Marit Goudeseune
samenvatting wereld in verbinding
deel 1: educatie voor duurzame ontwikkeling (EDO)
1. wat is EDO?
definitie duurzame ontwikkeling
● duurzame ontwikkeling omvat het menselijk handelen dat wil voorzien in de behoeften van
de huidige generaties, zonder behoeftevoorziening van de toekomstige generatie in gevaar
te brengen, met oog voor materiële en maatschappelijke factoren
● = kortom genoeg voor altijd en iedereen ( → tijds-en ruimtedimensie)
● interactie tussen 3 complexe systemen te begrijpen
○ wereldeconomie
○ de wereldwijze samenleving
○ de aarde als fysieke omgeving
● dit vergt een holistisch wereldbeeld + kunnen systeemdenken → inzien dat die 3 complexe
systemen elkaar beïnvloeden
de aarde de wereldeconomie de maatschappij
● de wereldwijde t° is 1,15°C. Rond 2100 ● 1/10 heeft wereldwijd niet genoeg ● we zijn steeds met meer
zal deze ongeveer met 4° gestegen zijn. te eten en meer mensen op deze
wereld (in 2022 > 8
● Ongeveer 40% van de landbouwgrond is ● In 2022 stierven 4,9 miljoen miljard)
ernstig gegradeerd kinderen onder de vijf jaar.
Meerendeel door ziekten die ● er leven nu meer mensen
● tegen 2025 zal ⅔ van de makkelijk te genezen zijn zoals tegelijk op de aarde dan
wereldbevolking in gebieden met diarree en malaria ooit tevoren
waterschaarste leven
● De rijkste 1% bezit ongeveer de ● 7% van alle mensen die
● meer dan 80% van de visbestanden is helft van de rijkdom, terwijl de ooit geleefd hebben, leeft
volledig of overbevist armste helft maar 0,75% bezit vandaag
● in 2050 zal er meer plastic dan vis in de ● 1,2 miljard mensen moeten
oceaan zitten (in 2021 was er al rondkomen met minder dan 1,25
minstens 165 miljoen ton plastic dollar per dag in g
vervuiling in de oceanen.
1
,Marit Goudeseune
definitie Educatie voor Duurzame Ontwikkeling
● Educatie voor Duurzame Ontwikkeling ontwikkelt en versterkt de capaciteit van individuen,
groepen, gemeenschappen, organisaties en landen om oordeelkundige keuzes te maken ten
voordele van duurzame ontwikkeling. Het kan een verschuiving in geestesgesteldheid van
mensen bevorderen en hen daardoor in staat stellen onze wereld veiliger, gezonder en
welvarender te maken, waarbij de levenskwaliteit toeneemt. EDO kan kritische reflectie,
grotere bewustwording en betere kansen op zelfontplooiing opleveren, zodat nieuwe visies
en opvattingen kunnen worden verkend en nieuwe methoden en hulpmiddelen ontwikkeld
● EDO is geen educatie over duurzame ontwikkeling → het is geen louter kennisoverdracht
○ het gaat over aanleren van vaardigheden om bewust keuzes te maken
○ mensen opleiden tot wereldburger → EDO draagt bij tot
wereldburgerschapsvorming
■ iemand die beseft dat wat zij doet, effect heeft op de rest wereld nu en later
● eenvoudigere definitie: leren denken over en werken aan een leefbare wereld, u en in de
toekomst, voor onszelf en voor anderen, hier en elders op de planeet
de 5 EDO-principes
1. het overbrengen van nieuwe kennis en kritisch denken
● verschillende sleutelelementen
○ tijds-en de ruimtedimensie wat we nu doen, heeft gevolgen voor later en wat wij hier
doen, heeft gevolgen voor anderen elders op de wereld
○ onderlinge afhankelijkheid van ecologische, economische, culturele, historische…
fenomenen
○ biologische, culturele, sociale en economische diversiteit
○ de onzekerheid die duurzaamheidskwesties kenmerkt en het daarmee
samenhangende voorzorgsprincipe
○ de draagkracht van de aarde
○ het belang van hoe we informatiebronnen benaderen en in vraag stellen van kennis
● EDO moet dus actiegericht zijn
● kritisch denken
○ het belang van hoe we informatiebronnen benaderen en het in vraag stellen van
kennis
○ beseffen dat je maar een mens bent, je bent steeds op zoek naar patronen, kritisch
denken is daarom cruciaal
2
,Marit Goudeseune
2. het bevorderen van systeemdenken
3. waardeontwikkeling
● waarden zijn duidelijk en bespreekbaar → zo kunnen er eventueel nieuwe waarde ontstaan
● discussiëren over eigen waarden en normen, onderzoeken van gevolgen van eigen gedrag en
wereldbeeld
● geen waarden laten opdringen → mensen aanzetten na te denken over wat ze belangrijk
vinden
● bv. filosoferen met kinderen
4. emotionele competenties: omgaan met emoties
● bewust zijn van eigen emoties en gevoelens en van anderen
● emoties kunnen uiten, onder controle houden en inzetten om tot actie over te gaan
5. actiegerichtheid
● duurzaamheidskwesties leren aanpakken door persoonlijke ervaring
○ leren moet gericht zijn op handelingsbekwaamheid
● mensen → omgaan met gevoelens van angst en bezorgdheid over wat misloopt + moed
brengen om zelf in actie te komen
● zit ook in andere dingen dan protesteren: je denken aanpassen, individuele keuzes maken, je
levensstijl aanpakken
○ fiets of auto om te vervoeren
○ veel of weinig vlees eten
● EDO acties zorgen niet voor het oplossen van het probleem, maar is een middel om
competenties te verwerven voor actief burgerschap
○ toekomstdenken!
3
, Marit Goudeseune
2. de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s)
● duurzame ontwikkeling is een globaal thema → VN ‘Agenda 30’ : doel om wereldwijde vrede,
welvaart en welzijn van wereld en bewoners te waarborgen
● de 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen of de Sustainable Development Goals (SDG’s)
definitie duurzame ontwikkelingsdoelstellingen
● de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen zijn 17 doelstellingen voor duurzame
ontwikkeling. Meer dan 190 landen engageren zich om via deze doelen onze wereld tegen
2030 duurzamer te maken
● doelen zijn geen model om de wereld te benaderen → het zijn concrete doelstellingen, met
daaronder concrete subdoelen die de VN tegen 2030 wilt behalen
● er is een onderlinge samenhang tussen die doelen
de verenigde naties (VN)
● opgericht na de Tweede Wereldoorlog
● streeft naar wereldwijde samenwerking
● bijna alle onafhankelijke landen zijn lid
● bespreken en beslissen over mondiale kwesties tijdens reguliere bijeenkomsten en passen
zich sinds de jaren 90 aan nieuwe samenwerkingsvormen aan
● heeft zes bestuursorganen
○ Algemene Vergadering, Economische en Sociale Raad
○ Internationaal Gerechtshof
○ Secretariaat
○ inactieve Trustschapsraad en Veiligheidsraad
○ VN omvat gespecialiseerde organisaties zoals UNESCO, de Wereldbank en de WHO,
evenals programma’s zoals UNICEF en UNDP.
4
samenvatting wereld in verbinding
deel 1: educatie voor duurzame ontwikkeling (EDO)
1. wat is EDO?
definitie duurzame ontwikkeling
● duurzame ontwikkeling omvat het menselijk handelen dat wil voorzien in de behoeften van
de huidige generaties, zonder behoeftevoorziening van de toekomstige generatie in gevaar
te brengen, met oog voor materiële en maatschappelijke factoren
● = kortom genoeg voor altijd en iedereen ( → tijds-en ruimtedimensie)
● interactie tussen 3 complexe systemen te begrijpen
○ wereldeconomie
○ de wereldwijze samenleving
○ de aarde als fysieke omgeving
● dit vergt een holistisch wereldbeeld + kunnen systeemdenken → inzien dat die 3 complexe
systemen elkaar beïnvloeden
de aarde de wereldeconomie de maatschappij
● de wereldwijde t° is 1,15°C. Rond 2100 ● 1/10 heeft wereldwijd niet genoeg ● we zijn steeds met meer
zal deze ongeveer met 4° gestegen zijn. te eten en meer mensen op deze
wereld (in 2022 > 8
● Ongeveer 40% van de landbouwgrond is ● In 2022 stierven 4,9 miljoen miljard)
ernstig gegradeerd kinderen onder de vijf jaar.
Meerendeel door ziekten die ● er leven nu meer mensen
● tegen 2025 zal ⅔ van de makkelijk te genezen zijn zoals tegelijk op de aarde dan
wereldbevolking in gebieden met diarree en malaria ooit tevoren
waterschaarste leven
● De rijkste 1% bezit ongeveer de ● 7% van alle mensen die
● meer dan 80% van de visbestanden is helft van de rijkdom, terwijl de ooit geleefd hebben, leeft
volledig of overbevist armste helft maar 0,75% bezit vandaag
● in 2050 zal er meer plastic dan vis in de ● 1,2 miljard mensen moeten
oceaan zitten (in 2021 was er al rondkomen met minder dan 1,25
minstens 165 miljoen ton plastic dollar per dag in g
vervuiling in de oceanen.
1
,Marit Goudeseune
definitie Educatie voor Duurzame Ontwikkeling
● Educatie voor Duurzame Ontwikkeling ontwikkelt en versterkt de capaciteit van individuen,
groepen, gemeenschappen, organisaties en landen om oordeelkundige keuzes te maken ten
voordele van duurzame ontwikkeling. Het kan een verschuiving in geestesgesteldheid van
mensen bevorderen en hen daardoor in staat stellen onze wereld veiliger, gezonder en
welvarender te maken, waarbij de levenskwaliteit toeneemt. EDO kan kritische reflectie,
grotere bewustwording en betere kansen op zelfontplooiing opleveren, zodat nieuwe visies
en opvattingen kunnen worden verkend en nieuwe methoden en hulpmiddelen ontwikkeld
● EDO is geen educatie over duurzame ontwikkeling → het is geen louter kennisoverdracht
○ het gaat over aanleren van vaardigheden om bewust keuzes te maken
○ mensen opleiden tot wereldburger → EDO draagt bij tot
wereldburgerschapsvorming
■ iemand die beseft dat wat zij doet, effect heeft op de rest wereld nu en later
● eenvoudigere definitie: leren denken over en werken aan een leefbare wereld, u en in de
toekomst, voor onszelf en voor anderen, hier en elders op de planeet
de 5 EDO-principes
1. het overbrengen van nieuwe kennis en kritisch denken
● verschillende sleutelelementen
○ tijds-en de ruimtedimensie wat we nu doen, heeft gevolgen voor later en wat wij hier
doen, heeft gevolgen voor anderen elders op de wereld
○ onderlinge afhankelijkheid van ecologische, economische, culturele, historische…
fenomenen
○ biologische, culturele, sociale en economische diversiteit
○ de onzekerheid die duurzaamheidskwesties kenmerkt en het daarmee
samenhangende voorzorgsprincipe
○ de draagkracht van de aarde
○ het belang van hoe we informatiebronnen benaderen en in vraag stellen van kennis
● EDO moet dus actiegericht zijn
● kritisch denken
○ het belang van hoe we informatiebronnen benaderen en het in vraag stellen van
kennis
○ beseffen dat je maar een mens bent, je bent steeds op zoek naar patronen, kritisch
denken is daarom cruciaal
2
,Marit Goudeseune
2. het bevorderen van systeemdenken
3. waardeontwikkeling
● waarden zijn duidelijk en bespreekbaar → zo kunnen er eventueel nieuwe waarde ontstaan
● discussiëren over eigen waarden en normen, onderzoeken van gevolgen van eigen gedrag en
wereldbeeld
● geen waarden laten opdringen → mensen aanzetten na te denken over wat ze belangrijk
vinden
● bv. filosoferen met kinderen
4. emotionele competenties: omgaan met emoties
● bewust zijn van eigen emoties en gevoelens en van anderen
● emoties kunnen uiten, onder controle houden en inzetten om tot actie over te gaan
5. actiegerichtheid
● duurzaamheidskwesties leren aanpakken door persoonlijke ervaring
○ leren moet gericht zijn op handelingsbekwaamheid
● mensen → omgaan met gevoelens van angst en bezorgdheid over wat misloopt + moed
brengen om zelf in actie te komen
● zit ook in andere dingen dan protesteren: je denken aanpassen, individuele keuzes maken, je
levensstijl aanpakken
○ fiets of auto om te vervoeren
○ veel of weinig vlees eten
● EDO acties zorgen niet voor het oplossen van het probleem, maar is een middel om
competenties te verwerven voor actief burgerschap
○ toekomstdenken!
3
, Marit Goudeseune
2. de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s)
● duurzame ontwikkeling is een globaal thema → VN ‘Agenda 30’ : doel om wereldwijde vrede,
welvaart en welzijn van wereld en bewoners te waarborgen
● de 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen of de Sustainable Development Goals (SDG’s)
definitie duurzame ontwikkelingsdoelstellingen
● de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen zijn 17 doelstellingen voor duurzame
ontwikkeling. Meer dan 190 landen engageren zich om via deze doelen onze wereld tegen
2030 duurzamer te maken
● doelen zijn geen model om de wereld te benaderen → het zijn concrete doelstellingen, met
daaronder concrete subdoelen die de VN tegen 2030 wilt behalen
● er is een onderlinge samenhang tussen die doelen
de verenigde naties (VN)
● opgericht na de Tweede Wereldoorlog
● streeft naar wereldwijde samenwerking
● bijna alle onafhankelijke landen zijn lid
● bespreken en beslissen over mondiale kwesties tijdens reguliere bijeenkomsten en passen
zich sinds de jaren 90 aan nieuwe samenwerkingsvormen aan
● heeft zes bestuursorganen
○ Algemene Vergadering, Economische en Sociale Raad
○ Internationaal Gerechtshof
○ Secretariaat
○ inactieve Trustschapsraad en Veiligheidsraad
○ VN omvat gespecialiseerde organisaties zoals UNESCO, de Wereldbank en de WHO,
evenals programma’s zoals UNICEF en UNDP.
4
