Geschiedenis van de Verpleegkunde
Begrip ‘Intraveneuze katheter’
Katheter: “naar binnen brengen” (afgeleid van het Grieks)
=> buisjes die ingebracht worden in patiënt (uiteinde van de
katheter wordt aan een vloeistofzak vastgemaakt)
doel: vloeistoffen/gassen in of uit de patiënt te brengen OF
drukmetingen te doen
● biomedische sector:
○ inbrengen van katheter = katheteriseren
○ inventie van de katheter = katheterisatie
20ste eeuw: sterke toename van het aantal toepassingen
Intraveneuze katheter: buisje dat in vene/ader wordt ingebracht met de bedoeling
infuusvloeistof/medicatie in de bloedbaan te brengen OF bloedafname te doen
soorten:
● blaaskatheter: urine te draineren
● epidurale katheter: patiënt lokaal verdoven ter hoogte van de rug en benen
● endotracheale tube: buisje in de luchtpijp
○ doel: patiënten te beademen en eventueel gasvormige medicatie toe te dienen
○ wordt gezien als een katheter, maar in praktijk niet zo genoemd
Eerste bron van het gebruik van katheters => 15de eeuw
● Jean Baptiste: eerste verbinding met het menselijk lichaam en een lam
○ 15de-20ste eeuw liep vaak fout => geen kennis !!!
■ maakten vaak de verkeerde combinaties van bloedgroepen
■ gebrek aan hygiëne
■ geen juiste middelen
pas in 1940 verliep het plaatsen van IV katheters veilig
Het plaatsen van IV katheters door Belgische verpleegkundigen
1990: VPK mochten zelfstandig IV katheters plaatsen => ALLEEN IN PERIFERE VENEN!!
● perifere venen: ader in lidmaat van een persoon (been of arm)
HOE?: koning Boudewijn gaf hun toestemming => opnemen in lijst van ‘technische verstrekkingen’
die VPK mochten doen (publiceren in Staatsblad)
vandaag de dag: heel belangrijke taak van de VPK (niet altijd zo geweest)
● alle beschikbare medische hulpmiddelen worden ze gebruikt
○ ⅓ patiënten wordt een IV katheter gebruikt
1
, Oorspronkelijke taken van de VPK:
● vooral het klaarleggen en voorbereiden van het plaatsen van de katheter
○ wisten waarvan het gemaakt was + hoe ontsmet houden
○ de artsen en professionele geneeskundigen plaatsten de katheter in de patiënt
■ vanaf 1974 kon VPK dit ook uitvoeren
3 stappen in verankering van VPK in 20ste eeuw
1908
wet voor verpleegkundig onderwijs werd vastgelegd
● georganiseerd leiden van een diploma => een getuigschrift halen van VPK
○ moesten slagen voor een examen om deze titel te krijgen
1945
alle bezitters van het getuigschrift mochten titel VPK gebruiken
● wie beweerde dit te zijn zonder bewijs => kreeg geldboete
● was de bescherming voor de titel => druk voor VPK te professionaliseren
○ uitoefening van beroep beperken tot alleen die met een getuigschrift
TEVERGEEFS → wie toch een verpleegkundige ingreep nam zonder zichzelf een VPK te noemen werd
niet vervolgd
(=> konden mensen zijn die niet het examen hebben afgelegd maar toch de handeling doen)
1974
=> nood aan concrete omschrijving van wat VPK inhoudt
GEVOLG: reglementering van het beroep
● concrete beschrijving baakt probleem af
○ activiteit van VPK mochten noch te eng noch te ruim zijn
○ dubbele strategie
■ algemene beschrijving van beroep
■ lijst van behandelingen die VPK zou kunnen veranderen aanpassen
⇨ 1990: actualisatie van lijst van technische verstrekkingen
Ontstaan van de moderne chirurgie
twee heel belangrijke doorbraken voor versnelling van de geneeskunde
1. anesthesie (lachgas, ether en chloroform: 1800-1850)
2. antiseptica (ontsmetting): 1850 -1900
a. uitwendige van patiënten kiemarm maken (antiseptisch)
b. medische instrumenten kiemvrij (steriel)
daarvoor geen langdurige en invasieve ingrepen
● invasief: binnendringen / invaderen => chirurgie is in het lichaam binnendringen
2
Begrip ‘Intraveneuze katheter’
Katheter: “naar binnen brengen” (afgeleid van het Grieks)
=> buisjes die ingebracht worden in patiënt (uiteinde van de
katheter wordt aan een vloeistofzak vastgemaakt)
doel: vloeistoffen/gassen in of uit de patiënt te brengen OF
drukmetingen te doen
● biomedische sector:
○ inbrengen van katheter = katheteriseren
○ inventie van de katheter = katheterisatie
20ste eeuw: sterke toename van het aantal toepassingen
Intraveneuze katheter: buisje dat in vene/ader wordt ingebracht met de bedoeling
infuusvloeistof/medicatie in de bloedbaan te brengen OF bloedafname te doen
soorten:
● blaaskatheter: urine te draineren
● epidurale katheter: patiënt lokaal verdoven ter hoogte van de rug en benen
● endotracheale tube: buisje in de luchtpijp
○ doel: patiënten te beademen en eventueel gasvormige medicatie toe te dienen
○ wordt gezien als een katheter, maar in praktijk niet zo genoemd
Eerste bron van het gebruik van katheters => 15de eeuw
● Jean Baptiste: eerste verbinding met het menselijk lichaam en een lam
○ 15de-20ste eeuw liep vaak fout => geen kennis !!!
■ maakten vaak de verkeerde combinaties van bloedgroepen
■ gebrek aan hygiëne
■ geen juiste middelen
pas in 1940 verliep het plaatsen van IV katheters veilig
Het plaatsen van IV katheters door Belgische verpleegkundigen
1990: VPK mochten zelfstandig IV katheters plaatsen => ALLEEN IN PERIFERE VENEN!!
● perifere venen: ader in lidmaat van een persoon (been of arm)
HOE?: koning Boudewijn gaf hun toestemming => opnemen in lijst van ‘technische verstrekkingen’
die VPK mochten doen (publiceren in Staatsblad)
vandaag de dag: heel belangrijke taak van de VPK (niet altijd zo geweest)
● alle beschikbare medische hulpmiddelen worden ze gebruikt
○ ⅓ patiënten wordt een IV katheter gebruikt
1
, Oorspronkelijke taken van de VPK:
● vooral het klaarleggen en voorbereiden van het plaatsen van de katheter
○ wisten waarvan het gemaakt was + hoe ontsmet houden
○ de artsen en professionele geneeskundigen plaatsten de katheter in de patiënt
■ vanaf 1974 kon VPK dit ook uitvoeren
3 stappen in verankering van VPK in 20ste eeuw
1908
wet voor verpleegkundig onderwijs werd vastgelegd
● georganiseerd leiden van een diploma => een getuigschrift halen van VPK
○ moesten slagen voor een examen om deze titel te krijgen
1945
alle bezitters van het getuigschrift mochten titel VPK gebruiken
● wie beweerde dit te zijn zonder bewijs => kreeg geldboete
● was de bescherming voor de titel => druk voor VPK te professionaliseren
○ uitoefening van beroep beperken tot alleen die met een getuigschrift
TEVERGEEFS → wie toch een verpleegkundige ingreep nam zonder zichzelf een VPK te noemen werd
niet vervolgd
(=> konden mensen zijn die niet het examen hebben afgelegd maar toch de handeling doen)
1974
=> nood aan concrete omschrijving van wat VPK inhoudt
GEVOLG: reglementering van het beroep
● concrete beschrijving baakt probleem af
○ activiteit van VPK mochten noch te eng noch te ruim zijn
○ dubbele strategie
■ algemene beschrijving van beroep
■ lijst van behandelingen die VPK zou kunnen veranderen aanpassen
⇨ 1990: actualisatie van lijst van technische verstrekkingen
Ontstaan van de moderne chirurgie
twee heel belangrijke doorbraken voor versnelling van de geneeskunde
1. anesthesie (lachgas, ether en chloroform: 1800-1850)
2. antiseptica (ontsmetting): 1850 -1900
a. uitwendige van patiënten kiemarm maken (antiseptisch)
b. medische instrumenten kiemvrij (steriel)
daarvoor geen langdurige en invasieve ingrepen
● invasief: binnendringen / invaderen => chirurgie is in het lichaam binnendringen
2
