Samenvatting Opgeloste leerdoelen gesloten boek gedeelte Orthopedagogische concepten II

Opgeloste leerdoelen gesloten boek ortho.ped.agogische conc. II
INLEIDING
1. Het verschil begrijpen tussen de verschillende modellen om naar menselijk gedrag te kijken
 Statisch model:
o Wie afwijkt van het gemiddelde is abnormaal

o Voordeel: Dit model is bruikbaar zolang het gaat over eigenschappen die normaal verdeeld
zijn
o Nadeel: Het model geeft weinig duiding rond afgrenzing
o Extreme scores kunnen ten onrechte als pathologisch geduid worden

 Medisch model:
o Zoekt de verklaring voor afwijkend gedrag in één of ander onderliggend mechanisme; alles
waar een onderliggende lichamelijke of psychische stoornis te onderkennen valt
o Voordeel: Je kan een duidelijke grens trekken tussen normaal of abnormaal
o Nadeel: Niet alle probleemgedrag heeft een eenduidig onderliggende oorzaak, vaak is dit
een complex samenspel van factoren

 Leermodel:
o Gaat ervan uit dat abnormaal gedrag ontstaat door fout gelopen leerprocessen
o Voordeel: Je kan vaardigheden bijsturen, het anders leren waardoor de afwijking verdwijnt
o Nadeel: Wanneer een afwijking niet kan verholpen worden door een leerproces omdat er
bv. een duidelijke lichamelijke oorzaak is dan biedt dit model geen uitkomst

 Sociaal – ecologisch model
o De wereld is een netwerk van verschijnselen, die onderling
afhankelijk en fundamenteel met elkaar verbonden zijn. Men
kijkt naar de menselijke ontwikkeling als voortgaande,
wederzijdse interactie en aanpassing tussen de groeiende
persoon en zijn omgeving. De persoon staat centraal.
o De persoon wordt beïnvloed door de omgeving en omgekeerd.
o De vele contexten waarin mensen zich bewegen en ontwikkelen,
worden onderverdeeld in 4 systemen, die onderling afhankelijk
zijn van elkaar.


2. Het verschil begrijpen tussen een intrapsychische en een interrelationele kijk uitleggen
 Intrapsychische kijk: individuele psychische processen
o vb. de psychologische stromingen
 Interrelationele kijk: de relaties en de context spelen een grote rol

1

, o vb. de systeemtheorieën
3. Het verschil kennen tussen lineair en circulair denken
 Lineair denken: er is slechts één oorzaak (= een statische werkelijkheid)
 Circulair denken: er is een wisselwerking van oorzaken (= een dynamische werkelijkheid)


HOOFDSTUK 1: PSYCHOLOGISCHE STROMINGEN
4. De psychodynamische-, leertheoretische-, en humanistische visie kunnen omschrijven
 Psychoanalyse/psychodynamische visie
o Handelen van de mens is bepaald door onbewuste drijfveren
o Het verleden drukt een stempel op iemands gedrag

 Leertheoretische visie  (cognitieve gedragstherapie/RET))
o Elk gedrag is aangeleerd en kan weer worden afgeleerd
o Niet de situatie maakt je gelukkig/ongelukkig, maar de gedachten tegenover die situatie

 Humanistische visie
o Iedereen is zelf in staat voor zijn geluk
o Hoe meer iemand openstaat voor wat hij ervaart in het hier en nu, des te meer hij zal
komen tot zelfactualisatie


1. Psychoanalyse
5. De functie van de afweermechanismen begrijpen binnen de psychoanalyse en deze kunnen
uitleggen
 Afweermechanismen houden ongewenste of bedreigende gevoelens en driftimpulsen buiten het
bewustzijn
o ONT)KENNING: Niet waarnemen van voor het Ego bedreigende gebeurtenissen
o PROJECT)IE: Onaangename of ongewenste gevoelens/eigenschappen van zichzelf worden
aan anderen toegekend
o RAT)IONALISAT)IE: Gedrag, gevoelens en gedachten die voor het Ego bedreigend zijn zo
verdraaien dat ze voor het Ego aanvaardbaar worden

o REACT)IEFORMAT)IE: Bedreigend of ongewenste gevoelens worden verdrongen, en
vervangen door het tegenovergestelde (getoonde emoties komen onecht of geforceerd
over)
o IDENT)IFICAT)IE: Jezelf vereenzelvigen met iemand die eigenschappen heeft die je zelf ook
zou willen hebben

o SUBLIMAT)IE: Het omzetten van Id-impulsen in sociaal aanvaardbaar gedrag
o COMPENSAT)IE: Een zwakheid van jezelf verbloemen door je extreem toe te leggen op iets
waar je wel goed in bent
o OVERCOMPENSAT)IE: Een zwakheid van jezelf niet onderkennen maar je er zo op toeleggen
dat het op den duur een sterke kant van je wordt

2

, 2. Humanisme/humanistische psychologie
6. De kernbegrippen van de humanistische visie weergeven en uitleggen
 Zelfactualisering:
o Het verwezenlijken van eigen mogelijkheden, het maken van keuzes gericht op groei en
identiteitsontwikkeling
o Mensen komen tot zelfverwerkelijking als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan,
zoals in de behoeftehiërarchie te zien is


 Congruente persoonlijkheid: Wanneer het zelfbeeld overeenkomt met het ideaalbeeld


 Client-centered therapie  persoonsbenadering:
o Iedereen is een unieke mens met persoonlijke ervaringen en belevingen die in staat is tot
zelfwerkzaamheid en ontplooiing
o Counselen staat centraal (= een manier van gespreksvoering waarbij de cliënt zoveel
mogelijk zelf richting geeft aan wat er besproken wordt)


RET) (= rationeel – emotieve therapie)

7. Het ABC-DE schema van Ellis binnen de RET) uitleggen
A  Aanleiding of situatie
B  Beoordeling
C  Consequentie
D  Debat
E  Emotioneel inzicht


 Wanneer zich een situatie voordoet kan iemand die op een reële of irreële wijze beoordelen met
als gevolg een gezonde of ongezonde consequentie (= de emotie en het gedrag dat deze emotie
tot gevolg heeft)


 In fase D gaat de cliënt met de therapeut in debat over zijn irrationele ideeën om tot het inzicht te
komen dat zijn irrationele ideeën leiden tot ongezonde emoties


 In fase E komt het erop aan om dat verstandelijke inzicht te koppelen aan emotioneel inzicht, uit
het emotionele inzicht ontstaat dan de impuls dit om te zetten in gedrag


3. Hechtingstheorie
8. Het belang van de hechtingstheorie voor de (gezonde) menselijke ontwikkeling uitleggen




3