,Managementsamenvatting
Bij de organisatie leeft de vraag in hoeverre medewerkers betrokken zijn. De directie, tevens de
opdrachtgever, vraagt zich af hoe medewerkers het vinden om voor de organisatie te werken en of
ze in de toekomst ook voor de organisatie willen blijven werken.
Dit vragen ze zich af omdat de organisatie verandert: operationeel werk wordt steeds meer
geautomatiseerd. Het gewenste toekomstbeeld is om met hetzelfde personeelsbestand meer werk
te kunnen doen. Daarnaast is een externe ontwikkeling dat de arbeidsmarkt steeds meer aantrekt en
medewerkers makkelijker aan een baan komen.
Om de vraag van de directie tegemoet te komen, is de huidige betrokkenheid van medewerkers
onderzocht en advies gegeven over hoe die betrokkenheid beïnvloed kan worden. Met die inzichten
kan de directie en HR inspelen op betrokkenheid van medewerkers, om binding te behouden en te
beïnvloeden. De hoofdvraag van het onderzoek luidt:
Hoe kan de betrokkenheid van medewerkers binnen de organisatie verhoogd worden?
Deze hoofdvraag is beantwoord door de huidige betrokkenheid van medewerkers te meten met een
kwantitatief onderzoek en door middel van literatuuronderzoek naar mogelijkheden om
betrokkenheid te beïnvloeden.
Uit de resultaten blijkt dat drie kwart van de medewerkers betrokken is bij de organisatie. Gekoppeld
aan de definitie van betrokkenheid betekent dit dat drie kwart van de medewerkers hart voor de
organisatie heeft, diepe verbinding met de organisatie voelt en achter de doelen en waarden staat,
waardoor de organisatieprestaties positief beïnvloed worden.
Er zijn verschillende drijfveren waar betrokkenheid door beïnvloed wordt, zoals leiderschap, de
prestatie van de organisatie, het werk dat medewerkers doen, werkomgeving, beloning en de manier
van communiceren. Ook zijn er belangrijke succesfactoren voor betrokkenheid, namelijk: een
inspirerende visie en ambitie, managers die betrokkenheid bij medewerkers creëren, zeggenschap
van medewerkers en integriteit (MacLeod & Clarke, 2023). Bewezen is dat er sterke correlaties zijn
tussen betrokkenheid en prestaties van een organisatie (Harter, Schmidt, Agrawal & Plowman, 2023).
De drijfveren, die het meest voor betrokkenheid zorgen bij de organisatie, zijn: de direct
leidinggevende, de werkbeleving en samenwerking en omgang met collega’s. Factoren die tevens van
belang zijn voor het creëren van betrokkenheid, maar bij de organisatie laag scoren, zijn: werkdruk,
loopbaanontwikkeling en leermogelijkheden, financiële arbeidsvoorwaarden (groeimogelijkheden,
beloning en het aanpakken van slechte prestaties), fysieke arbeidsomstandigheden (klimaat) en de
kernwaarden en strategie.
Om betrokkenheid van medewerkers te verhogen, is het van belang om focus te leggen op: een
inspirerende visie en ambitie, ontwikkeling van medewerkers, financiële arbeidsvoorwaarden,
werkdruk en zeggenschap. Hierbij moeten zowel acties vanuit het management als per
organisatieonderdeel ondernomen worden, zodat op alle niveaus veranderingen gerealiseerd kunnen
worden.
Er is een aantal aanbevelingen gedaan aan de organisatie op basis van de uitkomsten van dit
onderzoek. Allereerst is het van belang om een gemeenschappelijke visie, ambitie en passende
kernwaarden uit te dragen naar medewerkers. Ook is een zichtbare directie van belang voor het
verzekeren van betrokkenheid. Om medewerkers tegemoet te komen wordt het advies gegeven om
horizontale loopbaanontwikkeling in te voeren en het beloningssysteem aan te passen. Bij het
implementeren is het niet alleen van belang dat er vanaf de top acties worden ondernomen, maar
,ook op afdelings- en teamniveau. Het advies is dus om in te zoomen op afdelingen en teams en deze
uitkomsten tevens met elkaar te vergelijken om van elkaar te kunnen leren.
Ten slotte, is het raadzaam om het onderzoek jaarlijks uit te voeren, zodat er een periodieke meting
gedaan wordt die vergeleken kan worden om ondernomen acties te evalueren en ieder jaar voort te
bouwen op de betrokkenheid van medewerkers. Door deze acties uit te voeren kan de organisatie
het - al grotendeels betrokken - personeelsbestand nog meer aan zich binden en blijft op die manier
ook in de toekomst verzekerd van betrokkenheid.
,Inhoudsopgave
Managementsamenvatting.....................................................................................................................2
Voorwoord..............................................................................................................................................5
1. Inleiding..........................................................................................................................................6
2. Aanleiding.......................................................................................................................................7
2.1 Situatieschets..........................................................................................................................7
2.2 Aanleiding...............................................................................................................................8
3. Probleemformulering....................................................................................................................10
3.1 Probleemstelling...................................................................................................................10
3.2 Doelstelling...........................................................................................................................10
3.3 Onderzoeksvragen................................................................................................................10
3.4 Doelgroep.............................................................................................................................11
3.5 Afbakening............................................................................................................................11
4. Theoretisch Kader.........................................................................................................................12
4.1 Definiëring van betrokkenheid..............................................................................................12
4.2 Het beïnvloeden van betrokkenheid.....................................................................................13
4.2.1 Motivatietheorieën.......................................................................................................13
4.2.2 Factoren voor het beïnvloeden van betrokkenheid......................................................15
4.3 De relatie tussen betrokkenheid en performance................................................................17
4.4 Conceptueel model...............................................................................................................18
4.5 Conclusie theoretisch kader..................................................................................................18
5. Methodologie...............................................................................................................................20
5.1 Deskresearch.........................................................................................................................20
5.2 Fieldresearch.........................................................................................................................20
5.3 Meetinstrumenten................................................................................................................23
5.4 Procedure..............................................................................................................................24
6. Resultaten.....................................................................................................................................25
6.1 Huidige medewerkersbetrokkenheid....................................................................................25
6.2 Factoren die een rol spelen bij betrokkenheid......................................................................25
6.2.1 Hoogste en laagste resultaten.......................................................................................25
6.2.2 Resultaten per thema...................................................................................................26
6.3 Benchmark betrokkenheid....................................................................................................30
6.4 Kwalitatieve verschillen bij personeelscategorieën...............................................................31
6.4.1 Geslacht........................................................................................................................31
6.4.2 Leidinggevend versus niet-leidinggevend......................................................................31
, 6.4.3 Dienstjaren....................................................................................................................32
6.4.4 Leeftijdscategorieën......................................................................................................32
6.5 Kwalitatieve verschillen tussen afdelingen en teams............................................................34
6.5.1 Betrokkenheidsscores....................................................................................................34
6.5.2 Per thema.....................................................................................................................34
7. Conclusie, aanbevelingen en discussie..........................................................................................37
7.1 Conclusie...............................................................................................................................37
7.2 Aanbevelingen......................................................................................................................41
7.3 Discussie................................................................................................................................45
8. Implementatieplan........................................................................................................................47
Literatuurlijst.........................................................................................................................................51
Bijlagen.................................................................................................................................................53
Bijlage I Enquête medewerkersonderzoek........................................................................................53
Bijlage II Respons per afdeling..........................................................................................................59
Bijlage III Rapportage algemene resultaten......................................................................................60
Bijlage IV Berichtgeving over enquête..............................................................................................75
Bijlage V Open antwoorden..............................................................................................................79
Bijlage VI Resultaten per personeelscategorie..................................................................................80
Bijlage VII Implementatieproces voor managers en unitleiders........................................................82
Bij de organisatie leeft de vraag in hoeverre medewerkers betrokken zijn. De directie, tevens de
opdrachtgever, vraagt zich af hoe medewerkers het vinden om voor de organisatie te werken en of
ze in de toekomst ook voor de organisatie willen blijven werken.
Dit vragen ze zich af omdat de organisatie verandert: operationeel werk wordt steeds meer
geautomatiseerd. Het gewenste toekomstbeeld is om met hetzelfde personeelsbestand meer werk
te kunnen doen. Daarnaast is een externe ontwikkeling dat de arbeidsmarkt steeds meer aantrekt en
medewerkers makkelijker aan een baan komen.
Om de vraag van de directie tegemoet te komen, is de huidige betrokkenheid van medewerkers
onderzocht en advies gegeven over hoe die betrokkenheid beïnvloed kan worden. Met die inzichten
kan de directie en HR inspelen op betrokkenheid van medewerkers, om binding te behouden en te
beïnvloeden. De hoofdvraag van het onderzoek luidt:
Hoe kan de betrokkenheid van medewerkers binnen de organisatie verhoogd worden?
Deze hoofdvraag is beantwoord door de huidige betrokkenheid van medewerkers te meten met een
kwantitatief onderzoek en door middel van literatuuronderzoek naar mogelijkheden om
betrokkenheid te beïnvloeden.
Uit de resultaten blijkt dat drie kwart van de medewerkers betrokken is bij de organisatie. Gekoppeld
aan de definitie van betrokkenheid betekent dit dat drie kwart van de medewerkers hart voor de
organisatie heeft, diepe verbinding met de organisatie voelt en achter de doelen en waarden staat,
waardoor de organisatieprestaties positief beïnvloed worden.
Er zijn verschillende drijfveren waar betrokkenheid door beïnvloed wordt, zoals leiderschap, de
prestatie van de organisatie, het werk dat medewerkers doen, werkomgeving, beloning en de manier
van communiceren. Ook zijn er belangrijke succesfactoren voor betrokkenheid, namelijk: een
inspirerende visie en ambitie, managers die betrokkenheid bij medewerkers creëren, zeggenschap
van medewerkers en integriteit (MacLeod & Clarke, 2023). Bewezen is dat er sterke correlaties zijn
tussen betrokkenheid en prestaties van een organisatie (Harter, Schmidt, Agrawal & Plowman, 2023).
De drijfveren, die het meest voor betrokkenheid zorgen bij de organisatie, zijn: de direct
leidinggevende, de werkbeleving en samenwerking en omgang met collega’s. Factoren die tevens van
belang zijn voor het creëren van betrokkenheid, maar bij de organisatie laag scoren, zijn: werkdruk,
loopbaanontwikkeling en leermogelijkheden, financiële arbeidsvoorwaarden (groeimogelijkheden,
beloning en het aanpakken van slechte prestaties), fysieke arbeidsomstandigheden (klimaat) en de
kernwaarden en strategie.
Om betrokkenheid van medewerkers te verhogen, is het van belang om focus te leggen op: een
inspirerende visie en ambitie, ontwikkeling van medewerkers, financiële arbeidsvoorwaarden,
werkdruk en zeggenschap. Hierbij moeten zowel acties vanuit het management als per
organisatieonderdeel ondernomen worden, zodat op alle niveaus veranderingen gerealiseerd kunnen
worden.
Er is een aantal aanbevelingen gedaan aan de organisatie op basis van de uitkomsten van dit
onderzoek. Allereerst is het van belang om een gemeenschappelijke visie, ambitie en passende
kernwaarden uit te dragen naar medewerkers. Ook is een zichtbare directie van belang voor het
verzekeren van betrokkenheid. Om medewerkers tegemoet te komen wordt het advies gegeven om
horizontale loopbaanontwikkeling in te voeren en het beloningssysteem aan te passen. Bij het
implementeren is het niet alleen van belang dat er vanaf de top acties worden ondernomen, maar
,ook op afdelings- en teamniveau. Het advies is dus om in te zoomen op afdelingen en teams en deze
uitkomsten tevens met elkaar te vergelijken om van elkaar te kunnen leren.
Ten slotte, is het raadzaam om het onderzoek jaarlijks uit te voeren, zodat er een periodieke meting
gedaan wordt die vergeleken kan worden om ondernomen acties te evalueren en ieder jaar voort te
bouwen op de betrokkenheid van medewerkers. Door deze acties uit te voeren kan de organisatie
het - al grotendeels betrokken - personeelsbestand nog meer aan zich binden en blijft op die manier
ook in de toekomst verzekerd van betrokkenheid.
,Inhoudsopgave
Managementsamenvatting.....................................................................................................................2
Voorwoord..............................................................................................................................................5
1. Inleiding..........................................................................................................................................6
2. Aanleiding.......................................................................................................................................7
2.1 Situatieschets..........................................................................................................................7
2.2 Aanleiding...............................................................................................................................8
3. Probleemformulering....................................................................................................................10
3.1 Probleemstelling...................................................................................................................10
3.2 Doelstelling...........................................................................................................................10
3.3 Onderzoeksvragen................................................................................................................10
3.4 Doelgroep.............................................................................................................................11
3.5 Afbakening............................................................................................................................11
4. Theoretisch Kader.........................................................................................................................12
4.1 Definiëring van betrokkenheid..............................................................................................12
4.2 Het beïnvloeden van betrokkenheid.....................................................................................13
4.2.1 Motivatietheorieën.......................................................................................................13
4.2.2 Factoren voor het beïnvloeden van betrokkenheid......................................................15
4.3 De relatie tussen betrokkenheid en performance................................................................17
4.4 Conceptueel model...............................................................................................................18
4.5 Conclusie theoretisch kader..................................................................................................18
5. Methodologie...............................................................................................................................20
5.1 Deskresearch.........................................................................................................................20
5.2 Fieldresearch.........................................................................................................................20
5.3 Meetinstrumenten................................................................................................................23
5.4 Procedure..............................................................................................................................24
6. Resultaten.....................................................................................................................................25
6.1 Huidige medewerkersbetrokkenheid....................................................................................25
6.2 Factoren die een rol spelen bij betrokkenheid......................................................................25
6.2.1 Hoogste en laagste resultaten.......................................................................................25
6.2.2 Resultaten per thema...................................................................................................26
6.3 Benchmark betrokkenheid....................................................................................................30
6.4 Kwalitatieve verschillen bij personeelscategorieën...............................................................31
6.4.1 Geslacht........................................................................................................................31
6.4.2 Leidinggevend versus niet-leidinggevend......................................................................31
, 6.4.3 Dienstjaren....................................................................................................................32
6.4.4 Leeftijdscategorieën......................................................................................................32
6.5 Kwalitatieve verschillen tussen afdelingen en teams............................................................34
6.5.1 Betrokkenheidsscores....................................................................................................34
6.5.2 Per thema.....................................................................................................................34
7. Conclusie, aanbevelingen en discussie..........................................................................................37
7.1 Conclusie...............................................................................................................................37
7.2 Aanbevelingen......................................................................................................................41
7.3 Discussie................................................................................................................................45
8. Implementatieplan........................................................................................................................47
Literatuurlijst.........................................................................................................................................51
Bijlagen.................................................................................................................................................53
Bijlage I Enquête medewerkersonderzoek........................................................................................53
Bijlage II Respons per afdeling..........................................................................................................59
Bijlage III Rapportage algemene resultaten......................................................................................60
Bijlage IV Berichtgeving over enquête..............................................................................................75
Bijlage V Open antwoorden..............................................................................................................79
Bijlage VI Resultaten per personeelscategorie..................................................................................80
Bijlage VII Implementatieproces voor managers en unitleiders........................................................82
