Samenvatting revalidatie wervelzuil (clinical reasoning)

Cervicaal
Cervicaal pathologieën
Cervicale artrose = degeneratief discuslijden (spondylosis deformans)

 Voornamelijk laag-cervicaal (C5-C6 en C6-C7)
 Progressief leeftijd (> 40 jaar) verlies discushoogte en vernauwing foramen
 Klinisch onderzoek: lokale pijn bij drukpalpatie, minimale  grotere bewegingsbeperking

 Vaak met gerefereerde uitstraling (facetdisfunctie), bij bovenste segmenten vaak hoofdpijn
 Radiculaire symptomen (zenuwwortelirritatie) bij vernauwing foramen (foraminale stenose)
 Tekenen van myelopathie bij kanaalstenose

Facetdysfunctie

 Acute vorm: meestal door verkeerde beweging/slecht gelegen tijdens de slaap
 Chronische vorm: als gevolg van cervicale artrose
 Klinisch onderzoek: bewegingsbeperking op segmentaal niveau, lokale pijnlijke palpatie,
spierhypertonie en gerefereerde pijn
 Unilaterale doffe diepe pijn thv het facet, vaak uitstralend naar occipitaal of interscapulair

Cervicale discus hernia

 Uitpuiling nucleus pulposus via annulus fibrosis in ruggenmergkanaal
 Discus hernia komt meer lumbaal dan cervicaal voor
 Discopathie met/zonder radiculaire compressie (compressie op zenuwwortel)
 Klinisch onderzoek: bewegingsbeperking, spierpijn, lokale drukpijn
o Zonder radixprikkeling: ev. gerefereerde pijn (facetdisfunctie)
o Met radixprikkeling: uitstralende pijn met neurogeen patroon volgens dermatomen SMR

Kanaalstenose = vernauwing spinaal kanaal

 Oorzaak: traumatisch > cervicale artrose, uitzonderlijk mediane discushernia
 Kliniek
o Pijn nek-subscapulair-schouders
o Zwaartegevoel of paresthesieën armen
o Verlies controle fijne motoriek handen
o Gangstoornissen: spastisch gangpatroon,’ scissoring’
o Zwakte OL met upper motor neuron kenmerken: toegenomen reflexen & spiertonus
o Blaas dysfunctie
o Lhermitte's sign = elektrische gewaarwording gevoeld langs nek-wervelkolom-ledematen
o Bij veel patiënten opgewekt door hoofd voorover te buigen

Acute torticollis = scheefhals

 Oorzaken: acuut nekprobleem, idiopathisch-trauma (whiplash), musculair (spierkramp),
articulair (facetdysfunctie, acute opstaat artrose, discuspathologie)
 Klinisch onderzoek: hoofd scheef (antalgische houding), omnidirectionele
bewegingsbeperking met pijnprovocatie, globale drukpijn paravertebrale goot

,Repetitive strain injury (RSI)

 Herhaaldelijk zelfde beweging (dynamisch) of langdurig statische houding (statisch)
 overbelasting (microtraumata)
 Persisteren  meer diffuse klachten nek-schouders-armen, ev. subjectief krachtsverlies
 Trapezius – semispinalis – levator scapulae – supraspinatus
 Kliniek
o Doffe stekende pijn, intermittent
o Toename beweging, afname rust
o Spierhypertonie met lokale triggerpoints
o Gerefereerde pijn volgens specifieke pijnpatronen  secundaire triggerpoints
o Gerefereerde hoofdpijn (occiput > voorhoofd)
o Verminderde cervicale mobiliteit door spierverkorting

Reumatoïde artritis

 Chronische, systemische ontstekingsziekte
 Vnl. perifere gewrichten (handen-voeten) & cervicaal (atlanto-axiaal > subaxiaal) (rest WK ↓)
 Kliniek: nekpijn met eventueel neurologische uitval (sensorisch, spierzwakte …)
 Rode vlaggen bij hoogcervicale instabiliteit: drop attack (evenwichtsverlies bij bewegingen
hoofd), nystagmus, nausea, lip paresthesieën, motorische dysfuncties

Whiplash

 Acceleratie-deceleratie trauma, hyperextensie-hyperflexie trauma
 Kliniek: diffuse nekpijn met bewegingsbeperking
 Ernst: nekpijn – musculoskeletale klachten/dysfuncties – daling ROM – spiergevoeligheid –
neurologische tekenen (verminderde/afwezige reflexten, spierzwakte, sensibiliteitsverlies) –
fractuur/dislocatie
 Ergere vorm: spierpijn, sterkte bewegingsbeperking, vertigo, tinnitus, hoofdpijn, nausea,
vergeetachtigheid
 Chronische WAD (Whiplash Associated Disorders) : kenmerken centrale sensitisatie
(wijdverspreide pijn, hyperalgesie, allodynie)

Fracturen/dislocaties

 Zeldzaam thv cervicale WK

Overige aandoeningen

 Infectieuze aandoeningen: spondylodiscitis (septische aandoening)  nekpijn, koorts,
rillingen, nachtzweten, malaise, drukgevoeligheid klachtenregio, mobiliteitsbeperking …
 Vasculaire aandoeningen: aneurysma A. carotis interna, A. vertebralis  nekpijn en
hoofdpijn, ook alleen nekpijn ! belangrijke DD acute nekpijn !
 Neoplasmata/tumoren

, Cervicaal praktijk
Basisfunctieonderzoek (A & P)
Flexie

 Pijn door rek: capsuloligamentair-discusweefsel-ligamenten-zenuwwortels-P spieren

Extensie

 Pijn door compressie: capsuloligamentair-discusweefsel-facetG-neuroforamen-spinaal kanaal
 Pijn door rek: A spieren

Lateroflexie

 Pijn HOMO door compressie: facetgewricht-neuroforamen
 Pijn HETERO door rek: musculair/neurogeen of articulair *
o Differentiatie door elevatie HETERO-arm  ROM/pijn beter of gelijk

Rotatie

 Pijn HOMO door compressie: facetgewricht
 Pijn HOMO door rek: trapezius
 Pijn HETERO door rek: levator-splenius *

Ventrale diagonale tests *

 Fysiologisch: rek op levator-splenius (HETERO LF-ROT)
 Afysiologisch: rek op trapezius (HETERO LF – HOMO ROT), compressie op facetgewricht

Dorsale diagonale tests

 Fysiologisch: compressie neuroforamen & facetgewricht
 Afysiologisch: meer compressie  facetgewricht, minder compressie  neuroforamen

Algemene compressietest

 Vanuit flexie: compressie op facetgewricht en discus
 Vanuit extensie: compressie op neuroforamen, facetgewricht en discus
 Vanuit lateroflexie: compressie op homolaterale facetten en proc. uncinati

Algemene distractietest: enkel indien pijn zonder iets te doen (hoog actueel)

 Pijnreductie: intra-articulair, discaal
 Pijnprovocatie: peri-articulair (musculair, ligamentair, dura)  whiplash