Vegetatieve vermeerdering HC1
= deel van de plant gebruiken om een nieuwe plant te maken (klonen van een
plant)
Dit wil je doen als het zaad niet dezelfde plant levert als de moederplant, het is
niet zaadvast. Er kan ook een mutant ontstaan die je zou willen vermeerderen.
Vaak wordt het gebruikt bij siergewassen.
Als je het over normale vegetatieve vermeerdering hebt, spreek je van in vivo
(stekken/ enten).
In vitro vegetatieve vermeerdering betekent letterlijk in glas. Weefselkweek/ in
vitro cultuur: het kweken van zaden, planten, organen, weefsel etc. op
kunstmatige voedingsbodems onder steriele omstandigheden.
Waarom zou je in vitro willen doen:
Je kan op een snelle manier grote hoeveelheden materiaal kweken.
Het kan het hele jaar rond (gebeurt in klimaatcellen)
Het is ziektevrij
In vitro is gebaseerd op totipotenti (toti = alles, potenti = mogelijkheid). Dus
cellen hebben het vermogen om weer een nieuwe plant te leveren.
Groeiregulatoren (hormonen) maken het “sturen” met weefsel mogelijk. Auxine
en Gibbereline wordt vooral in de top gemaakt, cytokinine in de wortels.
In vitro is niet alleen vegetatief, je hebt ook generatief. Bijvoorbeeld door middel
van zaad en sporen. Die worden ook in weefselkweek opgegroeid tot plantjes.
Een belangrijk voorbeeld waarom weefselkweek bestaat, is de Phalaenopsis. De
zaailingen gaan de kas in en vervolgens worden ze geselecteerd op welke ze
willen vermeerderen. Hier worden takjes afgehaald en die gaan ze klonen en
komen weer terecht in de kas.
Het medium is de basis voor de opkweek van planten. Je hebt verschillende
soorten medium. Je kan het zelf samenstellen, er worden vaste stoffen en
vloeistoffen aan toegevoegd.
% w/v (weight/volume) is 1 deel vaste stof op 100 delen vloeistof. Dus 1 liter
(1000ml) x 3% agar = 30 gram agar per liter.
% v/v (volume/volume) is 1ml op 100ml. Dus 3% melk in 1 liter (1000ml) = 30ml
melk per liter.
Verdunningen: natrium hypochloriet (bleek) verdunnen. 5% oplossing moet 1%
oplossing worden. 1 deel bleek + 4 delen water. Bijv: 200ml bleek + 800ml
water.
1
, Ppm is parts per milion dus 1 op 1.000.000
Dus bij volumes µl/l (1 liter is 1.000.000 µl), bij gewichten mg/kg (1 kg is
1.000.000mg).
M = molair = mol/l. 1M is dus 1 mol stof oplossen per liter
Mol gewicht is altijd te vinden op verpakking
N = Normaal (alleen bij zuren en basen) (Oud). Normaal alleen kijken naar H+ of
OH- concentratie
Vgl HCl en H2SO4 om evenveel H+ in oplossing te krijgen maar helft oplossen.
Opdracht medium maken:
Ingrediënt Nodig per liter Nodig per 40 liter
(g)
MS normale sterkte 4,4 176
Phyto agar 0,3 % w/v 3 120
L-ascorbic acid 4 mg /l 0,004 0,16
Banana powder 11 g/l 11 440
GA3 0,5 ppm 0,0005 0,02
Sucrose 4 % w/v 40 1600
Subtotaal
Kinetin 10 mg/l 0,01 0,4
Folic acid 2 mg /l 0,002 0,08
Indole-3-acetic acid (IAA) 10 mg/l 0,01 0,4
Starch from rice 20 g/l 20 800
Totaal
2
, HC2 - Factoren die van invloed zijn op weefselkweek
Het medium (wat zit er in het medium):
Koolstofbron
Er kan weinig fotosynthese plaatsvinden (weinig licht), hierdoor moet je op een
andere manier een koolstof toegediend worden. Dit wordt gedaan door middel
van suikers. Suiker wordt soms ook toegevoegd als osmoticum. Het wordt dan
niet opgenomen door de plant, maar gebruikt om de osmotische waarde op een
bepaalde waarde te houden.
Voedingsstoffen en vitaminen
Denk aan anorganische zouten, dit zijn macro-elementen (N, P, K, Ca, Mg) en
micro-elementen (B, Mn, Zn, Cu, Mo, Co, I, Cl, Fe, S, Na).
Vitaminen worden door de plant ook zelf geproduceerd, deze hoeven dus niet
altijd toegevoegd te worden. Het kan wel de groei bevorderen.
Vloeibaar medium
Je hebt ook vloeibare medium, hierbij is het belangrijk dat de zuurstofvoorziening
goed op peil gehouden worden. Ze staan bijvoorbeeld op een trilplaat.
Agar (stolmiddel in vast medium)
Agar wordt meestal uit zeewier gewonnen, het bestaat daardoor niet uit een
constante samenstelling. Als je iets kweekt wat heel erg gevoelig is voor
bepaalde stoffen, kan er voor gekozen om een agar te gebruiken met een
synthetische samenstelling. Hierdoor is de samenstelling wel altijd gelijk.
Andere organische stoffen: kokosmelk, bananenpulp en actieve kool.
Groeiregulatoren
Auxinen (wortelvorming) NAA
- IAA en IBA “natuurlijk” auxine
- NAA (en IBA) “synthetische” auxine
- 2,4-D “synthetische” auxine kan
mutaties geven
Cytokininen (scheutvorming) BA
- Zeatine, kinetine, 2iP “natuurlijk”
cytokinine
- BA, TDZ “synthetische” cytokinine
Gibberellinen
Abscisinezuur
(Ethyleen)
Water (demi)
Ionen zijn eruit gehaald, je hebt dus geen last van extra zouten.
3
= deel van de plant gebruiken om een nieuwe plant te maken (klonen van een
plant)
Dit wil je doen als het zaad niet dezelfde plant levert als de moederplant, het is
niet zaadvast. Er kan ook een mutant ontstaan die je zou willen vermeerderen.
Vaak wordt het gebruikt bij siergewassen.
Als je het over normale vegetatieve vermeerdering hebt, spreek je van in vivo
(stekken/ enten).
In vitro vegetatieve vermeerdering betekent letterlijk in glas. Weefselkweek/ in
vitro cultuur: het kweken van zaden, planten, organen, weefsel etc. op
kunstmatige voedingsbodems onder steriele omstandigheden.
Waarom zou je in vitro willen doen:
Je kan op een snelle manier grote hoeveelheden materiaal kweken.
Het kan het hele jaar rond (gebeurt in klimaatcellen)
Het is ziektevrij
In vitro is gebaseerd op totipotenti (toti = alles, potenti = mogelijkheid). Dus
cellen hebben het vermogen om weer een nieuwe plant te leveren.
Groeiregulatoren (hormonen) maken het “sturen” met weefsel mogelijk. Auxine
en Gibbereline wordt vooral in de top gemaakt, cytokinine in de wortels.
In vitro is niet alleen vegetatief, je hebt ook generatief. Bijvoorbeeld door middel
van zaad en sporen. Die worden ook in weefselkweek opgegroeid tot plantjes.
Een belangrijk voorbeeld waarom weefselkweek bestaat, is de Phalaenopsis. De
zaailingen gaan de kas in en vervolgens worden ze geselecteerd op welke ze
willen vermeerderen. Hier worden takjes afgehaald en die gaan ze klonen en
komen weer terecht in de kas.
Het medium is de basis voor de opkweek van planten. Je hebt verschillende
soorten medium. Je kan het zelf samenstellen, er worden vaste stoffen en
vloeistoffen aan toegevoegd.
% w/v (weight/volume) is 1 deel vaste stof op 100 delen vloeistof. Dus 1 liter
(1000ml) x 3% agar = 30 gram agar per liter.
% v/v (volume/volume) is 1ml op 100ml. Dus 3% melk in 1 liter (1000ml) = 30ml
melk per liter.
Verdunningen: natrium hypochloriet (bleek) verdunnen. 5% oplossing moet 1%
oplossing worden. 1 deel bleek + 4 delen water. Bijv: 200ml bleek + 800ml
water.
1
, Ppm is parts per milion dus 1 op 1.000.000
Dus bij volumes µl/l (1 liter is 1.000.000 µl), bij gewichten mg/kg (1 kg is
1.000.000mg).
M = molair = mol/l. 1M is dus 1 mol stof oplossen per liter
Mol gewicht is altijd te vinden op verpakking
N = Normaal (alleen bij zuren en basen) (Oud). Normaal alleen kijken naar H+ of
OH- concentratie
Vgl HCl en H2SO4 om evenveel H+ in oplossing te krijgen maar helft oplossen.
Opdracht medium maken:
Ingrediënt Nodig per liter Nodig per 40 liter
(g)
MS normale sterkte 4,4 176
Phyto agar 0,3 % w/v 3 120
L-ascorbic acid 4 mg /l 0,004 0,16
Banana powder 11 g/l 11 440
GA3 0,5 ppm 0,0005 0,02
Sucrose 4 % w/v 40 1600
Subtotaal
Kinetin 10 mg/l 0,01 0,4
Folic acid 2 mg /l 0,002 0,08
Indole-3-acetic acid (IAA) 10 mg/l 0,01 0,4
Starch from rice 20 g/l 20 800
Totaal
2
, HC2 - Factoren die van invloed zijn op weefselkweek
Het medium (wat zit er in het medium):
Koolstofbron
Er kan weinig fotosynthese plaatsvinden (weinig licht), hierdoor moet je op een
andere manier een koolstof toegediend worden. Dit wordt gedaan door middel
van suikers. Suiker wordt soms ook toegevoegd als osmoticum. Het wordt dan
niet opgenomen door de plant, maar gebruikt om de osmotische waarde op een
bepaalde waarde te houden.
Voedingsstoffen en vitaminen
Denk aan anorganische zouten, dit zijn macro-elementen (N, P, K, Ca, Mg) en
micro-elementen (B, Mn, Zn, Cu, Mo, Co, I, Cl, Fe, S, Na).
Vitaminen worden door de plant ook zelf geproduceerd, deze hoeven dus niet
altijd toegevoegd te worden. Het kan wel de groei bevorderen.
Vloeibaar medium
Je hebt ook vloeibare medium, hierbij is het belangrijk dat de zuurstofvoorziening
goed op peil gehouden worden. Ze staan bijvoorbeeld op een trilplaat.
Agar (stolmiddel in vast medium)
Agar wordt meestal uit zeewier gewonnen, het bestaat daardoor niet uit een
constante samenstelling. Als je iets kweekt wat heel erg gevoelig is voor
bepaalde stoffen, kan er voor gekozen om een agar te gebruiken met een
synthetische samenstelling. Hierdoor is de samenstelling wel altijd gelijk.
Andere organische stoffen: kokosmelk, bananenpulp en actieve kool.
Groeiregulatoren
Auxinen (wortelvorming) NAA
- IAA en IBA “natuurlijk” auxine
- NAA (en IBA) “synthetische” auxine
- 2,4-D “synthetische” auxine kan
mutaties geven
Cytokininen (scheutvorming) BA
- Zeatine, kinetine, 2iP “natuurlijk”
cytokinine
- BA, TDZ “synthetische” cytokinine
Gibberellinen
Abscisinezuur
(Ethyleen)
Water (demi)
Ionen zijn eruit gehaald, je hebt dus geen last van extra zouten.
3
