Verbintenissenrecht – samenvatting
Hoofdstuk 1: de verbintenis
Contracten = zijn een belangrijke en hele grote bron van verbintenissen
(heel vaak is dit vanzelfsprekend en je moet er niet van wakker liggen)
Pas als er dingen anders lopen dan ze in de verbintenis staan ga je erover
nadenken (= de verbintenis wordt niet nageleefd)
Verbintenissen = een overeenkomst/contract dat voorkomt uit de wet + deze zijn
afdwingbaar; je kan dit indelen in 3 groepen
- In het (privaat)recht
- In de opleiding
- In de wetgeving
In het privaatrecht: verbintenissenrecht is 1 v/d basistakken (is aanvullend recht)
Een verbintenis is een juridische verplichting tussen 2 of meer personen, het
verbintenissenrecht omvat alle elementaire regels omtrent juridische
verplichtingen tussen personen (begrip hangt af van tijd en persoon)
Algemeen verbintenissenrecht: in het Burgerlijk Wetboek 1804 (BW)
Nu: 2 wetboeken Oud BW (1804) <-> Nieuw BW (2019)
Het nieuwe BW is van toepassing op de zaken die na de invoer ervan zijn gebeurd
‘Goede trouw’ = de persoon handelt uit zuivere motieven zonder bijbedoelingen
‘Openbare orde’ = de wettelijke orde die door de Staat georganiseerd moet worden, er
heerst maatschappelijke rust en veiligheid, de regel die de essentiële belangen v/d staat
of de gemeenschap raakt… (veel definities)
Verbintenis = een rechtsband op grond waarvan de schuldeiser van een schuldenaar,
indien nodig in rechte, de uitvoering van een prestatie mag eisen; 3 kenmerken:
- Een verbintenis creëert een rechtsband tussen personen
- Een verbintenis heeft in geld waardeerbare aanspraken tot voorwerp
- Een verbintenis is afdwingbaar
!!! Verbintenissen ontstaat uit een rechtshandeling, een rechtsfeit of de wet !!!
Schema: zie bijlage 7
De 3 kenmerkten van een verbintenis:
1
, 1. Een verbintenis creëert een rechtsband tussen personen
De schuldenaar heeft een verbintenis of vorderingsrecht tegenover een schuldeiser
(natuurlijke en rechtspersonen)
Vorderingsrechten: een band tussen 2 personen, relatieve werking
(persoonlijke rechten) + zijn ongelimiteerd en heel persoonlijk (alleen de
partijen dat betrokken zijn) en hebben geen volgrecht
Zakelijke rechten: op goed (directe band met het goed) en hebben een
directe werking + worden limitatief opgesteld: eigendomsrecht,
vruchtgebruik, erfdienstbaarheid etc. + volgrecht (blijf altijd duren)
Bv: hypotheek
Schuldvorderingsrechten = het recht v/d schuldeiser om een prestatie te eisen van
zijn schuldenaar
2. Een verbintenis heeft in geld waardeerbare aanspraken tot voorwerp
Vermogensrechtelijk verbintenissen: een verbintenis met een in geld waardeerbaar
voorwerp => het voorwerp is niet de betaling
3. Een verbintenis is afdwingbaar
Afdwingbaarheid is een essentieel kenmerkt van verbintenissen
Niet afdwingbaar afdwingbaar
Niet-afdwingbare natuurlijke civiele
Toezegging verbintenis verbintenis
Natuurlijke verbintenis = niet afdwingbaar (niet verplicht),), als je deze toch
vrijwillig doet/aangaat dan worden deze juridische verbintenissen en kan je er alter
niet meer op terugkomen
Bronnen van een verbintenis: uit een rechtshandeling, uit oneigenlijke contracten,
buitencontactuele contracten en uit de wet
Het verschil tussen een rechtshandeling en rechtsfeiten:
2
, - Rechtshandelingen = iets wat je bewust doet met de bedoeling om rechtsgevolgen
te creëert. Je weet als je dit doet dat er juridische gevolgen aanhangen en je wilt
deze gevolgen bv: een testament opstellen
Eenzijdige rechtshandelingen:1 persoon handelt uit zijn eigen wil
- Rechtsfeiten = gebeuren maar het recht beslist dat er gevolgen aan vasthangen,
Bv: inschrijvingsgeld per ongeluk 2x betalen -> rechtsgevolgen (verbintenis waarin
de school dit geld moet terugbetalen) DUS oneigenlijke contracten en feiten die tot
aansprakelijkheid leiden
Op examen: casus altijd goed lezen en de feiten eruit halen!! + analyseren
Je kan verbintenissen indelen in 5 groepen waaruit ze ontstaan:
5.3 5.4 5.5
5.1. 5.2 Verbinteniss Verbinten
Verbinteniss Verbinteniss Verbinteniss en met en met
en en en pluraliteit bijzonder
& hun bron & hun aard & hun van modalitei
Verbintenis Verbintenis
Verbintenis
met voorwerp subjecten n
Verbinten
uit een om iets te doen onder
rechtshandel economisch om iets niet te Deelbare
karakter of verbintenis voorwaard
ing doen (opschorte
burgerlijk om iets te geven Hoofdelijke
Verbintenis karakter e of
uit een Verbintenis om iets te verbintenis ontbinden
rechtsfeit met garanderen Ondeelbare voorwaard
persoonsgeb verbintenis Verbinten
onden Inspanningsverbint onder
karakter enis Verbintenis in tijdsbepali
Resultaatsverbinte solidum (opschorte
nis de of
Deelbare uitdovend
verbintenis tijdsbepali
Ondeelbare )
verbintenis
Verbintenis met
pluraliteit van
voorwerpen
(cumulatief,
alternatief,
subsidiair)
Hoofdverbintenis
Secundaire
- Verbintenissen en hun bron verbintenis
Contractuele aansprakelijkheid: steunt WEL op een contract
Buitencontractuele aansprakelijkheid: steunt NIET op een contract
- Verbintenissen en hun aard (karakter en persoonsgebonden)
Onderneming = verbintenis met economisch karakter
Niet-onderneming = verbintenis met burgerlijk karakter
Persoonsgebonden karkater = een verbintenis die door iedereen uitgevoerd kan
en mag worden (intuitu personae)
- Verbintenissen en hun voorwerp
3
, Verbintenis om iets te doen (geldsom betalen, voorwerp overhandigen of andere
prestatie), om iets niet te doen, om iets te geven of te garanderen
Resultaatsverbintenis = uitslagverbintenis (verplicht van een resultaat)
Inspanningsverbintenis = aantonen dat de partij niet genoeg zijn best heef
gedaan (bv: naar de dokter met buikpijn en u laten onderzoeken)
!!! een vrouw steriliseren is moeilijk dus is een inspanning !!! Art.
5.72 BW
Deelbaar = het voorwerp kan gesplitst worden en apart uitgevoerd worden
Ondeelbaar = het voorwerp moet noodzakelijk in zijn geheel blijven
Ondeelbaarheid uit de aard of strekking, wettelijke ondeelbaarheid en
conventionele ondeelbaarheid
Hoofdverbintenissen = het bedrag betalen, gebeurt dit niet komen er kosten bij/
secundaire verbintenissen = hangt af van de hoofdverbintenis
- Verbintenissen met pluraliteit van subjecten
4 mogelijke scenario’s: ondeelbare verbintenissen, hoofdelijke verbintenissen,
verbintenissen in solidum
Verbintenissen met meerdere personen
Bv: je gaat met 4 studenten 1 fiets kopen, na 4 jaar zijn ze afgestudeerd
en verkopen deze verder aan 1 student dus moet hij aan alle 4 betalen
Deelbare verbintenissen = splitsbare verbintenissen = samengevoegde
verbintenissen = algemene regel, dit kan al er meerdere schuldeisers of
schuldenaars zijn, het moet verdeeld worden in evenveel delen als SE’s/SA’s
In gebreke stelling = een schriftelijke aanhaling waarin je aangeeft dat de
andere partij tekortschiet in de nakoming v/d afspraak, verjaring tegenhouden?
alles afzonderlijk tegenhouden
Bv: Je verkoopt een fiets aan 4 studenten en ze willen niet betalen, dan moet de
verkoper van de fiets (SE) de 4 studenten apart in gebreke stellen
Hoofdelijke verbintenissen = solidaire verbintenis = de schuldeiser kan kiezen
van welke partij hij het volledige bedrag vraagt => dit mag maar tot hij het
volledige bedrag heeft ontvangen (bv van de eerste 80 en de rest van een
andere) + de schuldeiser krijgt zws zijn volledige bedrag
Is er een partij overleden? SE kan mogelijke kinderen elks maar aanspreken
voor hun deel in de erfenis (= passieve hoofdelijke verbintenis)
!!! Hoofdelijkheid is een uitzondering !!!
Passieve hoofdelijkheid en actieve hoofdelijkheid = ontstaat uit de wet of een
contract,
Verticale verhouding = tot wat ze zijn gehouden/ horizontale verhouding =
hoeveel moet elke schuldeiser/ schuldenaar bijbetalen
4
Hoofdstuk 1: de verbintenis
Contracten = zijn een belangrijke en hele grote bron van verbintenissen
(heel vaak is dit vanzelfsprekend en je moet er niet van wakker liggen)
Pas als er dingen anders lopen dan ze in de verbintenis staan ga je erover
nadenken (= de verbintenis wordt niet nageleefd)
Verbintenissen = een overeenkomst/contract dat voorkomt uit de wet + deze zijn
afdwingbaar; je kan dit indelen in 3 groepen
- In het (privaat)recht
- In de opleiding
- In de wetgeving
In het privaatrecht: verbintenissenrecht is 1 v/d basistakken (is aanvullend recht)
Een verbintenis is een juridische verplichting tussen 2 of meer personen, het
verbintenissenrecht omvat alle elementaire regels omtrent juridische
verplichtingen tussen personen (begrip hangt af van tijd en persoon)
Algemeen verbintenissenrecht: in het Burgerlijk Wetboek 1804 (BW)
Nu: 2 wetboeken Oud BW (1804) <-> Nieuw BW (2019)
Het nieuwe BW is van toepassing op de zaken die na de invoer ervan zijn gebeurd
‘Goede trouw’ = de persoon handelt uit zuivere motieven zonder bijbedoelingen
‘Openbare orde’ = de wettelijke orde die door de Staat georganiseerd moet worden, er
heerst maatschappelijke rust en veiligheid, de regel die de essentiële belangen v/d staat
of de gemeenschap raakt… (veel definities)
Verbintenis = een rechtsband op grond waarvan de schuldeiser van een schuldenaar,
indien nodig in rechte, de uitvoering van een prestatie mag eisen; 3 kenmerken:
- Een verbintenis creëert een rechtsband tussen personen
- Een verbintenis heeft in geld waardeerbare aanspraken tot voorwerp
- Een verbintenis is afdwingbaar
!!! Verbintenissen ontstaat uit een rechtshandeling, een rechtsfeit of de wet !!!
Schema: zie bijlage 7
De 3 kenmerkten van een verbintenis:
1
, 1. Een verbintenis creëert een rechtsband tussen personen
De schuldenaar heeft een verbintenis of vorderingsrecht tegenover een schuldeiser
(natuurlijke en rechtspersonen)
Vorderingsrechten: een band tussen 2 personen, relatieve werking
(persoonlijke rechten) + zijn ongelimiteerd en heel persoonlijk (alleen de
partijen dat betrokken zijn) en hebben geen volgrecht
Zakelijke rechten: op goed (directe band met het goed) en hebben een
directe werking + worden limitatief opgesteld: eigendomsrecht,
vruchtgebruik, erfdienstbaarheid etc. + volgrecht (blijf altijd duren)
Bv: hypotheek
Schuldvorderingsrechten = het recht v/d schuldeiser om een prestatie te eisen van
zijn schuldenaar
2. Een verbintenis heeft in geld waardeerbare aanspraken tot voorwerp
Vermogensrechtelijk verbintenissen: een verbintenis met een in geld waardeerbaar
voorwerp => het voorwerp is niet de betaling
3. Een verbintenis is afdwingbaar
Afdwingbaarheid is een essentieel kenmerkt van verbintenissen
Niet afdwingbaar afdwingbaar
Niet-afdwingbare natuurlijke civiele
Toezegging verbintenis verbintenis
Natuurlijke verbintenis = niet afdwingbaar (niet verplicht),), als je deze toch
vrijwillig doet/aangaat dan worden deze juridische verbintenissen en kan je er alter
niet meer op terugkomen
Bronnen van een verbintenis: uit een rechtshandeling, uit oneigenlijke contracten,
buitencontactuele contracten en uit de wet
Het verschil tussen een rechtshandeling en rechtsfeiten:
2
, - Rechtshandelingen = iets wat je bewust doet met de bedoeling om rechtsgevolgen
te creëert. Je weet als je dit doet dat er juridische gevolgen aanhangen en je wilt
deze gevolgen bv: een testament opstellen
Eenzijdige rechtshandelingen:1 persoon handelt uit zijn eigen wil
- Rechtsfeiten = gebeuren maar het recht beslist dat er gevolgen aan vasthangen,
Bv: inschrijvingsgeld per ongeluk 2x betalen -> rechtsgevolgen (verbintenis waarin
de school dit geld moet terugbetalen) DUS oneigenlijke contracten en feiten die tot
aansprakelijkheid leiden
Op examen: casus altijd goed lezen en de feiten eruit halen!! + analyseren
Je kan verbintenissen indelen in 5 groepen waaruit ze ontstaan:
5.3 5.4 5.5
5.1. 5.2 Verbinteniss Verbinten
Verbinteniss Verbinteniss Verbinteniss en met en met
en en en pluraliteit bijzonder
& hun bron & hun aard & hun van modalitei
Verbintenis Verbintenis
Verbintenis
met voorwerp subjecten n
Verbinten
uit een om iets te doen onder
rechtshandel economisch om iets niet te Deelbare
karakter of verbintenis voorwaard
ing doen (opschorte
burgerlijk om iets te geven Hoofdelijke
Verbintenis karakter e of
uit een Verbintenis om iets te verbintenis ontbinden
rechtsfeit met garanderen Ondeelbare voorwaard
persoonsgeb verbintenis Verbinten
onden Inspanningsverbint onder
karakter enis Verbintenis in tijdsbepali
Resultaatsverbinte solidum (opschorte
nis de of
Deelbare uitdovend
verbintenis tijdsbepali
Ondeelbare )
verbintenis
Verbintenis met
pluraliteit van
voorwerpen
(cumulatief,
alternatief,
subsidiair)
Hoofdverbintenis
Secundaire
- Verbintenissen en hun bron verbintenis
Contractuele aansprakelijkheid: steunt WEL op een contract
Buitencontractuele aansprakelijkheid: steunt NIET op een contract
- Verbintenissen en hun aard (karakter en persoonsgebonden)
Onderneming = verbintenis met economisch karakter
Niet-onderneming = verbintenis met burgerlijk karakter
Persoonsgebonden karkater = een verbintenis die door iedereen uitgevoerd kan
en mag worden (intuitu personae)
- Verbintenissen en hun voorwerp
3
, Verbintenis om iets te doen (geldsom betalen, voorwerp overhandigen of andere
prestatie), om iets niet te doen, om iets te geven of te garanderen
Resultaatsverbintenis = uitslagverbintenis (verplicht van een resultaat)
Inspanningsverbintenis = aantonen dat de partij niet genoeg zijn best heef
gedaan (bv: naar de dokter met buikpijn en u laten onderzoeken)
!!! een vrouw steriliseren is moeilijk dus is een inspanning !!! Art.
5.72 BW
Deelbaar = het voorwerp kan gesplitst worden en apart uitgevoerd worden
Ondeelbaar = het voorwerp moet noodzakelijk in zijn geheel blijven
Ondeelbaarheid uit de aard of strekking, wettelijke ondeelbaarheid en
conventionele ondeelbaarheid
Hoofdverbintenissen = het bedrag betalen, gebeurt dit niet komen er kosten bij/
secundaire verbintenissen = hangt af van de hoofdverbintenis
- Verbintenissen met pluraliteit van subjecten
4 mogelijke scenario’s: ondeelbare verbintenissen, hoofdelijke verbintenissen,
verbintenissen in solidum
Verbintenissen met meerdere personen
Bv: je gaat met 4 studenten 1 fiets kopen, na 4 jaar zijn ze afgestudeerd
en verkopen deze verder aan 1 student dus moet hij aan alle 4 betalen
Deelbare verbintenissen = splitsbare verbintenissen = samengevoegde
verbintenissen = algemene regel, dit kan al er meerdere schuldeisers of
schuldenaars zijn, het moet verdeeld worden in evenveel delen als SE’s/SA’s
In gebreke stelling = een schriftelijke aanhaling waarin je aangeeft dat de
andere partij tekortschiet in de nakoming v/d afspraak, verjaring tegenhouden?
alles afzonderlijk tegenhouden
Bv: Je verkoopt een fiets aan 4 studenten en ze willen niet betalen, dan moet de
verkoper van de fiets (SE) de 4 studenten apart in gebreke stellen
Hoofdelijke verbintenissen = solidaire verbintenis = de schuldeiser kan kiezen
van welke partij hij het volledige bedrag vraagt => dit mag maar tot hij het
volledige bedrag heeft ontvangen (bv van de eerste 80 en de rest van een
andere) + de schuldeiser krijgt zws zijn volledige bedrag
Is er een partij overleden? SE kan mogelijke kinderen elks maar aanspreken
voor hun deel in de erfenis (= passieve hoofdelijke verbintenis)
!!! Hoofdelijkheid is een uitzondering !!!
Passieve hoofdelijkheid en actieve hoofdelijkheid = ontstaat uit de wet of een
contract,
Verticale verhouding = tot wat ze zijn gehouden/ horizontale verhouding =
hoeveel moet elke schuldeiser/ schuldenaar bijbetalen
4
