Samenvatting Politicologie
1
,HOOFDSTUK 1: Politiek en politicologie 5
1. Wat is politiek 5
Essentiële onderdelen 6
Politiek en conflicten 7
Politiek = de studie van conflict- en gedragsituaties 7
2. Over politicologie 9
Is politicologie een wetenschap? 9
Kan de politicoloog objectief zijn? 10
Taalproblemen 10
3. Benaderingen in de wetenschap der politiek 11
Behaviorisme 11
Institutionalisme 12
Rationele-keuzebenadering 12
Systeembenadering 13
Interpretatieve, constructivistische benaderingen 14
Structurele (functionalistische) benaderingen 14
Marxisme 15
HOOFDSTUK 2: Ideologieën 16
1. Een oud, felbediscussierd concept 16
2. Wat is een ideologie? 17
3. Links en rechts 17
4. Een overzicht van enkele ideologieën 19
5. Einde of toekomst van ideologie? 21
HOOFDSTUK 3: Macht 22
1. Inleiding: macht een moeilijk vak 22
2. Wat is macht? 22
3. Vormen en Bronnen van macht 23
4. Dimensies van macht 24
5. Potentiële onzichtbare macht? 25
6. Macht meten 26
HOOFDSTUK 4: Macht in weinig handen 28
1. Inleiding 28
2. Elite: beschrijving en criteria 28
3. Drie theoretische benaderingen 29
Pluralisme = rule by all 29
Elitisme = rule by the few 30
Neo-corporatisme = rule by the many 31
4. België = neo-corporatisme 33
HOOFDSTUK 5: Macht in veel handen 35
1. Politieke cultuur 35
2. Politieke legitimiteit 36
3. Breuklijnen en subculturen 37
4. Politieke socialisatie 39
5. Politieke participatie 40
2
, Stemgedrag 42
6. Sociale bewegingen: politieke mobilisatie 44
HOOFDSTUK 6: Politieke partijen 46
1. Wat is een politieke partij? 46
2. Hoe ontstaan partijen 47
3. Welke types partijen? 49
4. Functies en disfuncties 51
Particratie = een disfunctie 51
Functieverlies van partijen 52
5. Partijorganisatie 53
6. Partijsystemen 53
HOOFDSTUK 7: Staat en Parlement 56
1. De staat 56
2. Typologieën politieke stelsels (soorten staten) 57
3. Het parlement 59
4. De wetgevende macht van het parlement 62
5. Controlerende taak van het parlement 64
HOOFDSTUK 8: De uitvoerende macht - de regering 65
1. Inleiding 65
2. Vormen van uitvoerende macht 66
3. De Federale uitvoerende macht in België 67
4. Vorming van de regering 69
5. De regering in werking 71
6. Regionaal niveau en ondersteuning 72
7. Aanvullende beleidsinstrumenten 74
HOOFDSTUK 9: Openbaar bestuur en beleidsvorming 76
1. Organisatie van de publieke sector 76
De overheid staat midden in de samenleving 76
De wereld van de publiek sector 78
2. Veranderingen in het ‘denken’ van de overheid 79
Kritiek op bureaucratie 81
New Public Management 81
Van NPM naar NPG 82
HOOFDSTUK 10: Democratie en vertegenwoordiging 84
1. Wat is democratie? 84
2. Criteria en voorwaarden van de democratie 85
3. Liberale parlementaire democratie 86
4. Bestanddelen van de democratie 87
5. Deliberatieve democratie 89
6. Pacificatiedemocratie 90
7. Modellen en vormen van vertegenwoordiging 91
Vormen/dimensies van vertegenwoordiging 91
Modellen van vertegenwoordiging 92
HOOFDSTUK 11: Verkiezingen 94
3
, 1. Kiesstelsels 94
Meerderheidsstelsel 94
Proportioneel stelsel 96
Gemengd systemen 97
Wet van Duverger 98
2. Geschiedenis van het Belgisch kiessysteem 98
Stemplicht - stemrecht 100
3. Verkiezingen van de kamer 101
4. Andere verkiezingen 103
HOOFDSTUK 12: De Europese Unie 105
1. Inleiding 105
2. Verdieping 105
Europese integratie: besluitvorming 106
3. Gevoeligheid voor nationale soevereiniteit 107
4. Uitbreiding 108
HOOFDSTUK 13: Internationale politiek 109
1. De actoren van de internationale politiek 109
2. Theoretische perspectieven op de internationale politiek 110
3. Schuivende machtsverhoudingen en conflict 112
4. Actuele spanningen en conflicten 113
5. Globalisering en meervoudige crisissen 116
BIJLAGEN 117
1. Partijen en partijvoorzitters van het FP (en VP) 117
2. De Federale regering 117
3. De Vlaamse regering 118
4. Grote sociaal-economische organisaties 119
4
1
,HOOFDSTUK 1: Politiek en politicologie 5
1. Wat is politiek 5
Essentiële onderdelen 6
Politiek en conflicten 7
Politiek = de studie van conflict- en gedragsituaties 7
2. Over politicologie 9
Is politicologie een wetenschap? 9
Kan de politicoloog objectief zijn? 10
Taalproblemen 10
3. Benaderingen in de wetenschap der politiek 11
Behaviorisme 11
Institutionalisme 12
Rationele-keuzebenadering 12
Systeembenadering 13
Interpretatieve, constructivistische benaderingen 14
Structurele (functionalistische) benaderingen 14
Marxisme 15
HOOFDSTUK 2: Ideologieën 16
1. Een oud, felbediscussierd concept 16
2. Wat is een ideologie? 17
3. Links en rechts 17
4. Een overzicht van enkele ideologieën 19
5. Einde of toekomst van ideologie? 21
HOOFDSTUK 3: Macht 22
1. Inleiding: macht een moeilijk vak 22
2. Wat is macht? 22
3. Vormen en Bronnen van macht 23
4. Dimensies van macht 24
5. Potentiële onzichtbare macht? 25
6. Macht meten 26
HOOFDSTUK 4: Macht in weinig handen 28
1. Inleiding 28
2. Elite: beschrijving en criteria 28
3. Drie theoretische benaderingen 29
Pluralisme = rule by all 29
Elitisme = rule by the few 30
Neo-corporatisme = rule by the many 31
4. België = neo-corporatisme 33
HOOFDSTUK 5: Macht in veel handen 35
1. Politieke cultuur 35
2. Politieke legitimiteit 36
3. Breuklijnen en subculturen 37
4. Politieke socialisatie 39
5. Politieke participatie 40
2
, Stemgedrag 42
6. Sociale bewegingen: politieke mobilisatie 44
HOOFDSTUK 6: Politieke partijen 46
1. Wat is een politieke partij? 46
2. Hoe ontstaan partijen 47
3. Welke types partijen? 49
4. Functies en disfuncties 51
Particratie = een disfunctie 51
Functieverlies van partijen 52
5. Partijorganisatie 53
6. Partijsystemen 53
HOOFDSTUK 7: Staat en Parlement 56
1. De staat 56
2. Typologieën politieke stelsels (soorten staten) 57
3. Het parlement 59
4. De wetgevende macht van het parlement 62
5. Controlerende taak van het parlement 64
HOOFDSTUK 8: De uitvoerende macht - de regering 65
1. Inleiding 65
2. Vormen van uitvoerende macht 66
3. De Federale uitvoerende macht in België 67
4. Vorming van de regering 69
5. De regering in werking 71
6. Regionaal niveau en ondersteuning 72
7. Aanvullende beleidsinstrumenten 74
HOOFDSTUK 9: Openbaar bestuur en beleidsvorming 76
1. Organisatie van de publieke sector 76
De overheid staat midden in de samenleving 76
De wereld van de publiek sector 78
2. Veranderingen in het ‘denken’ van de overheid 79
Kritiek op bureaucratie 81
New Public Management 81
Van NPM naar NPG 82
HOOFDSTUK 10: Democratie en vertegenwoordiging 84
1. Wat is democratie? 84
2. Criteria en voorwaarden van de democratie 85
3. Liberale parlementaire democratie 86
4. Bestanddelen van de democratie 87
5. Deliberatieve democratie 89
6. Pacificatiedemocratie 90
7. Modellen en vormen van vertegenwoordiging 91
Vormen/dimensies van vertegenwoordiging 91
Modellen van vertegenwoordiging 92
HOOFDSTUK 11: Verkiezingen 94
3
, 1. Kiesstelsels 94
Meerderheidsstelsel 94
Proportioneel stelsel 96
Gemengd systemen 97
Wet van Duverger 98
2. Geschiedenis van het Belgisch kiessysteem 98
Stemplicht - stemrecht 100
3. Verkiezingen van de kamer 101
4. Andere verkiezingen 103
HOOFDSTUK 12: De Europese Unie 105
1. Inleiding 105
2. Verdieping 105
Europese integratie: besluitvorming 106
3. Gevoeligheid voor nationale soevereiniteit 107
4. Uitbreiding 108
HOOFDSTUK 13: Internationale politiek 109
1. De actoren van de internationale politiek 109
2. Theoretische perspectieven op de internationale politiek 110
3. Schuivende machtsverhoudingen en conflict 112
4. Actuele spanningen en conflicten 113
5. Globalisering en meervoudige crisissen 116
BIJLAGEN 117
1. Partijen en partijvoorzitters van het FP (en VP) 117
2. De Federale regering 117
3. De Vlaamse regering 118
4. Grote sociaal-economische organisaties 119
4
