Begrippenlijst neuropsychologie + psychofarmacologie
A)
Abulie -> gebrek aan wilskracht
Acalculie -> onvermogen om te rekenen
Afaticus -> persoon die een afasie (taalstoornis) heeft
Aggravatie -> klachten erger voorstellen dan ze zijn
Aggregatie -> samenvoeging
Agra e -> onvermogen om te schrijven
Akinesie -> afwezigheid van bewegingen
Alexia -> onvermogen om te lezen
Amyloid angiopathie -> erfelijke vorm van een ziekte aan bloed of lymfevaten die leidt tot
hersenbloedingen uit kleine bloedvaten die amyloid bevatten
amyloid-B-eitwit -> een eiwit waarvan de functie nog niet helemaal duidelijk is, de belangrijkste
component van de pathologische afwijkingen bij de ziekte van Alzheimer (plaques)
Anamnese -> het uitvragen van de ziektegeschiedenis bij de patiënt
Anomie -> het niet kunnen benoemen van voorwerpen
Anosodiaphorie -> het niet inzien van de ernst van de situatie door een patiënt
Anosognoisie -> het niet herkennen van een ziekte of stoornis door de patiënt zelf
Anoxie -> zuurstofgebrek van weefsels
Anterograde -> voorwaarts
Antipsychotica -> medicatie die wordt voorgeschreven bij onder andere schizofrenie, er bestaat
een typische en een atypische vorm. Zie Braintool-schizofrenie
Apraxie -> onvermogen om doelbewuste bewegingen te maken terwijl er geen sprake is van
verlamming. Bijvoorbeeld om bewegingen op commando uit te voeren, bewegingen te imiteren,
voorwerpen te gebruiken, gebaren te maken en bewegingen te plannen.
Aprosodie -> onvermogen om taal emotionele lading te geven bijvoorbeeld het ontbreken van
nadruk, toonverschillen, ritme,….
Arteria basilaris -> slagader in het midden van de hersenbasis
Arteria carotis interna -> halsslagader
Arteria cerebri anterior -> hersenslagader die het voorste gedeelte van het brein voorziet van
bloed
Arteria cerebri posterior -> hersenslagader die heet achterste gedeelte van het brein voorziet
van bloed
arteriolen -> kleine bloedvaten
atherosclerose -> progressieve vernauwing van slagaders door een verharding/verkalking van de
vaatwand. Hierdoor wordt doorbloeding belemmerd en bestaat er een grotere kans op afsluiting
van de vaten door bloedstolsels
Atone aanval -> aanval gekenmerkt door plotse spierslapte. Het bewustzijn is meestal zeer kort
afwezig. Deze aanval behoord tot de gegeneraliseerde aanvallen.
Axotomy -> vernietiging of het doorsnijden van een axon
B)
Balintsyndroom -> syndroom dat gekenmerkt wordt door optische ataxie (onvermogen om naar
objecten te reiken), optische apraxie (onvermogen om vrijwillig oogbewegingen te maken) en
simultaanagnosie (onvermogen om tegelijkertijd meer dan een object waar te nemen) dit
syndroom komt voor bij patiënten met bilaterale schade aan de posterieure parietaalcortex
Barthel-index -> een maat voor de zelfredzaamheid van een geriatrische patiënt, bepaald met
behulp van een vragenlijst gericht op algemene dagelijkse levensverrichtingen
Basale ganglia -> hersenkernen die zich bevinden in het onderste gedeelte van de hersenen
(Caudata nucleus, putamen en globus pallidus) en nauw betrokken zijn bij de coördinatie van
bewegingen
Bloed-hersenbarriere -> een membraan waardoor bepaalde sto en uit het bloed niet de
hersenen kunnen bereiken
Bourdontest -> neuropsychologische test om volgehouden aandacht te meten (zie braintool)
Bradyfrenie -> traagheid van het denkvermogen
fi ff
, Buccofaciale apraxie -> aandoening waarbij de patiënt geen opdrachten kan uitvoeren die
betrekking hebben op de lippen, mond en tong zonder dat er sprake is van een verlamming
C)
capillair -> het kleinste bloedvat
Cerebrale anoxie -> zuurstofgebrek in de hersenen
Choreatische bewegingen -> onwillekeurig gecoördineerde maar rukkende bewegingen
cingulate gyrus -> een winding in het midden van het brein omhult het corpus callosum tot aan
de cingulate sulcus. Het corticale gedeelte wordt de cingulate cortex genoemd. De cingulate
gyrus is betrokken bij het vormen en verwerken van emoties, leren en geheugen.
Cirkel van willis -> kring van bloedvaten centraal in het hoofd die de bloedvaten van de linker- en
rechterkant met elkaar verbindt en de bloedvaten van de voor- en achterkant.
Conische fase -> fase bij tonisch-clonische epilepsie waarbij er sprake is van heftige
spierschokken
Colliculus -> er bestaat een superior colliculus en een interior colliculus. Beide hersenstructuren
bevinden zich in de hersenstam. De interior colliculus is betrokken bij auditieve verwerking van
informatie de superior colliculus is betrokken bij het verwerken van visuele informatie
Commotio cerebri -> hersenschudding
Comorbiditeit -> het gelijktijdig voorkomen van twee of meer aandoeningen zoals depressie en
obsessief compulsieve stoornis
Confabulatie -> het verzinnen van een verhaal, vaak om leemtes in de herinnering op te vullen
Contrecoup -> uitdrukking om aan te geven dat een verwonding is ontstaan door een stoot aan
de tegengestelde zijde van het lichaamsdeel
Corticale blindheid -> blindheid door letsel in de occipitaalcortex
Coup -> slag of stoot
Cryptogene -> van onbekende oorzaak
CVA -> afkorting van cerebrovasculair acciden, de medische term voor een beroerte
Cytochroom -> enzym dat ijzer bevat en zich bevindt in het mitochondrium en endoplasmatsiche
reticulum van een cel betrokken bij energieproductie en eitwitsynthese
D)
Deterioratie -> achteruitgang
Diaschizis -> gestoorde functie in een bepaald hersendeel door ophe ng van de verbinding met
andere hersendelen
Dichotisch -> via beide gehoorgangen
Diencefalon -> het gedeelte van het brein rondom de derde ventrikel dat de hypothalamus en de
thalamus bevat
Dorsaal -> rugzijde, met betrekking tot de hersenen wordt hiermee de bovenkant bedoeld
Dorsolateraal -> bovenaan, de zijkant/buitenkant gelegen (in de hersenen)
Dynamische afasie -> een door een hersenstoornis veroorzaakte beperking in het omgaan met
taal. Er is sprake van een stoornis in de innerlijke taal en een gebrek aan sportaniteit in het
spreken dat traag verloopt
Dysartrie -> lichte vorm van een uitspraakstoornis door een neurologische aandoening
Dysfore stemming -> sombere of prikkelbare stemming soms gepaard met angst of
rusteloosheid
Dysthyme stoornis -> chronische, milde depressieve stemmingsstoornis
E)
Encefalitis -> ontsteking in de hersenen
Endofenotype -> een erfelijk kenmerk dat niet direct een symptoom is van de aandoening maar
is wel geassocieerd met de aandoening
ethosuximide -> een geneesmiddel dat voornamelijk wordt voorgeschreven bij epileptische
absences
Etiologie -> de leer van de oorzaken van ziekten
Extirpathie -> totale wegneming van een deel van het lichaam of een deel gezwel
Extrapiramidale -> alle hersenstructuren buiten de piramidebaan met enkele kernen (zoals de
caudate nucleus en substatica nirga) met hun onderlinge verbindingen
ffi
A)
Abulie -> gebrek aan wilskracht
Acalculie -> onvermogen om te rekenen
Afaticus -> persoon die een afasie (taalstoornis) heeft
Aggravatie -> klachten erger voorstellen dan ze zijn
Aggregatie -> samenvoeging
Agra e -> onvermogen om te schrijven
Akinesie -> afwezigheid van bewegingen
Alexia -> onvermogen om te lezen
Amyloid angiopathie -> erfelijke vorm van een ziekte aan bloed of lymfevaten die leidt tot
hersenbloedingen uit kleine bloedvaten die amyloid bevatten
amyloid-B-eitwit -> een eiwit waarvan de functie nog niet helemaal duidelijk is, de belangrijkste
component van de pathologische afwijkingen bij de ziekte van Alzheimer (plaques)
Anamnese -> het uitvragen van de ziektegeschiedenis bij de patiënt
Anomie -> het niet kunnen benoemen van voorwerpen
Anosodiaphorie -> het niet inzien van de ernst van de situatie door een patiënt
Anosognoisie -> het niet herkennen van een ziekte of stoornis door de patiënt zelf
Anoxie -> zuurstofgebrek van weefsels
Anterograde -> voorwaarts
Antipsychotica -> medicatie die wordt voorgeschreven bij onder andere schizofrenie, er bestaat
een typische en een atypische vorm. Zie Braintool-schizofrenie
Apraxie -> onvermogen om doelbewuste bewegingen te maken terwijl er geen sprake is van
verlamming. Bijvoorbeeld om bewegingen op commando uit te voeren, bewegingen te imiteren,
voorwerpen te gebruiken, gebaren te maken en bewegingen te plannen.
Aprosodie -> onvermogen om taal emotionele lading te geven bijvoorbeeld het ontbreken van
nadruk, toonverschillen, ritme,….
Arteria basilaris -> slagader in het midden van de hersenbasis
Arteria carotis interna -> halsslagader
Arteria cerebri anterior -> hersenslagader die het voorste gedeelte van het brein voorziet van
bloed
Arteria cerebri posterior -> hersenslagader die heet achterste gedeelte van het brein voorziet
van bloed
arteriolen -> kleine bloedvaten
atherosclerose -> progressieve vernauwing van slagaders door een verharding/verkalking van de
vaatwand. Hierdoor wordt doorbloeding belemmerd en bestaat er een grotere kans op afsluiting
van de vaten door bloedstolsels
Atone aanval -> aanval gekenmerkt door plotse spierslapte. Het bewustzijn is meestal zeer kort
afwezig. Deze aanval behoord tot de gegeneraliseerde aanvallen.
Axotomy -> vernietiging of het doorsnijden van een axon
B)
Balintsyndroom -> syndroom dat gekenmerkt wordt door optische ataxie (onvermogen om naar
objecten te reiken), optische apraxie (onvermogen om vrijwillig oogbewegingen te maken) en
simultaanagnosie (onvermogen om tegelijkertijd meer dan een object waar te nemen) dit
syndroom komt voor bij patiënten met bilaterale schade aan de posterieure parietaalcortex
Barthel-index -> een maat voor de zelfredzaamheid van een geriatrische patiënt, bepaald met
behulp van een vragenlijst gericht op algemene dagelijkse levensverrichtingen
Basale ganglia -> hersenkernen die zich bevinden in het onderste gedeelte van de hersenen
(Caudata nucleus, putamen en globus pallidus) en nauw betrokken zijn bij de coördinatie van
bewegingen
Bloed-hersenbarriere -> een membraan waardoor bepaalde sto en uit het bloed niet de
hersenen kunnen bereiken
Bourdontest -> neuropsychologische test om volgehouden aandacht te meten (zie braintool)
Bradyfrenie -> traagheid van het denkvermogen
fi ff
, Buccofaciale apraxie -> aandoening waarbij de patiënt geen opdrachten kan uitvoeren die
betrekking hebben op de lippen, mond en tong zonder dat er sprake is van een verlamming
C)
capillair -> het kleinste bloedvat
Cerebrale anoxie -> zuurstofgebrek in de hersenen
Choreatische bewegingen -> onwillekeurig gecoördineerde maar rukkende bewegingen
cingulate gyrus -> een winding in het midden van het brein omhult het corpus callosum tot aan
de cingulate sulcus. Het corticale gedeelte wordt de cingulate cortex genoemd. De cingulate
gyrus is betrokken bij het vormen en verwerken van emoties, leren en geheugen.
Cirkel van willis -> kring van bloedvaten centraal in het hoofd die de bloedvaten van de linker- en
rechterkant met elkaar verbindt en de bloedvaten van de voor- en achterkant.
Conische fase -> fase bij tonisch-clonische epilepsie waarbij er sprake is van heftige
spierschokken
Colliculus -> er bestaat een superior colliculus en een interior colliculus. Beide hersenstructuren
bevinden zich in de hersenstam. De interior colliculus is betrokken bij auditieve verwerking van
informatie de superior colliculus is betrokken bij het verwerken van visuele informatie
Commotio cerebri -> hersenschudding
Comorbiditeit -> het gelijktijdig voorkomen van twee of meer aandoeningen zoals depressie en
obsessief compulsieve stoornis
Confabulatie -> het verzinnen van een verhaal, vaak om leemtes in de herinnering op te vullen
Contrecoup -> uitdrukking om aan te geven dat een verwonding is ontstaan door een stoot aan
de tegengestelde zijde van het lichaamsdeel
Corticale blindheid -> blindheid door letsel in de occipitaalcortex
Coup -> slag of stoot
Cryptogene -> van onbekende oorzaak
CVA -> afkorting van cerebrovasculair acciden, de medische term voor een beroerte
Cytochroom -> enzym dat ijzer bevat en zich bevindt in het mitochondrium en endoplasmatsiche
reticulum van een cel betrokken bij energieproductie en eitwitsynthese
D)
Deterioratie -> achteruitgang
Diaschizis -> gestoorde functie in een bepaald hersendeel door ophe ng van de verbinding met
andere hersendelen
Dichotisch -> via beide gehoorgangen
Diencefalon -> het gedeelte van het brein rondom de derde ventrikel dat de hypothalamus en de
thalamus bevat
Dorsaal -> rugzijde, met betrekking tot de hersenen wordt hiermee de bovenkant bedoeld
Dorsolateraal -> bovenaan, de zijkant/buitenkant gelegen (in de hersenen)
Dynamische afasie -> een door een hersenstoornis veroorzaakte beperking in het omgaan met
taal. Er is sprake van een stoornis in de innerlijke taal en een gebrek aan sportaniteit in het
spreken dat traag verloopt
Dysartrie -> lichte vorm van een uitspraakstoornis door een neurologische aandoening
Dysfore stemming -> sombere of prikkelbare stemming soms gepaard met angst of
rusteloosheid
Dysthyme stoornis -> chronische, milde depressieve stemmingsstoornis
E)
Encefalitis -> ontsteking in de hersenen
Endofenotype -> een erfelijk kenmerk dat niet direct een symptoom is van de aandoening maar
is wel geassocieerd met de aandoening
ethosuximide -> een geneesmiddel dat voornamelijk wordt voorgeschreven bij epileptische
absences
Etiologie -> de leer van de oorzaken van ziekten
Extirpathie -> totale wegneming van een deel van het lichaam of een deel gezwel
Extrapiramidale -> alle hersenstructuren buiten de piramidebaan met enkele kernen (zoals de
caudate nucleus en substatica nirga) met hun onderlinge verbindingen
ffi
