LES – ONCOLOGISCHE REVALIDATIE
Kanker en behandeling kanker
Woekeren van abnormale cellen die zich kunnen verplaatsen in het lichaam
Carcinoom: epitheelweefsel bv. borstkanker, longkanker, darmkanker, …
Sarcoom: bindweefsel
Lymfoom/leukemie: lymphoid weefsel -> metastase naar hesenen, longen, wervelkolom
Per kanker zijn er andere patronen van metastasering
Bij kankers die niet snel metastaseren (prostaatkanker) zullen ze geen invasieve behandeling meer
doen boven een bepaalde leeftijd omdat ze zullen overlijden omwille van iets anders. Longkankers
metastaseren heel snel.
Gevolgen
2/3 van de patiënten ervaart langdurige gevolgen
Vermoeidheid
Verminderde lichamelijke conditie
Seksuele problemen
Concentratieproblemen
Geheugenproblemen
Deze gevolgen hebben impact op de participatie, activiteiten, relaties, hobby’s, …
Behandeling kanker
1) Chirurgie: tumorweefsel en/of lymfeknopen weggenomen
Klieruitruiming (extreem) of sentinel procedure (conservatiever)
Nevenwerkingen: littekenweefsel en adhesies, beschermende houding (verkorting huid en
spieren), wondvocht, lymfoedeem
TNM-stadium kanker: cTNM (voor operatie) of pTNM (na operatie)
T: primaire tumor grootte
N: aantasting regionale lymfeknopen
M: metastase
2) Radiotherapie: verhinderen van groei en delen van cellen (extern of intern)
Bestraling in afgelijnde zone waar na operatie nog kankercellen aanwezig kunnen zijn, maar
je gaat ook schade geven aan goed weefsel (extern of intern)
Nevenwerkingen: brandwonden, haarverlies, fibrose zachte weefsels, oedeem, vertraagde
genezing wonden
3) Chemotherapie: medicatie in lichaam brengen (systemische behandeling)
Proliferatie kankercellen tegengaan en micro-metastasen aanvallen. Heeft invloed op alle
snel-delende cellen, dus ook op epitheelcellen (slijmvlies, haar, nagels)
Nevenwerkingen: haarverlies, huiduitslag, verminderde eetlust, misselijk,
beenmergsupressie en neuropathieën
, Beenmerg suppressie: verminderd aantal WBC (infectie) en RBC (Hb), vooral de eerste 2/3
weken na chemotherapie, daarna herstellen de bloedwaarden
- WBC: vatbaarder voor infecties
- RBC: minder zuurstofvoorziening naar weefsels (vermoeid, inspanning minder, …)
Neuropathie: dof, pijn, tinteling, krachtsverlies hand en/of voet
4) Biologisch therapie/immuuntherapie: gezonde cellen uit lichaam halen (bloedcellen) en
kankercellen uit lichaam halen. De afweercellen die de bloedcellen tegen de kankercellen maken
gaan ze kweken en terug in het lichaam van de patiënt brengen (geen nevenwerkingen)
5) Hormoontherapie: verhinderen dat hormoongevoelige kankers zich vermenigvuldigen
Hormoon bindt op receptoren van de kankercellen waardoor ze vermenigvuldigen
Foutieve hormonen toedienen die gaan binden waardoor de echte hormonen niet kunnen
binden of medicatie geven die ervoor zorgt dat hormonen zich niet kunnen vormen
Nevenwerkingen
Vrouwen: borstkanker - gynaecologische kanker - schildklierkanker
- Tamoxifen: warmteopwellingen, verhoogd risico bloedklonters, gewichtstoename
- Aromatase inhibitoren: stramme gewrichten, spierpijn
Mannen: prostaatkanker – schildklierkanker
- Minder libido
- Gewichtstoename
Morbiditeit na kanker
Cardiovasculaire problemen
Beschadiging van de hartspiercel door chemotherapie/radiotherapie waardoor de pompfunctie
(LVEF) van het hart verstoord wordt, maar vaak asymptomatisch (eerder laattijdig effect). We zien
zelden echt hartfalen met dyspneu en respiratoire problemen.
Vaak hebben cardiovasculaire problemen bij patiënten te maken met verschillende andere zaken die
geassocieerd zijn met oncologische problemen bv. overgewicht, ouder, slechte conditie, …
Evalueren door maximale inspanningstest: fysieke fitheid (VO2 max) en bepalen of het veilig is om te
starten aan een revalidatieprogramma (HF, BD, ritmestoornissen)
Vermoeidheid
Heel frequent voorkomende klacht zowel op korte als lange termijn
Mentale en fysieke vermoeidheid
Verminderde concentratie, geheugen
Emotionele labiliteit
Alles weegt zwaar
Slaapstoornissen
…
Kanker en behandeling kanker
Woekeren van abnormale cellen die zich kunnen verplaatsen in het lichaam
Carcinoom: epitheelweefsel bv. borstkanker, longkanker, darmkanker, …
Sarcoom: bindweefsel
Lymfoom/leukemie: lymphoid weefsel -> metastase naar hesenen, longen, wervelkolom
Per kanker zijn er andere patronen van metastasering
Bij kankers die niet snel metastaseren (prostaatkanker) zullen ze geen invasieve behandeling meer
doen boven een bepaalde leeftijd omdat ze zullen overlijden omwille van iets anders. Longkankers
metastaseren heel snel.
Gevolgen
2/3 van de patiënten ervaart langdurige gevolgen
Vermoeidheid
Verminderde lichamelijke conditie
Seksuele problemen
Concentratieproblemen
Geheugenproblemen
Deze gevolgen hebben impact op de participatie, activiteiten, relaties, hobby’s, …
Behandeling kanker
1) Chirurgie: tumorweefsel en/of lymfeknopen weggenomen
Klieruitruiming (extreem) of sentinel procedure (conservatiever)
Nevenwerkingen: littekenweefsel en adhesies, beschermende houding (verkorting huid en
spieren), wondvocht, lymfoedeem
TNM-stadium kanker: cTNM (voor operatie) of pTNM (na operatie)
T: primaire tumor grootte
N: aantasting regionale lymfeknopen
M: metastase
2) Radiotherapie: verhinderen van groei en delen van cellen (extern of intern)
Bestraling in afgelijnde zone waar na operatie nog kankercellen aanwezig kunnen zijn, maar
je gaat ook schade geven aan goed weefsel (extern of intern)
Nevenwerkingen: brandwonden, haarverlies, fibrose zachte weefsels, oedeem, vertraagde
genezing wonden
3) Chemotherapie: medicatie in lichaam brengen (systemische behandeling)
Proliferatie kankercellen tegengaan en micro-metastasen aanvallen. Heeft invloed op alle
snel-delende cellen, dus ook op epitheelcellen (slijmvlies, haar, nagels)
Nevenwerkingen: haarverlies, huiduitslag, verminderde eetlust, misselijk,
beenmergsupressie en neuropathieën
, Beenmerg suppressie: verminderd aantal WBC (infectie) en RBC (Hb), vooral de eerste 2/3
weken na chemotherapie, daarna herstellen de bloedwaarden
- WBC: vatbaarder voor infecties
- RBC: minder zuurstofvoorziening naar weefsels (vermoeid, inspanning minder, …)
Neuropathie: dof, pijn, tinteling, krachtsverlies hand en/of voet
4) Biologisch therapie/immuuntherapie: gezonde cellen uit lichaam halen (bloedcellen) en
kankercellen uit lichaam halen. De afweercellen die de bloedcellen tegen de kankercellen maken
gaan ze kweken en terug in het lichaam van de patiënt brengen (geen nevenwerkingen)
5) Hormoontherapie: verhinderen dat hormoongevoelige kankers zich vermenigvuldigen
Hormoon bindt op receptoren van de kankercellen waardoor ze vermenigvuldigen
Foutieve hormonen toedienen die gaan binden waardoor de echte hormonen niet kunnen
binden of medicatie geven die ervoor zorgt dat hormonen zich niet kunnen vormen
Nevenwerkingen
Vrouwen: borstkanker - gynaecologische kanker - schildklierkanker
- Tamoxifen: warmteopwellingen, verhoogd risico bloedklonters, gewichtstoename
- Aromatase inhibitoren: stramme gewrichten, spierpijn
Mannen: prostaatkanker – schildklierkanker
- Minder libido
- Gewichtstoename
Morbiditeit na kanker
Cardiovasculaire problemen
Beschadiging van de hartspiercel door chemotherapie/radiotherapie waardoor de pompfunctie
(LVEF) van het hart verstoord wordt, maar vaak asymptomatisch (eerder laattijdig effect). We zien
zelden echt hartfalen met dyspneu en respiratoire problemen.
Vaak hebben cardiovasculaire problemen bij patiënten te maken met verschillende andere zaken die
geassocieerd zijn met oncologische problemen bv. overgewicht, ouder, slechte conditie, …
Evalueren door maximale inspanningstest: fysieke fitheid (VO2 max) en bepalen of het veilig is om te
starten aan een revalidatieprogramma (HF, BD, ritmestoornissen)
Vermoeidheid
Heel frequent voorkomende klacht zowel op korte als lange termijn
Mentale en fysieke vermoeidheid
Verminderde concentratie, geheugen
Emotionele labiliteit
Alles weegt zwaar
Slaapstoornissen
…
