100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached 4.2 TrustPilot
logo-home
Summary

Samenvatting Psychiatrie (nieuwe editie) - KVL bij mensen met psychische kwetsbaarheid

Rating
-
Sold
-
Pages
52
Uploaded on
19-05-2025
Written in
2024/2025

Samenvatting vak 'kwaliteit van leven bij mensen met een psychische kwetsbaarheid' uit 1e jaar orthopedagogie

Institution
Course











Whoops! We can’t load your doc right now. Try again or contact support.

Connected book

Written for

Institution
Study
Course

Document information

Summarized whole book?
Yes
Uploaded on
May 19, 2025
Number of pages
52
Written in
2024/2025
Type
Summary

Subjects

Content preview

Kwaliteit van leven bij mensen met een psychische kwetsbaarheid semester 2


H1: Een helikopterblik op onze
geestelijke gezondheidszorg
1.1 DE GESCHIEDENIS VAN DE PSYCHIATRIE: EEN KORT
OVERZICHT
6 periodes:




1) prehistorie en oudheid
Prehistorie de prehistorische mens legde de oorzaak van ziektes bij geesten die men had beledigd. Maar
door oude bewaarde rotschilderijen zien we dat de verre voorouders zorgden voor de zieke en
zwakke stamleden.

Schedelboringen Om zo de zieken te genezen zodat de boze geesten uit het lichaam bevrijd
konden worden  teken van hulp

Oudheid Twee mensen hebben grote invloed gehad op de geestelijke gezondheid
(GeGoz): Hippocrates en Galenus van Pergamon

Hippocrates ‘De vader van de geneeskunde’ brak met de opvatting dat een ziekte het gevolg was van de
invloed van een boze geest. Zijn mening was dat een ziekte werd veroorzaakt door een
onjuiste mengeling van de 4 belangrijkste lichaamsvochten: bloed, slijm, gele gal en zwarte
gal. Hij beschouwde krankzinnig als een hersenziekte. Behandelde de zieken met koude-
warme baden, rust en dieet

Galenus van Pergamon hij verwierf bekendheid met de beschrijving van het zenuwstelsel. Hij deelde de mensen in
vier types naargelang de overheersing van een van de lichaamsvochten:

- Bloed: sanguinisch type  levendig en hartelijk temperament
- Slijm: flegmatisch type  kalm en bedachtzaam temperament
- Gele gal: cholerisch type  opvliegend temperament
- Zwarte gal: melancholisch type  droefgeestig, angstig en pessimistisch temperament


Christelijke levenshouding Tegen het einde van de oudheid kreeg de christelijke geïnspireerde levenshouding tegenover
zieke en armen een ruime verspreiding. Gelovigen moesten het lot van zieken, armen en
gehandicapten verzachten.



1

,2) 300 n.Chr. – 1600
Treurigheid of melancholie werd beschouwd als een slechte gedachte of bekoring. Het is wat we vandaag de dag
omschrijven als een ‘depressie’

Evagrius van Pontus Was een Kerkvader die rond 375 n.Chr. treurigheid toevoegde als 8 ste slechte gedachte/
bekoring naast:

- Gulzigheid
- Hebzucht
- Luiheid
- Wellust
- Toorn
- IJdelheid
- Hoogmoed
- Treurigheid + melancholie

Paus Gergorius stelde 2 eeuwen later een definitieve lijst op van de 7 hoofdzonden, waarin ‘treurigheid en
melancholie’ werden geschrapt als zonde

‘zotten’ in de vroege middeleeuwen waren mensen met een geestelijke stoornis die een eigen positie hadden in de gesloten
agrarische maatschappij. Ze maakten op hun eigen manier deel uit van de familie en de
dorpsgemeenschap. Door het veranderende maatschappelijke patroon verminderde de
tolerantie ten aanzien van ‘de zotten’

‘betzeten en verstoorders’ Een nieuwe visie op mensen met een psychische kwestsbaarheid die ontstond door de
veranderende maatschappij. Vooral de stedelingen beschouwden mensen met een psych kw
als bezetenen en verstoorders van de openbare orde. Ze werden opgesloten in dolhuizen.

Vervolging Tijdens de middeleeuwen kwam er veel vervolgingprocessen van heksen, geesteszieken,… en
inquiditieprocessen. Deze mensen werden gefolterd, verband, verbannen,…

‘genezing’ Medische en verzorgende handelingen versmolten in de latere middeleeuwen tot 1 beroep.
Men dacht dat ze door middel van drankjes de ‘kwade’ stoffen uit het lichaam te laten
wegvloeien. Die drankjes zorgden ervoor dat ze moesten braken.

Kei- steensnijdingen namen in de middeleeuwen de plaats van de schedelboringen uit de prehistorie in. Kwakzalvers
zeiden dat ze een kei uit het hoofd van krankzinnigen konden verwijderen door een kleine
opening in de schedel te maken achter het oor.

Opkomst van de Kerk waardoor geesteszieken van 1100 meer recht kregen op leven. Er kwam een nieuwe visie,
waarbij men de mensen achter het ‘waanzinnige gedrag’ bleef zien en erkende.



3) 1600-1800
Interneringsgolf van gestichten Geesteszieke mensen werden geplaatst in dolhuizen, gasthuizen en godshuizen vanuit een
liefdadige ingesteldheid veranderde in een brutale afsluiting van de samenleving in gestichten
die allemaal gekenmerkt waren door schrijnende leefomstandigheden. De mensen kregen
geen gezonde voeding, geen zorg, lagen aan de ketting,…

René Descartes Vader van de moderne filosofie. Zijn uitspraken ‘ik denk, dus ik ben’ en ‘ik ben een denkend
ding’ kunnen gelinkt worden aan de GeGoz. Denken is onze essentie en daarom moet onze
geest (rede) gescheiden worden van ons lichaam (natuur)  cartesiaans dualisme



4) 19 e eeuw
Visie geesteszieken lichamelijk zieke personen die recht hebben op specifieke medische verzorging

krankzinnigengestichten opvolgers van de dolhuizen waar onmenselijke praktijken gebeurden na veel kritiek. Ook
dokters die daar werkten kregen nu belangstelling voor de behandeling van geesteszieken



2

,Phillipe Pinel (1745- 1826) (1e revolutie) belangrijke pionier binnen de (Franse) psychiatrie. Hij bevrijdde een aantal geesteszieken van
hun boeien en maakte een eind aan bepaalde technieken zoals purgeren, blaartrekken en
aderlaten. Hij ontwikkelde ideeën over de aard en behandeling van psychiatrische
aandoeningen en een therapievorm waarbij de patiënt centraal staat.

Jozef Guislain (1797 -1860) Hij specialiseerde zich als eerste in België in het behandelen van geesteszieken. Hij baseerde
zich op Pinel. Guislain bevrijde geesteszieken die in mensonterende omstandigheden werden
behandeld. Guislain bouwde het eerste gesticht volgens moderne concepten. Het
Guislaingesticht.

Guislaingesticht werden gemaakt zodat de mensen veel zonlicht hadden, veel groen zagen en niet het gevoel
hadden dat ze werden opgesloten.

Dokter Schroender uit Nederlands zorgde voor de verbetering van de verpleging van geesteszieken.
Geesteszieken mochten niet langer in gevangenissen worden opgenomen

Dokter Everts uit Nederlands stichtte het gesticht Meerenberg dat in Santpoort werd opgericht. Lange tijd de
enige inrichting die zich specifiek richt op psychiatrische gezondheidszorg.



5) eerste helft 20 e eeuw
Dilemma Patiënten met een psychiatrische aandoening kunnen terecht in steeds groter wordende
instellingen in de hoop dat ze spontaan zouden herstellen. Anderzijds beschikken psychiaters
over de mogelijkheden van psychoanalyse, een behandeling die toen alleen haalbaar was voor
meer vermogende patiënten die naar meer zelfinzicht streefden.

elektro-encefalogram (EEG) ontdekt door Hans Berger. Een diagnosetoestel in de neurologie dat op de dag van vandaag nog
altijd gebruikt wordt.

organisatorische veranderingen psychiatrische instellingen stonden een lange tijd onder toezicht van de minister van justitie,
maar vanaf 1948 onder de minister van volksgezondheid.

Eugenetica + totalitaire regime Nazi-Duitsland Homoseksuelen, Roma, joden, mensen met een psychische problemen,… werden beschouwd
als nutteloos en overbodig en vervolgd, wat leidde tot een uitroeiing van volken (Holocaust)



6) halfweg 20 e eeuw- 2010:
Opkomst psychofarmaca (2e revolutie) Tot de jaren 50 waren de meeste psychiatrische aandoeningen nog geen geneesmiddelen
beschikbaar. Vanaf de jaren 60 wel, wat een belangrijke vernieuwing was.

Mensen konden voor het eerst een medicamenteuze behandeling krijgen. daarvoor was er
geen andere oplossing dat een langdurige opname in een psychiatrisch ziekenhuis

Antipsychiatrische beweging (jaren '60-'70) Eerste afbouw van psychiatrische ziekenhuisbedden en oprichting van open afdelingen (A- en T-
diensten), PAAZ-diensten en partiële hospitalisatie.

Therapeutische gemeenschappen Ontstaan tijdens WOII, gebaseerd op groepsdynamiek en democratische besluitvorming. Eerste
Belgische gemeenschap in 1965.

Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg Het ontstaan van CGG start in 1922 met de Belgische Bond Geesteshygiëne, verdere uitbouw in
1953 en hervorming in 1975 als alternatief voor residentiële psychiatrie.

Biologische psychiatrie (1980-1990) Combinatie van medicatie en therapie, ontstaan van patiënten- en familieverenigingen zoals
Similes en Uilenspiegel.

Reconversie psychiatrische ziekenhuizen Afbouw van ziekenhuisbedden, oprichting van psychiatrische verzorgingstehuizen en beschut
wonen. Nieuwe wet op gedwongen opname met meer rechtszekerheid.

Nieuwe ontwikkelingen (2000-2010) Tweede reconversie, aandacht voor doelgroepen en innovatieve zorgvormen zoals
dagactiviteitencentra en psychiatrische zorg aan huis. Wet op patiëntenrechten (2002) en
invloed van internet op patiëntenzorg.




3

, 1.2 DE PSYCHIATRIE VANDAAG
 Nieuw paradigma
o residentiële  ambulante zorg,
o aanbodgestuurde zorg  vraaggestuurde zorg Ander soort GGZ waar behandelen, verzorgen,
o meer participatie aan het zorgproces van patiënten en hun netwerk begeleiden een ruime invulling krijgen
o overwinnen van een diagnose  herstel



‘recovery’ De interesse in de herstelgerichte benadering neemt toe. Volgens deze benadering gaat het niet
alleen om de genezing of het zo veel mogelijk stabiliseren van de symptomen (klinisch
herstel), maar ook om het herstel van het functioneren in de SL (sociaal herstel) en het herstel
van de eigen identiteit (persoonlijk herstel)  meerder betekenissen van ‘herstel’ naargelang
de invalshoek

‘behandeling’ gefocust op klinisch herstel, met als doelstelling het terugdringen van de stoornis en het
verminderen van de symptomen

‘sociaal herstel’/ ‘rehabilitatie’ dit herstel focust op het leven terug in eigen handen te nemen en de maatschappelijke rol zo
veel mogelijk (opnieuw) op te nemen.

‘persoonlijk herstel’ beklemtoont de eigen ervaringen van de patiënt en gaat die ervaringen benutten. Het verwijst
naar de mogelijkheden voor een beter leven met en na een psychische aandoening, ook al is
er van klinisch herstel/ genezing geen sprake

Herstelgerichte benadering het proberen te leiden van een hoop-en zinvol leven met de beperkingen als gevolg van
psychiatrische aandoening. Weg gaan niet meer focussen op de kwetsbaarheden en de
beperking, maar op de krachten, talenten en competenties. Het herstel is daarnaast een
proces van bewustwording

Kwartiermaker Een militaire term dat staat voor een bivakplaats klaarmaken. Men gaat dus een veilige en
warme plek creëren voor psychisch kwetsbare personen om een zo normaal mogelijk leven te
leiden tussen al andere mensen, waarbij psychiatrische patiënten dus als volwaardige burgers
worden beschouwd. We gaan de focus van het medisch denken verleggen naar de
kwetsbaarheden, maar ook zeker te talenten, sterke punten,…


OVERLEGPLATFORMS
 Bij de 6e staatshervorming hebben de deelstaten de bevoegdheid over de overlegplatforms overgenomen.


VLOGG Vlaams overlegplatform voor geestelijke gezondheid dat in 2029 ontstaan is uit 5 aparte
overlegplatforms. Dit overlegplatform moet een kwaliteitsvolle en doelmatige
gezondheidszorg waarbij de GeGo van mensen met een psych kw en hun omgeving optimaal
wordt bevordert.

hoe? Het overlegplatform stimuleert de samenwerking tussen relevante partners en psychiatrische
diensten, CGG, revalidatiecentra,…




1.2.1 ERVARINGSDESKUNDIGEN
ervaringsdeskundigen in GeGo mensen die zelf psychisch ziek geweest zijn en het vaak nog zijn of in ieder geval kwetsbaar
blijven en die hun ervaringsdeskundigheid via vorming en bijscholing ontwikkelen tot een
zinvolle bijdrage in de zorg voor anderen. Goed contact en uitwisseling met ERVD en
lotgenoten zijn essentiële componenten voor herstelgerichte zorg

Psychische kwetsbaarheid Ingrijpend, pathologisch. Het belemmert het functioneren in het dagelijkse leven waardoor we
kunnen spreken van een stoornis. Men ervaart een negatieve invloed, lijden.

Belang diagnostiek diagnostiek mag geen einddoel zijn, maar het moet dienen als middel op gepaste
ondersteuning te kunnen bieden door op de symptomen te kunnen inspelen

4
$8.97
Get access to the full document:

100% satisfaction guarantee
Immediately available after payment
Both online and in PDF
No strings attached

Get to know the seller
Seller avatar
lorevh1
4.0
(1)

Also available in package deal

Get to know the seller

Seller avatar
lorevh1 Hogeschool Gent
Follow You need to be logged in order to follow users or courses
Sold
6
Member since
6 months
Number of followers
0
Documents
13
Last sold
5 days ago

4.0

1 reviews

5
0
4
1
3
0
2
0
1
0

Recently viewed by you

Why students choose Stuvia

Created by fellow students, verified by reviews

Quality you can trust: written by students who passed their tests and reviewed by others who've used these notes.

Didn't get what you expected? Choose another document

No worries! You can instantly pick a different document that better fits what you're looking for.

Pay as you like, start learning right away

No subscription, no commitments. Pay the way you're used to via credit card and download your PDF document instantly.

Student with book image

“Bought, downloaded, and aced it. It really can be that simple.”

Alisha Student

Frequently asked questions