvlies op hamer
 Vergroting druk levert versterking van 2dB












o TROMMELVLIES O.B.V DRUKVERSCHIL
 Trommelvlies vervormt heel sterk
 Kracht trommelvlies op hamer = 2 keer zo groot als kracht drukverschil
op trommelvlies
 Vergroting druk met factor 2 levert versterking van 2dB

, o VERSCHIL OPP TROMMELVLIES-VOETPLAAT STIJGBEUGEL
 Kracht bij trommelvlies --> werkt in op relatief groot opp.
 Kracht bij stijgebeugel / stapes --> werkt in op relatief klein opp.
 Druk = kracht per opp
 (werkzame) opp (menselijke) trommelvlies = 17 keer zo groot als dat
van stapesvoetplaat --> overbrenging bij stapes + vloeistof ontstaat
druk die 17 keer groter is als druk bij trommelvlies
 Vergroting druk levert versterking van 25dB

 Combinatie 3 effecten --> versterking van 44,2 keer / 33dB
 Frequenties tussen 800Hz – 1000Hz --> versterking meest efficiënt

 Ook beveiliging tegen harde geluiden!
o Spiertjes in middenoor zijn hier verantwoordlijke voor
o Geluidsdruk hoger dan 75-85dB SPL --> spiertjes trekken reflexmatig samen =
AKOESTISCHE OF STAPEDIUS REFLEX
o Energietransport wordt beperkt + optreding verzwakking met 14dB voor
frequenties lager dan 1000Hz --> gevolg van aanspannen van Musculus
Stapedius
o Samenstrekking vraagt tijd --> oor blootgesteld aan plots geluid = reactietoijd
te lang --> GEHOORSCHADE

o Vocht achter trommelvlies --> middenoor minder functioneren
 Middenoor reageert stijver
o Veranderde akoestische eigenschappen worden gemeten d.m.v
impedantiemeting
o Andere klinische toepassing --> bepaling drempel stapedius reflex
o Meting wordt uitgevoerd bij lage frequentie (enkel stijfheidscomponent
speelt hierbij een rol)
o Meting met toon van 220Hz
 Gehoorgang afgesloten
 Via luidspreker toon aangeboden
 M.b.v microfoon reflectie gemeten
o Hoe groter stijfheid, hoe meer reflectie er gemeten wordt

 Toepassing impedantiemetrie waarbij compliantie middenoorsysteem wordt bepaald
= tympanometrie
 Toepassing impedantiemetrie om afwijkende stapediusreflexdrempels +
consequenties daarvan vast te stellen = stapediusreflextests

1.1.3. Binnenoor
 Bestaat uit gehoorzenuw + cochlea / slakkenhuis
 Aan basis --> start met ovale venster waarin stijgbeugel middenoor zit
 Buis loopt omhoog tot aan apex (top) + terug naar beneden tot aan einde met ronde
venster