Samenvatting Technieken ’23-‘24 ©
Technieken
1 Elektriciteit en zwakstroom (woning)
1.1 Theorie
1.1.1 Stroom, spanning en weerstand
Spanning
- = potentiaalverschil tussen 2 punten
- Opwekking door batterij, generator, zonnepaneel, …
- Symbool U in Volt (V)
Stroom
= verplaatsing elektrische lading
- Geleider nodig: kabel
- Symbool I in Ampère (A)
Weerstand
= omgekeerde v geleidbaarheid
= belemmering van vloeien elektrische stroom
- Symbool R in Ohm (Ω)
Wet v Ohm
=> R = U/I
1.1.2 Gelijk- of wisselstroom
- AC: alternaiting current = wisselstroom
Vb: motoren, stopcontacten en verlichting
Wisselende stroomzin: frequentie in Hz => 50Hz in Europa
Enkelfasig: 3 kebels => nulgeleider, fasegeleider en aarding
Driefasig: 5 kabels => nulgeleider, 3 fasegeleiders en aarding
- DC: direct current = gelijkstroom
Vb: batterijen, GSM’s en zonnepanelen
1.1.3 Kabelsectie
- Grotere sectie => grotere stroomsterkte
- Te kleine sectie => oververhitting en doorsmelting vd kabel
Stopcontacten: IMAX = 20A => 2.5 mm²
=> max 8 stopcontacten per kring
Verlichting: IMAX = 16A => 1.5 mm²
=> max 8 toestellen per kring
Kookplaat: IMAX = 40A => 6 mm²
Keukentoestellen: IMAX = 20A => 2.5mm²
=> wasmachine, droogkast, oven, .. => 1 per kring
1.1.4 Kabeltype
Bepaald door:
- Aantal geleiders
- Sectie vd geleiders
- Af/aanwezigheid aarding
- Type (isolatie-)mantel
Mantels
- XVB => voor ruwbouw leidingen
- VOB preflex
- EXVB => voedingskabel straat en meterkast
Naamgeving
1
, Samenvatting Technieken ’23-‘24 ©
- 3, 4 of 5 => aantal kabels
- G of X => G = grounded (=aarding), X = geen aarding
- 2.5mm², 4mm² => doorsnede geleiders
1.2 Werfinrichting
1.2.1 Werfkast
Doel
- Tijdelijke werfaansluiting
- Voedingen voor werfmachines
- Verdeling en beveiliging stroomkringen
Onderdelen
- Blauwe doppen: enkelfasig
Klein: 16-20A
Groot: 20-25A
- Rode doppen: 3-fasig
Klein: 20-25A
Groot: 32A
- Vertrekkende kabels
Aarding: groen-geel
Voedingskabel: zwart
Aanvraag en aansluiting
1. Tijdelijke aansluiting aanvragen bij DNB (fluvius)
2. EAN-nummer werfkast krijgen
3. Contract energieleverancier afsluiten (Bolt, Lampirisch, Engy, …)
4. Werfkast plaatsen + laten keuren erkende instantie
5. Werfaanlsuiting aavragen DNB (Distributie Net Beheerder)
6. DNB sluit aan en plaatst de elektriciteitsmeter
Keuring => AREI gelijkvormigheidsattest
- Aanwezigheid aardingspinnen + aardingsweerstand max 30Ω
- Verliesstroomschakelaar van 300mA
- Min 2 automaten/zekeringen
- Min 2 stopcontacten
- Aarding vd stopcontacten
1.3 Aarding en veiligheid
2 soorten beveiliging
1. Beveiliging overstroom
- Te hoge stroom door overbelasting => automatische zekering
- Te hoge stroom door kortsluiting => automatische zekering
- Automaat
(smelt-)zekering => beveiligt bekabeling tegen overstroom
Elektrische toestellen beveiligen zichzelf
2. Beveiliging elektrische schokken
- Beveiliging rechtstreekse aanraking => afscherming + isolatie
- Beveiliging onrechtstreekse aanraking => aarding + differentieel
- Afscherming
Niet in de kring zelf, isoleren met IP-code
1ste cijfer = bescherming voorwerpen (0 = niet, 6 = stof vrij-)
2de cijfer = bescherming vocht (0 = geen, 9 = vochtdicht)
- Differentieel + aarding TT-net
Gewone ruimtes: 300mA, vochtige ruimtes: 30mA
2
, Samenvatting Technieken ’23-‘24 ©
1.4 Ruwbouwfase
- Aardingslus
Onder de fundering => geen contact
Beide eindes naar hoofdaardingsklem
Vertinde kopergeleider met loodmantel 35mm²
- Aardingspen
Bij renovatie of werfkast
Meerdere pennen om spreidingsweerstand te halen
- Hoofdaardingsklem
2 luseinden verbinden met T-klem
Onderbreker is enkel voor de meting
Verbinding van grond en zekeringskast
Wachtbuizen en energiebocht
- 5 gladde buizen
Water (diepste tegen vorst)
Elektriciteit
TV/telefonie
Internet
Aardgas
- Mooi uitlijnen met vloerplaat
Leidingen plaatsen
- Inslijpen tov afgewerkte nulpas (zie plannen en lastenboek)
- Stopcontacten as 30cm boven nulpas
- Schakelaars as 110cm boven nulpas
- Restricties AREI voor vochtige ruimtes
(=> schakelaars/stopcontacten tov bad)
Wind- en waterdicht
- Plaatsen inbouwdozen
Normale dozen => goed in mortel/gips stoppen
Lichtdichte dozen => bij holle wanden
- Plaatsen leidingen
Sleuven dichtsmeren met gips/mortel
Stopcontacten doorlussen per kring
Lichtschakelaars hangt vd schakelaar af
- Enkelpolig => 1 punt
- Dubbelpolig => 1 punt vochtige ruimte
- Wissel (enkel of dubbelpolig) => 2 plaatsen
- Kruis => 3 plaatsen
- Drukknop
- Dimmer
- Plaatsing in opbouw => ruwe look
Equipotentiaal verbindingen
= verbinding met alle metale delen
- PE geleider van iedere kring (in verdeelbord)
- Metalen leidingen
- Collectoren water & verwarming
- Genaakbare metalen structuren => trappen etc
- Bad- en douchekuip => PE geleider klaarleggen
3
, Samenvatting Technieken ’23-‘24 ©
-
1.5 Vaste elektrische installatie
Aankomst DNB en hoofdverdeelbord
- Elektriciteitsteller
Oud – analoog: 25S60 oud
Nieuw – digitaal: 25D60
Afmetingen 25x60cm
2 delen:
- Aansluitmodule voor aansluiting kabel van DNB
- Meetmodule voor plaatsing meter
- Hoofdverdeelbord
Differentieelschakelaars
Automatische zekeringen, “automaten”
Verdeling in kringen
Modulaire opbouw op DIN-rail
- C16, 20, 25, … => maximale stroomsterkte
- 2 modules => tweepolig (L+N) => enkelfasig
- 4 modules => vierpolig (L1+L2+L3+N) => driefasig
Afwerking
- Schroef of klemfixatie
- Diepte inbouwpotje regelbaar
- Kliksysteem => gereedschapsloze montage
- Keuze = esthetisch
1.6 Zwakstroominstallatie
Systemen op laagspanning
- Communnicatie: TV, telefoon, internet
- Intercom en toegangscontrole
- Deurbel en alarm
- Domotica: schakelen verlichting, toestellen
Soorten kabels
- Data: UTP of FTP (twisted pair of foiled)
- TV en radio: coax bekabeling (2 geleiders in 1)
- Telenet (coax) en Proximus (telefoonkabel)
1.7 AREI & keuring
- Erkend controle-organisme
- Controle of installatie voldoet aan AREI
Algemeen Reglement Elektrische Installatie
Voornaamste controles
- Nameten aardingsweerstand
- Stopcontacten en voedingspunten geaard
- Equipotentiaalverbindingen gemaakt
- Defferentieelbeveiliging en automaten AREI conform
- Plannen en schema’s aanwezig en conform
- Resultaat = keuringsattest
- Noodzakelijk voor indienststelling door DNB
Energiecontract
- Leverancier naar keuze
- Noodzakelijk voor indienststelling door DNB
Telecom
- Leverancier naar keuze (indien beide kabels aanwezig zijn)
4
Technieken
1 Elektriciteit en zwakstroom (woning)
1.1 Theorie
1.1.1 Stroom, spanning en weerstand
Spanning
- = potentiaalverschil tussen 2 punten
- Opwekking door batterij, generator, zonnepaneel, …
- Symbool U in Volt (V)
Stroom
= verplaatsing elektrische lading
- Geleider nodig: kabel
- Symbool I in Ampère (A)
Weerstand
= omgekeerde v geleidbaarheid
= belemmering van vloeien elektrische stroom
- Symbool R in Ohm (Ω)
Wet v Ohm
=> R = U/I
1.1.2 Gelijk- of wisselstroom
- AC: alternaiting current = wisselstroom
Vb: motoren, stopcontacten en verlichting
Wisselende stroomzin: frequentie in Hz => 50Hz in Europa
Enkelfasig: 3 kebels => nulgeleider, fasegeleider en aarding
Driefasig: 5 kabels => nulgeleider, 3 fasegeleiders en aarding
- DC: direct current = gelijkstroom
Vb: batterijen, GSM’s en zonnepanelen
1.1.3 Kabelsectie
- Grotere sectie => grotere stroomsterkte
- Te kleine sectie => oververhitting en doorsmelting vd kabel
Stopcontacten: IMAX = 20A => 2.5 mm²
=> max 8 stopcontacten per kring
Verlichting: IMAX = 16A => 1.5 mm²
=> max 8 toestellen per kring
Kookplaat: IMAX = 40A => 6 mm²
Keukentoestellen: IMAX = 20A => 2.5mm²
=> wasmachine, droogkast, oven, .. => 1 per kring
1.1.4 Kabeltype
Bepaald door:
- Aantal geleiders
- Sectie vd geleiders
- Af/aanwezigheid aarding
- Type (isolatie-)mantel
Mantels
- XVB => voor ruwbouw leidingen
- VOB preflex
- EXVB => voedingskabel straat en meterkast
Naamgeving
1
, Samenvatting Technieken ’23-‘24 ©
- 3, 4 of 5 => aantal kabels
- G of X => G = grounded (=aarding), X = geen aarding
- 2.5mm², 4mm² => doorsnede geleiders
1.2 Werfinrichting
1.2.1 Werfkast
Doel
- Tijdelijke werfaansluiting
- Voedingen voor werfmachines
- Verdeling en beveiliging stroomkringen
Onderdelen
- Blauwe doppen: enkelfasig
Klein: 16-20A
Groot: 20-25A
- Rode doppen: 3-fasig
Klein: 20-25A
Groot: 32A
- Vertrekkende kabels
Aarding: groen-geel
Voedingskabel: zwart
Aanvraag en aansluiting
1. Tijdelijke aansluiting aanvragen bij DNB (fluvius)
2. EAN-nummer werfkast krijgen
3. Contract energieleverancier afsluiten (Bolt, Lampirisch, Engy, …)
4. Werfkast plaatsen + laten keuren erkende instantie
5. Werfaanlsuiting aavragen DNB (Distributie Net Beheerder)
6. DNB sluit aan en plaatst de elektriciteitsmeter
Keuring => AREI gelijkvormigheidsattest
- Aanwezigheid aardingspinnen + aardingsweerstand max 30Ω
- Verliesstroomschakelaar van 300mA
- Min 2 automaten/zekeringen
- Min 2 stopcontacten
- Aarding vd stopcontacten
1.3 Aarding en veiligheid
2 soorten beveiliging
1. Beveiliging overstroom
- Te hoge stroom door overbelasting => automatische zekering
- Te hoge stroom door kortsluiting => automatische zekering
- Automaat
(smelt-)zekering => beveiligt bekabeling tegen overstroom
Elektrische toestellen beveiligen zichzelf
2. Beveiliging elektrische schokken
- Beveiliging rechtstreekse aanraking => afscherming + isolatie
- Beveiliging onrechtstreekse aanraking => aarding + differentieel
- Afscherming
Niet in de kring zelf, isoleren met IP-code
1ste cijfer = bescherming voorwerpen (0 = niet, 6 = stof vrij-)
2de cijfer = bescherming vocht (0 = geen, 9 = vochtdicht)
- Differentieel + aarding TT-net
Gewone ruimtes: 300mA, vochtige ruimtes: 30mA
2
, Samenvatting Technieken ’23-‘24 ©
1.4 Ruwbouwfase
- Aardingslus
Onder de fundering => geen contact
Beide eindes naar hoofdaardingsklem
Vertinde kopergeleider met loodmantel 35mm²
- Aardingspen
Bij renovatie of werfkast
Meerdere pennen om spreidingsweerstand te halen
- Hoofdaardingsklem
2 luseinden verbinden met T-klem
Onderbreker is enkel voor de meting
Verbinding van grond en zekeringskast
Wachtbuizen en energiebocht
- 5 gladde buizen
Water (diepste tegen vorst)
Elektriciteit
TV/telefonie
Internet
Aardgas
- Mooi uitlijnen met vloerplaat
Leidingen plaatsen
- Inslijpen tov afgewerkte nulpas (zie plannen en lastenboek)
- Stopcontacten as 30cm boven nulpas
- Schakelaars as 110cm boven nulpas
- Restricties AREI voor vochtige ruimtes
(=> schakelaars/stopcontacten tov bad)
Wind- en waterdicht
- Plaatsen inbouwdozen
Normale dozen => goed in mortel/gips stoppen
Lichtdichte dozen => bij holle wanden
- Plaatsen leidingen
Sleuven dichtsmeren met gips/mortel
Stopcontacten doorlussen per kring
Lichtschakelaars hangt vd schakelaar af
- Enkelpolig => 1 punt
- Dubbelpolig => 1 punt vochtige ruimte
- Wissel (enkel of dubbelpolig) => 2 plaatsen
- Kruis => 3 plaatsen
- Drukknop
- Dimmer
- Plaatsing in opbouw => ruwe look
Equipotentiaal verbindingen
= verbinding met alle metale delen
- PE geleider van iedere kring (in verdeelbord)
- Metalen leidingen
- Collectoren water & verwarming
- Genaakbare metalen structuren => trappen etc
- Bad- en douchekuip => PE geleider klaarleggen
3
, Samenvatting Technieken ’23-‘24 ©
-
1.5 Vaste elektrische installatie
Aankomst DNB en hoofdverdeelbord
- Elektriciteitsteller
Oud – analoog: 25S60 oud
Nieuw – digitaal: 25D60
Afmetingen 25x60cm
2 delen:
- Aansluitmodule voor aansluiting kabel van DNB
- Meetmodule voor plaatsing meter
- Hoofdverdeelbord
Differentieelschakelaars
Automatische zekeringen, “automaten”
Verdeling in kringen
Modulaire opbouw op DIN-rail
- C16, 20, 25, … => maximale stroomsterkte
- 2 modules => tweepolig (L+N) => enkelfasig
- 4 modules => vierpolig (L1+L2+L3+N) => driefasig
Afwerking
- Schroef of klemfixatie
- Diepte inbouwpotje regelbaar
- Kliksysteem => gereedschapsloze montage
- Keuze = esthetisch
1.6 Zwakstroominstallatie
Systemen op laagspanning
- Communnicatie: TV, telefoon, internet
- Intercom en toegangscontrole
- Deurbel en alarm
- Domotica: schakelen verlichting, toestellen
Soorten kabels
- Data: UTP of FTP (twisted pair of foiled)
- TV en radio: coax bekabeling (2 geleiders in 1)
- Telenet (coax) en Proximus (telefoonkabel)
1.7 AREI & keuring
- Erkend controle-organisme
- Controle of installatie voldoet aan AREI
Algemeen Reglement Elektrische Installatie
Voornaamste controles
- Nameten aardingsweerstand
- Stopcontacten en voedingspunten geaard
- Equipotentiaalverbindingen gemaakt
- Defferentieelbeveiliging en automaten AREI conform
- Plannen en schema’s aanwezig en conform
- Resultaat = keuringsattest
- Noodzakelijk voor indienststelling door DNB
Energiecontract
- Leverancier naar keuze
- Noodzakelijk voor indienststelling door DNB
Telecom
- Leverancier naar keuze (indien beide kabels aanwezig zijn)
4
