Zenuwstelsel
Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg
Perifere zenuwstelsel: autonome (sympathisch/parasympathisch) en somatische
zenuwstelsel (aansturen van spieren)
Het autonome zenuwstelsel
Het parasympathisch zenuwstelsel is betrokken bij de rust-situatie in het lichaam: lage
hartslag, spijsvertering komt op gang, er wordt energie opgenomen in het lichaam >
herstel en opbouwen van reserves. Hier gaat de reactie wat langzamer (minder blauwe
lijntjes). Lijnen naar stukje tussen hersenen en spinal cord, die verwerking gaat langzamer.
Het sympatisch zenuwstelsel is betrokken bij de actie-situatie, denk aan actie in het
kader van ght/ ight-situaties waarbij acties om te overleven noodzakelijk zijn. De
hartslag gaat omhoog, ademhaling gaat sneller, spijsvertering wordt stopgezet zodat er
geen energie daarheen gaat maar juist gemobiliseerd kan worden om bijvb je spieren van
energie te voorzien. Allemaal acties die het mogelijk maken om snel te reageren. Die
fi fl
,snelle reactie is ook een belangrijk component van dit gedeelte. Dat zie je terug aan de
vele blauwe lijntjes die naar het ruggenmerg gaan. Die zorgen ervoor dat de
signaaloverdracht snel naar de hersenen gebracht kan worden en dat er ook snel
gereageerd kan worden: dat is nodig in dit soort overlevingssituaties. Al die lijntjes lopen
naar het ruggenmerg, als je eenmaal in het ruggenmerg zit gaat die reactie heel snel (Daar
zitten die axonen en myele schedes en daarmee krijg je signalen snel naar de hersenen).
Deze twee stelsels staan met elkaar in balans en wisselen elkaar af.
Het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg: bekendste gedeelte van het
zenuwstelsel)
De Blood Brain Barrier is een laagje/muurtje met een belangrijke functie in je hersenen:
zorgt ervoor dat er vanuit het bloed alleen maar een selectie van sto en overgegeven kan
worden aan de hersenen. Kan ervoor zorgen dat gevaarlijke ziekten niet richting de
hersenen kunnen, maar zorgt er ook voor dat grotere moleculen vanuit medicatie of
hormonen niet door naar de hersenen kunnen. Andere stofjes (bv: vet-oplosbare stofjes)
kunnen daar juist wel doorheen en wél een reactie veroorzaken.
ff
,De eerste hersengebieden die we evolutionair gezien kunnen terugvinden zijn de
gebieden die diep in de hersenen liggen. Denk aan substantia Nigra, Thalamus,
Hypothalamus, Amygdala.
De buitenste witte laag zijn pas later in de evolutie ontstaan. Hoe meer groeven erin
zitten, hoe verder in de evolutie de hersenen zijn ontwikkeld. Die geven de mogelijkheid
om de hogere cognitieve functies uit te voeren. De diepe celkernen zijn evolutionair
gezien heel oud.
Hoe kan het zenuwstelsel eigenlijk actief zijn? Het hele zenuwstelsel is opgebouwd uit
neuronen, die zorgen voor het doorgeven van signalen. 1 neuron bestaat uit verschillende
onderdelen
Dendriet: signalen van andere neuronen ontvangen (kleine boomtakken)
, Cell body (soma): daar zit o.a. de hersenkern, daar worden ook beslissingen genomen
vanuit het neuron: geef ik het signaal door dat ik heb ontvangen of is het niet sterk
genoeg en laat ik het rusten?
Axon: gedeelte van de neuron dat signalen overgeeft naar andere neuronen. Een neuron
kan verschillende dendrieten hebben, maar maar 1 axon. De axon is vaak langer. Er kan
best een afstand overbrugd kan worden met 1 axon. Daarvoor heeft het lichaam iets heel
belangrijks bedacht, hoe groter de afstand, hoe groter de kans dat er signalen (elektrische
ladingen) verloren gaan. Lichaam heeft zich zo ontwikkeld dat er om die axon een vorm
van isolatie is ontwikkeld (myelin sheaths; zorgt ervoor dat er minder signaal verloren gaat
en snel overgebracht kan worden). Dan springt het signaal over die schedes heen naar de
knopen van Ranvier.
Er vinden veel chemische reacties plaats in een neuron, met ionen (geladen deeltjes) die
er samen voor zorgen dat er een elektrisch signaal of elektrisch verschil ontstaat. Op de
afbeelding hieronder zie je een neuron met 3 axonen. Die axonen komen ook weer van 3
verschillende neuronen. Die blauwe lijntjes zijn het elektrische signaal dat vanuit de
axonen naar het volgende neuron wordt overgedragen. Als het signaal aankomt bij de
dendrieten, dan komen die allemaal samen in het cellichaam (donkere kern). Als het
signaal sterk genoeg is zal de neuron besluiten dat het signaal belangrijk is en dan zal hij
het signaal doorgeven, weer via de axon naar de volgende neuron. Dit zorgt ervoor dat er
ook een ladingsverschil ontstaat. Als die beslissing wordt gemaakt, wordt die lading
positief. Als dit in een bepaald hersengebied heel veel gebeurt, gaat de algemene lading
in dat gedeelte van het brein positiever zijn dan in een ander gedeelte van het brein.
Witte vs zwarte stof in het brein
Die oriëntatie van de axonen kunnen we ook terugvinden in het brein. Omdat die axonen
in het wit zijn bekleed (die myeline schedes zijn wit), kunnen we zien waar die axonen in
het lichaam of brein aanwezig zijn. Die axonen zorgen ervoor dat de binnenkant van de
hersenen wit gekleurd is, terwijl de celkernen en dendrieten niet met de myeline
verbonden zijn, die zijn grijs en liggen aan de buitenkant van de hersenen.
Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg
Perifere zenuwstelsel: autonome (sympathisch/parasympathisch) en somatische
zenuwstelsel (aansturen van spieren)
Het autonome zenuwstelsel
Het parasympathisch zenuwstelsel is betrokken bij de rust-situatie in het lichaam: lage
hartslag, spijsvertering komt op gang, er wordt energie opgenomen in het lichaam >
herstel en opbouwen van reserves. Hier gaat de reactie wat langzamer (minder blauwe
lijntjes). Lijnen naar stukje tussen hersenen en spinal cord, die verwerking gaat langzamer.
Het sympatisch zenuwstelsel is betrokken bij de actie-situatie, denk aan actie in het
kader van ght/ ight-situaties waarbij acties om te overleven noodzakelijk zijn. De
hartslag gaat omhoog, ademhaling gaat sneller, spijsvertering wordt stopgezet zodat er
geen energie daarheen gaat maar juist gemobiliseerd kan worden om bijvb je spieren van
energie te voorzien. Allemaal acties die het mogelijk maken om snel te reageren. Die
fi fl
,snelle reactie is ook een belangrijk component van dit gedeelte. Dat zie je terug aan de
vele blauwe lijntjes die naar het ruggenmerg gaan. Die zorgen ervoor dat de
signaaloverdracht snel naar de hersenen gebracht kan worden en dat er ook snel
gereageerd kan worden: dat is nodig in dit soort overlevingssituaties. Al die lijntjes lopen
naar het ruggenmerg, als je eenmaal in het ruggenmerg zit gaat die reactie heel snel (Daar
zitten die axonen en myele schedes en daarmee krijg je signalen snel naar de hersenen).
Deze twee stelsels staan met elkaar in balans en wisselen elkaar af.
Het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg: bekendste gedeelte van het
zenuwstelsel)
De Blood Brain Barrier is een laagje/muurtje met een belangrijke functie in je hersenen:
zorgt ervoor dat er vanuit het bloed alleen maar een selectie van sto en overgegeven kan
worden aan de hersenen. Kan ervoor zorgen dat gevaarlijke ziekten niet richting de
hersenen kunnen, maar zorgt er ook voor dat grotere moleculen vanuit medicatie of
hormonen niet door naar de hersenen kunnen. Andere stofjes (bv: vet-oplosbare stofjes)
kunnen daar juist wel doorheen en wél een reactie veroorzaken.
ff
,De eerste hersengebieden die we evolutionair gezien kunnen terugvinden zijn de
gebieden die diep in de hersenen liggen. Denk aan substantia Nigra, Thalamus,
Hypothalamus, Amygdala.
De buitenste witte laag zijn pas later in de evolutie ontstaan. Hoe meer groeven erin
zitten, hoe verder in de evolutie de hersenen zijn ontwikkeld. Die geven de mogelijkheid
om de hogere cognitieve functies uit te voeren. De diepe celkernen zijn evolutionair
gezien heel oud.
Hoe kan het zenuwstelsel eigenlijk actief zijn? Het hele zenuwstelsel is opgebouwd uit
neuronen, die zorgen voor het doorgeven van signalen. 1 neuron bestaat uit verschillende
onderdelen
Dendriet: signalen van andere neuronen ontvangen (kleine boomtakken)
, Cell body (soma): daar zit o.a. de hersenkern, daar worden ook beslissingen genomen
vanuit het neuron: geef ik het signaal door dat ik heb ontvangen of is het niet sterk
genoeg en laat ik het rusten?
Axon: gedeelte van de neuron dat signalen overgeeft naar andere neuronen. Een neuron
kan verschillende dendrieten hebben, maar maar 1 axon. De axon is vaak langer. Er kan
best een afstand overbrugd kan worden met 1 axon. Daarvoor heeft het lichaam iets heel
belangrijks bedacht, hoe groter de afstand, hoe groter de kans dat er signalen (elektrische
ladingen) verloren gaan. Lichaam heeft zich zo ontwikkeld dat er om die axon een vorm
van isolatie is ontwikkeld (myelin sheaths; zorgt ervoor dat er minder signaal verloren gaat
en snel overgebracht kan worden). Dan springt het signaal over die schedes heen naar de
knopen van Ranvier.
Er vinden veel chemische reacties plaats in een neuron, met ionen (geladen deeltjes) die
er samen voor zorgen dat er een elektrisch signaal of elektrisch verschil ontstaat. Op de
afbeelding hieronder zie je een neuron met 3 axonen. Die axonen komen ook weer van 3
verschillende neuronen. Die blauwe lijntjes zijn het elektrische signaal dat vanuit de
axonen naar het volgende neuron wordt overgedragen. Als het signaal aankomt bij de
dendrieten, dan komen die allemaal samen in het cellichaam (donkere kern). Als het
signaal sterk genoeg is zal de neuron besluiten dat het signaal belangrijk is en dan zal hij
het signaal doorgeven, weer via de axon naar de volgende neuron. Dit zorgt ervoor dat er
ook een ladingsverschil ontstaat. Als die beslissing wordt gemaakt, wordt die lading
positief. Als dit in een bepaald hersengebied heel veel gebeurt, gaat de algemene lading
in dat gedeelte van het brein positiever zijn dan in een ander gedeelte van het brein.
Witte vs zwarte stof in het brein
Die oriëntatie van de axonen kunnen we ook terugvinden in het brein. Omdat die axonen
in het wit zijn bekleed (die myeline schedes zijn wit), kunnen we zien waar die axonen in
het lichaam of brein aanwezig zijn. Die axonen zorgen ervoor dat de binnenkant van de
hersenen wit gekleurd is, terwijl de celkernen en dendrieten niet met de myeline
verbonden zijn, die zijn grijs en liggen aan de buitenkant van de hersenen.
