Samenvatting NSM.
Hoofdstuk 3.
SYSTEEMTHEORIE
Dit systeem is om het begrip mens te verduidelijken.
Mens: cliëntsysteem dat in open verbinding met de omgeving staat en voortdurende uitwisseling van
materie, energie en informatie houdt. Mens is een OPEN SYSTEEM.
Open: doelt op het feit dat deze systemen in open verbinding staan met hun omgeving.
!! Omgeving kan het cliëntsysteem beïnvloeden maar cliëntsysteem kan ook omgeving beïnvloeden!!
Mechanisme: wordt ook wel zelfstabilisatie genoemd.
Negentropie: uitwisseling met de omgeving leidt tot voortdurende veranderingsprocessen en een
steeds complexer georganiseerd systeem. Bijvoorbeeld: weerberichten, soms is het koud soms is het
warm. Het lichaam moet hierop kunnen reageren.
Gesloten systemen: kenmerk is dat er geen uitwisseling met de omgeving plaats vindt. Alle dode
organismen zijn op te vatten als gesloten systemen. Zonder uitwisseling van materie, energie en
informatie kunnen open systemen niet verder bestaan, maar vallen ze uiteen. Eigenlijk bestaan er
dus geen gesloten systemen.
Open systemen: Kunnen steeds meer gesloten raken wanneer de uitwisseling met de omgeving
afneemt > ENTROPIE.
Grens: hier vindt uitwisseling met omgeving plaats en de grens heeft een beschermende functie voor
het systeem.
Subsystemen: Als je een gezin of klas neemt is het gezin of klas het systeem, en vallen de leerlingen
of gezinsleden onder ‘subsystemen’. Elke verandering binnen een subsysteem heeft invloed op het
gehele systeem.
STRESS-COPING THEORIE
Dit systeem is om het begrip omgeving te verduidelijken.
Stress: ‘een relatie tussen het individu en omgeving die als bedreigend, dan wel overschrijdend kan
zijn van zijn of haar mogelijkheden wordt getaxeerd en daarmee het welzijn in gevaar brengt.’
Iemand kan een sollicitatie gesprek als ‘stress’ ervaren maar iemand kan ook het respons van degene
als ‘stress’ ervaren.
Stress kan nooit objectief worden vast gesteld. Dit is altijd een resultaat van de interactie tussen
persoon en diens omgeving.
Taxatie: ‘de evaluatieve cognitieve processen, die plaatsvinden en invloed uitoefenen tussen het in
aanraking komen met krachten uit omgeving en de reactie hierop.’
Men bepaalt als het ware wat wel of geen stress is en in belangrijke mate hoe iemand zal reageren
op de als stress ervaren druk.
, 3 vormen taxatie:
- Primaire taxatie
- Secundaire taxatie
- Hernieuwde taxatie
Primaire taxatie:
Vindt snel plaats, vaak in een reflex. Bestaat uit de beoordeling of iets als onbelangrijk, positief of
stress gevend kan worden ervaren.
3 vormen van primaire taxatie:
- Bijvoorbeeld schade/verlies van iets. > Hierbij heeft al schade/verlies van belangrijke zake plaats
gevonden.
- Bijvoorbeeld bedreiging. > Er is nog geen schade/verlies opgetreden maar dit wordt wel verwacht.
- Bijvoorbeeld uitdaging. > Komen overeen met situaties als bedreiging. Ze onderscheiden zich omdat
hierbij de kans nog bestaat om van deze situaties beter te worden.
Secundaire taxatie: Nagaan wat je kunt doen aan een stress gevende situatie. Je schat de ernst van
situatie in en hoeverre de situatie te beïnvloeden is.
Secundaire taxatie beïnvloedt de primaire taxatie doordat betekenis van de situatie wijzigt als gevolg
van een inschatting van de eigen mogelijkheden. Bijvoorbeeld: Eerste reactie op situatie kan heftig
zijn (primaire taxatie), maar kan afnemen wanneer je bedenkt dat het goed kan komen door andere
oplossingen (secundaire taxatie).
Hernieuwde taxatie: opnieuw inschatten van de situatie, nadat je nieuwe informatie hebt gekregen.
Twee factoren bepalen mede de taxatie:
- Persoonsgebonden factoren
- Situatie gebonden factoren
Persoonsgebonden factoren: Overtuigingen en belangen (wat belangrijk is voor een mens) van
degene spelen een rol.
Situatie gebonden factoren: Bijvoorbeeld of het een nieuwe situatie is of dat de situatie zich eerder
heeft voorgedaan.
Coping: ‘Constante wijzigende pogingen om om te gaan met specifieke externe en/of interne eisen,
die worden ervaren als een test of overschrijding van iemands mogelijkheden.’
Coping gaat over ‘het omgaan met’ en ‘eisen die als bedreigend worden ervaren’. En het gaat niet
om het ‘beheersen van’.
PREVENTIETHEORIE
Volgens Caplan (1964): heeft primaire preventie betrekking op het verlagen van het aantal
ziekteprocessen door schadelijke factoren te bestrijden voordat deze kans hebben gezien ziektes te
veroorzaken.
Belangrijk uitgangspunt van preventietheorie: mensen moeten beschikken over voldoende reserves.
Deze reserves hebben beetrekking op het lichamelijk, psychosociaal en sociaal-cultureel
functioneren.
Hoofdstuk 3.
SYSTEEMTHEORIE
Dit systeem is om het begrip mens te verduidelijken.
Mens: cliëntsysteem dat in open verbinding met de omgeving staat en voortdurende uitwisseling van
materie, energie en informatie houdt. Mens is een OPEN SYSTEEM.
Open: doelt op het feit dat deze systemen in open verbinding staan met hun omgeving.
!! Omgeving kan het cliëntsysteem beïnvloeden maar cliëntsysteem kan ook omgeving beïnvloeden!!
Mechanisme: wordt ook wel zelfstabilisatie genoemd.
Negentropie: uitwisseling met de omgeving leidt tot voortdurende veranderingsprocessen en een
steeds complexer georganiseerd systeem. Bijvoorbeeld: weerberichten, soms is het koud soms is het
warm. Het lichaam moet hierop kunnen reageren.
Gesloten systemen: kenmerk is dat er geen uitwisseling met de omgeving plaats vindt. Alle dode
organismen zijn op te vatten als gesloten systemen. Zonder uitwisseling van materie, energie en
informatie kunnen open systemen niet verder bestaan, maar vallen ze uiteen. Eigenlijk bestaan er
dus geen gesloten systemen.
Open systemen: Kunnen steeds meer gesloten raken wanneer de uitwisseling met de omgeving
afneemt > ENTROPIE.
Grens: hier vindt uitwisseling met omgeving plaats en de grens heeft een beschermende functie voor
het systeem.
Subsystemen: Als je een gezin of klas neemt is het gezin of klas het systeem, en vallen de leerlingen
of gezinsleden onder ‘subsystemen’. Elke verandering binnen een subsysteem heeft invloed op het
gehele systeem.
STRESS-COPING THEORIE
Dit systeem is om het begrip omgeving te verduidelijken.
Stress: ‘een relatie tussen het individu en omgeving die als bedreigend, dan wel overschrijdend kan
zijn van zijn of haar mogelijkheden wordt getaxeerd en daarmee het welzijn in gevaar brengt.’
Iemand kan een sollicitatie gesprek als ‘stress’ ervaren maar iemand kan ook het respons van degene
als ‘stress’ ervaren.
Stress kan nooit objectief worden vast gesteld. Dit is altijd een resultaat van de interactie tussen
persoon en diens omgeving.
Taxatie: ‘de evaluatieve cognitieve processen, die plaatsvinden en invloed uitoefenen tussen het in
aanraking komen met krachten uit omgeving en de reactie hierop.’
Men bepaalt als het ware wat wel of geen stress is en in belangrijke mate hoe iemand zal reageren
op de als stress ervaren druk.
, 3 vormen taxatie:
- Primaire taxatie
- Secundaire taxatie
- Hernieuwde taxatie
Primaire taxatie:
Vindt snel plaats, vaak in een reflex. Bestaat uit de beoordeling of iets als onbelangrijk, positief of
stress gevend kan worden ervaren.
3 vormen van primaire taxatie:
- Bijvoorbeeld schade/verlies van iets. > Hierbij heeft al schade/verlies van belangrijke zake plaats
gevonden.
- Bijvoorbeeld bedreiging. > Er is nog geen schade/verlies opgetreden maar dit wordt wel verwacht.
- Bijvoorbeeld uitdaging. > Komen overeen met situaties als bedreiging. Ze onderscheiden zich omdat
hierbij de kans nog bestaat om van deze situaties beter te worden.
Secundaire taxatie: Nagaan wat je kunt doen aan een stress gevende situatie. Je schat de ernst van
situatie in en hoeverre de situatie te beïnvloeden is.
Secundaire taxatie beïnvloedt de primaire taxatie doordat betekenis van de situatie wijzigt als gevolg
van een inschatting van de eigen mogelijkheden. Bijvoorbeeld: Eerste reactie op situatie kan heftig
zijn (primaire taxatie), maar kan afnemen wanneer je bedenkt dat het goed kan komen door andere
oplossingen (secundaire taxatie).
Hernieuwde taxatie: opnieuw inschatten van de situatie, nadat je nieuwe informatie hebt gekregen.
Twee factoren bepalen mede de taxatie:
- Persoonsgebonden factoren
- Situatie gebonden factoren
Persoonsgebonden factoren: Overtuigingen en belangen (wat belangrijk is voor een mens) van
degene spelen een rol.
Situatie gebonden factoren: Bijvoorbeeld of het een nieuwe situatie is of dat de situatie zich eerder
heeft voorgedaan.
Coping: ‘Constante wijzigende pogingen om om te gaan met specifieke externe en/of interne eisen,
die worden ervaren als een test of overschrijding van iemands mogelijkheden.’
Coping gaat over ‘het omgaan met’ en ‘eisen die als bedreigend worden ervaren’. En het gaat niet
om het ‘beheersen van’.
PREVENTIETHEORIE
Volgens Caplan (1964): heeft primaire preventie betrekking op het verlagen van het aantal
ziekteprocessen door schadelijke factoren te bestrijden voordat deze kans hebben gezien ziektes te
veroorzaken.
Belangrijk uitgangspunt van preventietheorie: mensen moeten beschikken over voldoende reserves.
Deze reserves hebben beetrekking op het lichamelijk, psychosociaal en sociaal-cultureel
functioneren.
