Samenvatting boekhouden
Hoofdstuk 1: basisbeginselen van het dubbel boekhouden
1. Inleiding
Onderneming moet verantwoording afleggen bij verschillende betrokken partijen over
gebeurtenissen van voorbije boekjaar
Jaarlijkse financiële verslag: jaarrekening, door deze openbaar te maken kan iedereen
belangstellende kennis nemen van gegevens die hem interesseren
Belangrijkste stakeholders: banken, leveranciers, klanten, concurrenten, eigenaars of
aandeelhouders
Meeste Belgische ondernemingen waarvan verantwoordelijkheid van aandeelhouders of
vennoten beperkt is tot inbreng in vennootschap moeten jaarlijks jaarrekening openbaar maken
door deze neer te leggen bij Balanscentrale van Nationale bank van België
Vennootschappen die als klein worden beschouwd mogen verkort model neerleggen, niet meer
dan 1 criteria overschrijden:
- Personeel: 50
- Omzet: 9 000 000
- Balans: 4 500 000
Microvennootschappen: kleine, niet-beursgenoteerde vennootschappen dat geen moeder of
dochter vennootschap zijn en niet meer dan 1 criteria overschrijden mogen micromodel
neerleggen:
- Personeel: 10
- Omzet: 700 000
- Balans: 350 000
Grote vennootschappen gebruiken volledige model
Vennootschappen kunnen kapitaal houdend of kapitaal loos zijn, kapitaal loze vennootschappen
= inbreng
Niet verplicht tot openbaarmaking:
- Natuurlijke personen die zelfstandig beroepsactiviteit uitoefent
- Kleine vennootschappen waarvan vennoten onbeperkt aansprakelijk zijn
- Organisaties zonder rechtspersoonlijkheid
3 dagboeken: financieel dagboek, inkoopboek en verkoopboek
Jaarrekening bestaat uit verschillende delen: balans, resultatenrekening en toelichting
2. Balans
Balans: beknopt overzicht van werkingsmiddelen (activa) waarover onderneming op
bepaald ogenblik beschikt en alle middelen die nodig zijn om werkingsmiddelen te
financieren (passiva)
2.1. ondernemingsmiddelen of activa
Ondernemingsmiddelen: middelen die aanwezig moeten zijn om onderneming uit te bouwen,
vb: gronden, gebouwen, machines, meubilair, transportmiddelen, software, grond- en
hulpstoffen, handelsgoederen, geld in kas en op rekening
,Onderscheiden in 2 groepen:
- Bestendige middelen of vaste activa: bedoelt om langere periode in onderneming
actief te zijn, middel tot bedrijfsactiviteit, vb: gronden, gebouwen, machines,…
- Vlottende middelen of vlottende activa: doel van exploitatiecyclus en bestemd om
tijdens cyclus te worden verbruikt, ontstaan binnen onderneming of worden aangekocht met
oog op snelle verkoop en omzetting ervan in geld, vb: voorraad handelsgoederen en
grondstoffen, vordering op klanten, geld in kas,…
2.2. ondernemingsbronnen of passiva
Ondernemingsbronnen: passiva of bronnen van vermogen, geven oorsprong aan van
vermogen waardoor onderneming activa heeft kunnen verwerven
2 groepen:
- Eigen vermogen (niet-opeisbaar): vermogen dat door eigenaars aan onderneming is
toegewezen en op continue wijze als bron aanwezig blijft
- Vreemd vermogen (schulden en voorzieningen): afkomstig van externe geldschieters,
vb: kredietinstellingen en leveranciers, gedurende bepaalde periode ter beschikking dan terug
betalen
2.3. balansevenwicht
Er kunnen nooit meer middelen dan bronnen zijn en nooit meer bronnen dan middelen 🡪 activa
= passiva en middelen = bronnen
3. Resultatenrekening en resultaatbestemming
Resultatenrekening: weergave van opbrengsten en kotsen die in bepaalde periode werden
gemaakt
- Bedrijfsresultaat: bedrijfsopbrengsten en kosten
- Financieel resultaat: financiële opbrengsten en kosten
Resultatenrekening = dynamisch: periode gebonden
Balans = statisch: weergave op bepaald tijdstip
,4. Toelichting en bijlagen bij
jaarrekening
Toelichting: meer details over aantal rubrieken uit balans en resultatenrekening en over
gebruikte waarderingsregels
Sociale balans: specifieke informatie over personeelsbestand: aantal tewerkgestelden,
personeelsverloop, opleiding
Grote vennootschappen ook jaarverslag en verslag van commissaris neerleggen
Jaarverslag: verslag waarin bestuurders of zaakvoerders informatie verstrekken over en
rekenschap geven van beleid
Verslag van commissaris: financiële informatie uit jaarrekening voldoet aan principe van
getrouwe beeld en of continuïteit van onderneming gewaarborgd is
5. Basiselementen van registratieproces
5.1. algemene principes
Verrichtingen: ofwel element uit balans ofwel element uit resultatenrekening dat 1 keer per jaar
wordt bestemd in balans
Activa = passiva: eigen vermogen + vreemd vermogen
5.2. illustratie v/d werking van balans en resultatenrekening: zie boek P10 🡪 21
5.3. grootboekmethode
Na iedere verrichting nieuwe balans opstellen is niet haalbaar, makkelijkere manier: grootboek
en journaal
5.3.1. grootboekrekeningen
Voor elk element van balans en resultatenrekening T-rekenign opstellen
Debet zijde:
- A stijgt
- K stijgen
- P daalt
- O dalen
Credit zijde:
- O stijgen
- P stijgen
- K dalen
- A dalen
, Klasse 1 🡪 5: balans, 6: kosten, 7: opbrengsten
1 cijfer: klasse, 2 cijfers: groep, 3 cijfers: rekeningen
MAR: minimum algemeen regeringsstelsel
Voorbeelden verrichtingen zie p 23 🡪 27
5.3.2. journaal
Journaal: per transactie de te debiteren en te crediteren rekeningen noteren 🡪 journaliseren
Voorbeeld verrichtingen zie p29 🡪 31
5.3.3. proef- en saldibalans en resultaatbepaling
Totaal debet – totaal credit = saldo
Groter dan 0 🡪 debetsaldo 🡪 winst, kleiner dan 0 🡪 creditsaldo 🡪 verlies, want meer schulden
5.3.4. samenvatting /
Hoofdstuk 2: registratie v/d aan- en verkoopcyclus
1. belasting over toegevoegde waarde
1.1. begrip belastingplichtige en basisprincipes
Btw: verbruiksbelasting die door eindgebruiker wordt gedragen, belastingplichtige is
tussenpersoon, bij elke levering van goederen en diensten staat hij in voor inning van btw en
btw die hij op zijn aankopen heeft betaald kan hij aftrekken in verrekening met btw-
administratie, zo wordt enkel toegevoegde waarde belast en btw stapsgewijs geïnd
Eindverbruiker is drager van belasting, die kan btw die aangerekend werd op aankopen niet
terugvorderen
3 categorieën van belastbare handelingen:
- Levering van goederen en diensten die door btw-belastingplichtige onder bewarende titel
worden verricht wanneer leveringen en diensten in België plaatsvinden
- Invoer van goederen door eender wie in België, men spreekt alleen van invoer als
goederen uit niet-EU lidstaat komen
- Intracommunautaire verwerving van goederen die in België geschieden en onder
bezwarende titel plaatsvinden, betreffen goederen uit andere EU-lidstaten
Btw-belastingplichtige: eenieder die in uitoefening van economische activiteit geregld en
zelfstandig met of zonder winstoogmerk, hoofdzakelijk of aanvullend, levering van goederen en
diensten verricht die in btw-wetboek zijn omschreven ongeacht op welke plaats economische
activiteit wordt uitgeoefend
Overheid en openbare instellingen worden niet als belastingplichtige beschouwd voor
werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, wel belastingplichtig voor
levering van telecommunicatiediensten, levering van water, gas en elektriciteit, goederen- en
personenvervoer, exploitatie aan havens, bevaarbare waterlopen en luchthavens,…
Bijzondere categorieën:
- Vrijgestelde belastingplichtige: onderwijsinstellingen, ziekenhuizen, bepaalde
culturele instellingen
- Niet-belastingplichtige rechtspersonen: niet-belastingplichtige aangemerkte
overheden: staat, gemeenten,… en bepaalde holdingmaatschappijen
- Kleine ondernemingen met minder dan 25 000 omzet 🡪 geen belastingplichtige
Hoofdstuk 1: basisbeginselen van het dubbel boekhouden
1. Inleiding
Onderneming moet verantwoording afleggen bij verschillende betrokken partijen over
gebeurtenissen van voorbije boekjaar
Jaarlijkse financiële verslag: jaarrekening, door deze openbaar te maken kan iedereen
belangstellende kennis nemen van gegevens die hem interesseren
Belangrijkste stakeholders: banken, leveranciers, klanten, concurrenten, eigenaars of
aandeelhouders
Meeste Belgische ondernemingen waarvan verantwoordelijkheid van aandeelhouders of
vennoten beperkt is tot inbreng in vennootschap moeten jaarlijks jaarrekening openbaar maken
door deze neer te leggen bij Balanscentrale van Nationale bank van België
Vennootschappen die als klein worden beschouwd mogen verkort model neerleggen, niet meer
dan 1 criteria overschrijden:
- Personeel: 50
- Omzet: 9 000 000
- Balans: 4 500 000
Microvennootschappen: kleine, niet-beursgenoteerde vennootschappen dat geen moeder of
dochter vennootschap zijn en niet meer dan 1 criteria overschrijden mogen micromodel
neerleggen:
- Personeel: 10
- Omzet: 700 000
- Balans: 350 000
Grote vennootschappen gebruiken volledige model
Vennootschappen kunnen kapitaal houdend of kapitaal loos zijn, kapitaal loze vennootschappen
= inbreng
Niet verplicht tot openbaarmaking:
- Natuurlijke personen die zelfstandig beroepsactiviteit uitoefent
- Kleine vennootschappen waarvan vennoten onbeperkt aansprakelijk zijn
- Organisaties zonder rechtspersoonlijkheid
3 dagboeken: financieel dagboek, inkoopboek en verkoopboek
Jaarrekening bestaat uit verschillende delen: balans, resultatenrekening en toelichting
2. Balans
Balans: beknopt overzicht van werkingsmiddelen (activa) waarover onderneming op
bepaald ogenblik beschikt en alle middelen die nodig zijn om werkingsmiddelen te
financieren (passiva)
2.1. ondernemingsmiddelen of activa
Ondernemingsmiddelen: middelen die aanwezig moeten zijn om onderneming uit te bouwen,
vb: gronden, gebouwen, machines, meubilair, transportmiddelen, software, grond- en
hulpstoffen, handelsgoederen, geld in kas en op rekening
,Onderscheiden in 2 groepen:
- Bestendige middelen of vaste activa: bedoelt om langere periode in onderneming
actief te zijn, middel tot bedrijfsactiviteit, vb: gronden, gebouwen, machines,…
- Vlottende middelen of vlottende activa: doel van exploitatiecyclus en bestemd om
tijdens cyclus te worden verbruikt, ontstaan binnen onderneming of worden aangekocht met
oog op snelle verkoop en omzetting ervan in geld, vb: voorraad handelsgoederen en
grondstoffen, vordering op klanten, geld in kas,…
2.2. ondernemingsbronnen of passiva
Ondernemingsbronnen: passiva of bronnen van vermogen, geven oorsprong aan van
vermogen waardoor onderneming activa heeft kunnen verwerven
2 groepen:
- Eigen vermogen (niet-opeisbaar): vermogen dat door eigenaars aan onderneming is
toegewezen en op continue wijze als bron aanwezig blijft
- Vreemd vermogen (schulden en voorzieningen): afkomstig van externe geldschieters,
vb: kredietinstellingen en leveranciers, gedurende bepaalde periode ter beschikking dan terug
betalen
2.3. balansevenwicht
Er kunnen nooit meer middelen dan bronnen zijn en nooit meer bronnen dan middelen 🡪 activa
= passiva en middelen = bronnen
3. Resultatenrekening en resultaatbestemming
Resultatenrekening: weergave van opbrengsten en kotsen die in bepaalde periode werden
gemaakt
- Bedrijfsresultaat: bedrijfsopbrengsten en kosten
- Financieel resultaat: financiële opbrengsten en kosten
Resultatenrekening = dynamisch: periode gebonden
Balans = statisch: weergave op bepaald tijdstip
,4. Toelichting en bijlagen bij
jaarrekening
Toelichting: meer details over aantal rubrieken uit balans en resultatenrekening en over
gebruikte waarderingsregels
Sociale balans: specifieke informatie over personeelsbestand: aantal tewerkgestelden,
personeelsverloop, opleiding
Grote vennootschappen ook jaarverslag en verslag van commissaris neerleggen
Jaarverslag: verslag waarin bestuurders of zaakvoerders informatie verstrekken over en
rekenschap geven van beleid
Verslag van commissaris: financiële informatie uit jaarrekening voldoet aan principe van
getrouwe beeld en of continuïteit van onderneming gewaarborgd is
5. Basiselementen van registratieproces
5.1. algemene principes
Verrichtingen: ofwel element uit balans ofwel element uit resultatenrekening dat 1 keer per jaar
wordt bestemd in balans
Activa = passiva: eigen vermogen + vreemd vermogen
5.2. illustratie v/d werking van balans en resultatenrekening: zie boek P10 🡪 21
5.3. grootboekmethode
Na iedere verrichting nieuwe balans opstellen is niet haalbaar, makkelijkere manier: grootboek
en journaal
5.3.1. grootboekrekeningen
Voor elk element van balans en resultatenrekening T-rekenign opstellen
Debet zijde:
- A stijgt
- K stijgen
- P daalt
- O dalen
Credit zijde:
- O stijgen
- P stijgen
- K dalen
- A dalen
, Klasse 1 🡪 5: balans, 6: kosten, 7: opbrengsten
1 cijfer: klasse, 2 cijfers: groep, 3 cijfers: rekeningen
MAR: minimum algemeen regeringsstelsel
Voorbeelden verrichtingen zie p 23 🡪 27
5.3.2. journaal
Journaal: per transactie de te debiteren en te crediteren rekeningen noteren 🡪 journaliseren
Voorbeeld verrichtingen zie p29 🡪 31
5.3.3. proef- en saldibalans en resultaatbepaling
Totaal debet – totaal credit = saldo
Groter dan 0 🡪 debetsaldo 🡪 winst, kleiner dan 0 🡪 creditsaldo 🡪 verlies, want meer schulden
5.3.4. samenvatting /
Hoofdstuk 2: registratie v/d aan- en verkoopcyclus
1. belasting over toegevoegde waarde
1.1. begrip belastingplichtige en basisprincipes
Btw: verbruiksbelasting die door eindgebruiker wordt gedragen, belastingplichtige is
tussenpersoon, bij elke levering van goederen en diensten staat hij in voor inning van btw en
btw die hij op zijn aankopen heeft betaald kan hij aftrekken in verrekening met btw-
administratie, zo wordt enkel toegevoegde waarde belast en btw stapsgewijs geïnd
Eindverbruiker is drager van belasting, die kan btw die aangerekend werd op aankopen niet
terugvorderen
3 categorieën van belastbare handelingen:
- Levering van goederen en diensten die door btw-belastingplichtige onder bewarende titel
worden verricht wanneer leveringen en diensten in België plaatsvinden
- Invoer van goederen door eender wie in België, men spreekt alleen van invoer als
goederen uit niet-EU lidstaat komen
- Intracommunautaire verwerving van goederen die in België geschieden en onder
bezwarende titel plaatsvinden, betreffen goederen uit andere EU-lidstaten
Btw-belastingplichtige: eenieder die in uitoefening van economische activiteit geregld en
zelfstandig met of zonder winstoogmerk, hoofdzakelijk of aanvullend, levering van goederen en
diensten verricht die in btw-wetboek zijn omschreven ongeacht op welke plaats economische
activiteit wordt uitgeoefend
Overheid en openbare instellingen worden niet als belastingplichtige beschouwd voor
werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, wel belastingplichtig voor
levering van telecommunicatiediensten, levering van water, gas en elektriciteit, goederen- en
personenvervoer, exploitatie aan havens, bevaarbare waterlopen en luchthavens,…
Bijzondere categorieën:
- Vrijgestelde belastingplichtige: onderwijsinstellingen, ziekenhuizen, bepaalde
culturele instellingen
- Niet-belastingplichtige rechtspersonen: niet-belastingplichtige aangemerkte
overheden: staat, gemeenten,… en bepaalde holdingmaatschappijen
- Kleine ondernemingen met minder dan 25 000 omzet 🡪 geen belastingplichtige
