DEEL I: DE WEENSE ORDE
Hoofdstuk 1. Het jaar 1815 en de vestiging van de Weense Orde
VREDE VAN WESTFALEN (1648) Internationaal systeem gebaseerd op soevereine
staten met politiek gezag en territorium
VREDE VAN UTRECHT (1713) Machtsevenwicht en stabiliteit in Europa, maar nog
geen “collectieve verantwoordelijkheid”
VERDRAG VAN CHAUMONT (1814) Lord Castlereagh, Klemens van Metternich, Karl August
van Hardenburg en Alexander I (BFF’s) beschouwen
zichzelf verantwoordelijk over Europa (geen aparte
akkoorden meer tegen Napoleon) 20 jaar vrede!
VERDRAG VAN PARIJS (1814) Lodewijk XVIII revanche vermijden d.m.v. sommige
post-1789 gebieden te geven + alles terugschroeven
niet mogelijk (Code Napoleon; grondwetten in
individuele staten en slavenhandel bleven om Lodewijk
XVIII niet verder te destabliseren)
HEILIGE ALLIANTIE (1815) Rusland, Oostenrijk en Pruisen: dynastieke legitimiteit
op christelijke gronden reactionair: in overleg tussen
grootmachten militair interveniëren mogelijk
HET CONGRES VAN WENEN (1814-1815) Talleyrand, Alexander I, Friedrich Wilhelm III, Franz I en
secretaris Friedrich von Gentz: bevestiging vroegere
verdragen. Secularisering: paus en het Heilig Roomse
Rijk speelden geen rol meer + nationalisme was in
beginfase dus geen rekening gehouden met etnische
homogeniteit
SLAG BIJ WATERLOO (1815) Napoleon’s route: Leipzig Elba Gent (Moskou)
Waterloo St. Helena
TWEEDE VERDRAG VAN PARIJS (WENEN) Gebiedsuitbreidingen aan Pruisen ten koste van andere
Duitse staten bufferstaat tegen Frankrijk
QUADRUPLE ALLIANTIE (1815) GB, R, P en O: samen militair optreden bij terugkeer
Napoleon of Franse aanval (toekomstige
samenwerking!)
Voordelen:
1. Joint resolution
2. Facilated bargaining
3. Obliged to adopt polilcies they could defend
internationally
4. Share views compromises
5. Wegstoppen niet meer mogelijk
6. Unilateraal handelen moeilijk
Hoofdstuk 2. Het Europese concert in actie (1815-1830)
TROPPAU (1820) Metternich: collectief optreden tegen revoluties (geen
steun van liberale GB en F – autoritaire Pruisen en
Rusland: yes!)
LAIBACH (1821) Oostenrijk, Pruisen en Rusland keuren interventie in
Napels goed bezet door Rusland en Oostenrijk
belang fysieke samenkomst Concert
VERDRAG VAN GENT (1814) Grens tussen VS en Canada
MONROE-DOCTRINE (1823) Steun republikeins Zuid-Amerika aanvaardt geen
1
, Europese inmenging meer in Amerika
Ideologische sympathie
Eigen invloedsfeer
Bedreiging voor Amerikaanse veiligheid
Humanitaire motivaties
JULIREVOLUTIE (1830) Bourbondynastie afgezet via straatgevechten door
industriëlen, handelaars en hoger opgeleiden Louis-
Philippe d’Orléans
CONFERENTIE VAN LONDEN (1830) België wordt geboren
Monarchie
Geen F invloed
Neutraal statuut
Genzenproblematiek (F wilt zich niet moeien,
Willem I is onbetrouwbaar)
TIENDAAGSE VELDTOCHT (1831) Willem I versus België
F schiet België te hulp
Willem I: geen compromis F en Britse
militaire interventie (nog geen alliantie!) ’39
Nederland accepteert
HET VERDRAG VAN DE XXIV ARTIKELEN België moet Groothertogdom Luxemburg en Limburg
afstaan + Antwerpse haven vrijhouden + NL krijgt
Zeeuws-Vlaanderen
AKKOORD VAN MÜNCHENGRÄTZ (1833) Behoud van het O-R
Waarom?
Oostenrijk: R anders te sterk (in het Midden-
Oosten bv.)
R: GB, F en Egypte zouden voordeel hebben
CONVENTIE VAN BERLIJN (1833) Bekrachtiging van de Heilige Alliantie (tegen revolutie
en Frans expansionisme)
Hoofdstuk 3. De oosterse kwestie
VERDRAG VAN KÜÇÜK KAYNARCA (1774) Rusland beschermheer van Ottomaanse christenen
geopolitieke belangen en idealistische motivatie
(+panslavisme)
CONFERENTIE VAN SINT-PETERSBURG (1825) Oplossing voor Griekse crisis (MISLUKT)
GB deed niet mee
Oostenrijk bleef wapens leveren aan OR
AKKOORD VAN AKKERMAN (1826) Akkoord tussen OR en Nicolaas I Walachije, Moldavië
(Donauvorstendommen) en Servië werden autonomer
meer R invloed
VERDRAG VAN LONDEN (1827) Ultimatum aan OR, autonomie aan Griekenland
eerste humanitaire interventie
ZEESLAG NABIJ NAVARINO (1827) Turks-Egyptische vloot verslagen, Peloponnesos bezet
door F en moslims gedeporteerd
VREDE VAN ADRIANOPEL (1829) Rusland en OR:
1. Autonomie Servië en Donauvorstendommen
(“Russisch” want schadevergoeding)
2. Zware schadevergoeding
3. Vrije doorgang
4. Annexatie in Donaumonding en Zwarte Zee
AKKOORD VAN HÜNKAR ISKELESI 1. Egyptische bezetting van Syrië erkennen
2
Hoofdstuk 1. Het jaar 1815 en de vestiging van de Weense Orde
VREDE VAN WESTFALEN (1648) Internationaal systeem gebaseerd op soevereine
staten met politiek gezag en territorium
VREDE VAN UTRECHT (1713) Machtsevenwicht en stabiliteit in Europa, maar nog
geen “collectieve verantwoordelijkheid”
VERDRAG VAN CHAUMONT (1814) Lord Castlereagh, Klemens van Metternich, Karl August
van Hardenburg en Alexander I (BFF’s) beschouwen
zichzelf verantwoordelijk over Europa (geen aparte
akkoorden meer tegen Napoleon) 20 jaar vrede!
VERDRAG VAN PARIJS (1814) Lodewijk XVIII revanche vermijden d.m.v. sommige
post-1789 gebieden te geven + alles terugschroeven
niet mogelijk (Code Napoleon; grondwetten in
individuele staten en slavenhandel bleven om Lodewijk
XVIII niet verder te destabliseren)
HEILIGE ALLIANTIE (1815) Rusland, Oostenrijk en Pruisen: dynastieke legitimiteit
op christelijke gronden reactionair: in overleg tussen
grootmachten militair interveniëren mogelijk
HET CONGRES VAN WENEN (1814-1815) Talleyrand, Alexander I, Friedrich Wilhelm III, Franz I en
secretaris Friedrich von Gentz: bevestiging vroegere
verdragen. Secularisering: paus en het Heilig Roomse
Rijk speelden geen rol meer + nationalisme was in
beginfase dus geen rekening gehouden met etnische
homogeniteit
SLAG BIJ WATERLOO (1815) Napoleon’s route: Leipzig Elba Gent (Moskou)
Waterloo St. Helena
TWEEDE VERDRAG VAN PARIJS (WENEN) Gebiedsuitbreidingen aan Pruisen ten koste van andere
Duitse staten bufferstaat tegen Frankrijk
QUADRUPLE ALLIANTIE (1815) GB, R, P en O: samen militair optreden bij terugkeer
Napoleon of Franse aanval (toekomstige
samenwerking!)
Voordelen:
1. Joint resolution
2. Facilated bargaining
3. Obliged to adopt polilcies they could defend
internationally
4. Share views compromises
5. Wegstoppen niet meer mogelijk
6. Unilateraal handelen moeilijk
Hoofdstuk 2. Het Europese concert in actie (1815-1830)
TROPPAU (1820) Metternich: collectief optreden tegen revoluties (geen
steun van liberale GB en F – autoritaire Pruisen en
Rusland: yes!)
LAIBACH (1821) Oostenrijk, Pruisen en Rusland keuren interventie in
Napels goed bezet door Rusland en Oostenrijk
belang fysieke samenkomst Concert
VERDRAG VAN GENT (1814) Grens tussen VS en Canada
MONROE-DOCTRINE (1823) Steun republikeins Zuid-Amerika aanvaardt geen
1
, Europese inmenging meer in Amerika
Ideologische sympathie
Eigen invloedsfeer
Bedreiging voor Amerikaanse veiligheid
Humanitaire motivaties
JULIREVOLUTIE (1830) Bourbondynastie afgezet via straatgevechten door
industriëlen, handelaars en hoger opgeleiden Louis-
Philippe d’Orléans
CONFERENTIE VAN LONDEN (1830) België wordt geboren
Monarchie
Geen F invloed
Neutraal statuut
Genzenproblematiek (F wilt zich niet moeien,
Willem I is onbetrouwbaar)
TIENDAAGSE VELDTOCHT (1831) Willem I versus België
F schiet België te hulp
Willem I: geen compromis F en Britse
militaire interventie (nog geen alliantie!) ’39
Nederland accepteert
HET VERDRAG VAN DE XXIV ARTIKELEN België moet Groothertogdom Luxemburg en Limburg
afstaan + Antwerpse haven vrijhouden + NL krijgt
Zeeuws-Vlaanderen
AKKOORD VAN MÜNCHENGRÄTZ (1833) Behoud van het O-R
Waarom?
Oostenrijk: R anders te sterk (in het Midden-
Oosten bv.)
R: GB, F en Egypte zouden voordeel hebben
CONVENTIE VAN BERLIJN (1833) Bekrachtiging van de Heilige Alliantie (tegen revolutie
en Frans expansionisme)
Hoofdstuk 3. De oosterse kwestie
VERDRAG VAN KÜÇÜK KAYNARCA (1774) Rusland beschermheer van Ottomaanse christenen
geopolitieke belangen en idealistische motivatie
(+panslavisme)
CONFERENTIE VAN SINT-PETERSBURG (1825) Oplossing voor Griekse crisis (MISLUKT)
GB deed niet mee
Oostenrijk bleef wapens leveren aan OR
AKKOORD VAN AKKERMAN (1826) Akkoord tussen OR en Nicolaas I Walachije, Moldavië
(Donauvorstendommen) en Servië werden autonomer
meer R invloed
VERDRAG VAN LONDEN (1827) Ultimatum aan OR, autonomie aan Griekenland
eerste humanitaire interventie
ZEESLAG NABIJ NAVARINO (1827) Turks-Egyptische vloot verslagen, Peloponnesos bezet
door F en moslims gedeporteerd
VREDE VAN ADRIANOPEL (1829) Rusland en OR:
1. Autonomie Servië en Donauvorstendommen
(“Russisch” want schadevergoeding)
2. Zware schadevergoeding
3. Vrije doorgang
4. Annexatie in Donaumonding en Zwarte Zee
AKKOORD VAN HÜNKAR ISKELESI 1. Egyptische bezetting van Syrië erkennen
2
