Samenvatting veneuze insufficiëntie en lymfoedeem

LES 1 – INTRODUCTIE


Anatomie & fysiologie

Ter hoogte van het capillaire bed in de weefsels is er een continue stroom van water en afvalstoffen
naar het lymfesysteem. Het lymfestelsel behoort tot het lagedruk systeem samen met veneus stelsel

Veneus stelsel
Veneuze retour:
 Spierpomp: contractie = bloed naar het hart,
- Diepe venen
ontspannen = oppervlakkig -> diep
- Oppervlakkige venen
 Kleppen: bloed zakt niet terug
- Perforanten
 Fysiologisch: door intrathoracale en -abdominale
drukverandering stimuleren we de flow in de venen

Lymfestelsel

Functie: afvoer water & afvalproducten uit interstitium + afweer vreemde bestanddelen

1) Lymfecapillairen en lymfeprecollectoren: opname water en afvalproducten
2) Lymfecollectoren: bij verhoogde druk trekt lymfangion, tussen 2 kleppen, samen
waardoor lymfe in de juiste richting stroomt (∼ massage, spiercontractie)
3) Lymfeknopen: lymfefiltratie tegen vreemde bestanddelen (macrofagen en
lymfocyten)

Via de vena subclavia sinister (linkerbeen + arm + hoofd) en de vena subclavia dexter
(rechterarm + hoofd) wordt het gefilterde lymfe terug naar de bloedcirculatie gebracht.

Onderste lidmaat lymfeknopen Bovenste lidmaat lymfeknopen

– Popliteaal (knie) - diep – Cubitaal (elleboog) - diep
– Inguinaal (lies) – Humeraal
– Iliacaal (bekken) – Centraal
– Sub- of retroclaviculair
10% diep en 90% oppervlakkig: diepe – Thoracaal
lymfesysteem ligt tussen de spieren – Scapulair


Ontstaansmechanismen oedeem

= abnormale ophoping vloeistof in het interstitium omdat filtratie bloedcapillairen ≠ resorptie
lymfecapillairen. Oedeem is een symptoom van een bepaalde aandoening, geen diagnose.

Toegenomen capillaire filtratie
Hydrostatische druk: druk vloeistof op een lichaam op bepaalde diepte
Oncotische druk: druk door plasmaproteïnen

a) Toename lokale druk in bloedcapillairen - spataders of hartfalen

, b) Afgenomen oncotische druk in bloedcapillairen – levercirrose of ondervoeding
c) Toegenomen oncotische druk in interstitium – veel afvalproducten na vallen
d) Toegenomen permeabiliteit van bloedcapillairen – allergie of bacteriële infectie

Minder resorptie
a) Primair lymfeoedeem (congenitaal): beperkt aantal of afwijkende lymfeknopen
b) Secundair lymfeoedeem: kanker, infectie, chirurgie, trauma, obesitas

 Vaak een combinatie van verhoogde filtratie en verminderde resorptie

Types oedeem

o Primair vs secundair
o Dynamische lymfe-insufficiëntie: toegenomen filtratie
o Statische lymfe-insufficiëntie: verminderde resorptie en transportcapaciteit
o Pitting vs non-pitting oedeem

Differentiële diagnostiek

 Cardiaal oedeem
 Renaal oedeem Rode vlag: initiële probleem moet aangepakt worden
 Hepatisch oedeem voor oedeem weg kan gaan

 Veneus oedeem: kleppen sluiten niet goed waardoor er bloed in de venen blijft staan
 Lymfoedeem: oorzaak lymfestelsel
 Lipoedeem: overmatige opstapeling van vetcellen (GEEN oedeem)




Evaluatie patiënt met oedeem – ICF-model

Anamnese KO

 Klachten  Inspectie: huid, compressiemateriaal, hulpmiddelen, schoeisel
 Tijdslijn  Palpatie: pitting, huidplooi, consistentie weefsel
 Risicofactoren  Functie onderzoek: fitheid, spierkracht, ROM, vragenlijst, …
 Aandoeningen  Meten oedeem: volume, watergehalte