Samenvatting gerontologie en geriatrie
Demografie
Inhoud cursus
● Gerontologie
○ Demografische evolutie en gevolgen op socio-economisch vlak
○ Normale veroudering vs pathologische veroudering
Karakteristieken vd oudere populatie
● Hoogbejaarden of oudste ouderen
● Geslachtsverschillen
○ Vrouw>man
● Burgerlijke staat
○ Alleenstaanden
Vergrijzing: oorzaken
● Daling geboortecijfer
● Toenemende levensverwachting
○ Betere hygiëne, voeding, levensomstandigheden
■ Aanvankelijk daling zuigelingensterfte
■ Nadien invloed op overleving middelbare leeftijd
○ Medische interventies
■ Levensverwachting vd jong oudere
Socio-economische gevolgen
● Gezinsverdunning
● Geslachtsonevenwicht
● Sociale zekerheid
○ Economisch actieven t.o.v. aantal pensioenen
■ 100 actieven voor 32 pensioenen
■ 100 actieven voor >50 pensioenen (2025)
○ Grotere medische uitgaven
● Voorzieningen voor ouderen
Overzicht voorzieningen ouderen
● Acute zorg
○ Zorgprogramma geriatrie (ziekenhuis)
■ Acute G-dienst
■ Dagziekenhuis
■ Consultatie G
■ Liaison G (intern en extern)
○ SP dienst
1
, ● Chronische zorg
○ Thuiszorg
○ Thuisvervangende voorzieningen
■ Serviceflat
■ Rusthuis; rust-en verzorgingstehuis (RVT)
■ Kortverblijf
■ Dag-en/of nachtcentra
Onderdelen zorgprogramma
● Erkende dienst voor geriatrie (acute G)
● Geriatrisch consult (polikliniek)
● Dagziekenhuis geriatrie)
● Interne liaison geriatrie
● Externe liaison geriatrie
Zorgprogramma G: acute G-dienst
● Dienst algemeen ziekenhuis voor diagnose, behandeling, revalidatie, verzorging en
verpleging geriatrische patiënten in de acute en subacute fase van hun ziek zijn
● Korte opname voor behandeling en oriëntering naar de toekomst
Zorgprogramma G
● Consultatie
○ Ambulante oudere voor diagnostiek en therapeutische evaluatie van
geriatrische symptomen/frailty/functionele achteruitgang
● Dagziekenhuis
○ Centrum voor interdisciplinaire diagnostiek en therapie gericht op
zelfredzaamheid vd oudere met als doel vermijden hospitalisatie
○ Geriatrische symptomen
● Interne liaison
○ Multidisciplinair team
○ Elke 75 plusser met geriatrisch profiel opsporen, zorg adviseren en MPD
overleg
● Externe liaison
○ Continuïteit van zorg naar thuis, residentiële zorg
SP-dienst
● Specifieke diensten (niet specifiek naar oudere gericht)
○ Opgericht voor verlengde hospitalisatie ter revalidatie
■ Sp-locomotorische/neurologische
● Instaan voor revalidatie na orthopedische
ingrepen/trauma/CVA
■ Sp-algemeen
■ Sp-psychiatrisch
■ Sp-palliatief: zorg om levenseinde
2
,Voorzieningen in thuismilieu
● Mantelzorger
● Thuisverplegingsdiensten
● Diensten voor hulp aan ouderen
● Poetsdiensten
● Uitleendiensten
● Warme maaltijden aan huis
● Vrijwilligerswerk
Woon-en zorgcentra
● Thuisvervangende voorzieningen
○ Serviceflat
○ Rusthuis (ROB)
○ Rust-en verzorgingstehuis (RVT)
○ Kortverblijf
○ Dag-en/of nachtcentra
● Doel: continuüm van wonen en zorg
Assistentiewoningen
● Aangepaste, comfortabele woning
● Beperkte optionele zorgverlening door thuiszorg
● Goede evaluatie noodzakelijk voor doorstroom naar RVT
ROB/RVT
● Doel: continuüm van wonen en zorg
● Evolutie van valide bewoners naar bewoners met toenemende zorgbehoevendheid,
welke in kaart wordt gebracht door de Katz-schaal
● ROB
○ Meer valide bejaarden
○ Katz-schaal O, A, B
● RVT
○ Verzorgingsbehoeftige personen die wegens langdurige aandoening minder
zelfredzaam zijn (Katz: C, Cd)
■ Multidisciplinaire diagnostische evaluatie
■ Thuiszorg geëxploreerd
■ Hulp dagelijkse activiteit
■ Afh. van derden
● Fysisch/psychisch
● Kortverblijf
● Dagcentra/nachtcentra
○ Opvang gedurende dag
○ Twee doelen
■ Revalidatie en activiteit voor oudere
■ Ontlast familie en andere mantelzorg
3
, Doelstellingen zorg
● Verzorging en bijstand in activiteiten vh dagelijks leven
● Behoud zelfstandigheid, revalidatie
● Begeleiden van personen met dementie
● Specifieke verpleegkundige zorgen (dag en nacht voor RVT)
● Voorbereiden, toedienen medicatie
● Begeleiden familie
Multidisciplinair team
● Coördinerend en raadgevend arts (CRA)
● Huisarts
● Verpleegkundigen - verzorgenden
● Kinesitherapie en ergotherapie
● Logopedie en diëtist
● Maatschappelijk werkster
● Bewoners-en familieraad
● Vrijwilligers; animatie
Hulpmiddelen met het oog op quality of life
● Aankleden; opzitten
● Huiselijke sfeer
○ Leefruimte met vogel, vis, televisie/cafetaria
○ Gemeenschappelijke maaltijd stimuleren
○ (afdelings)keukentje
● Oriëntatie
● Groepsactiviteiten
● Architecturale voorzieningen
Normaal verouderen en profiel van de oudere
Definitie van veroudering
● Geheel van spontane en onomkeerbare veranderingen
● Optredend na de ontwikkelingsfase
● Een voor de soort typisch en onvermijdelijke aftakeling vd functies
● Leidend tot falen vh organisme en overlijden
4
Demografie
Inhoud cursus
● Gerontologie
○ Demografische evolutie en gevolgen op socio-economisch vlak
○ Normale veroudering vs pathologische veroudering
Karakteristieken vd oudere populatie
● Hoogbejaarden of oudste ouderen
● Geslachtsverschillen
○ Vrouw>man
● Burgerlijke staat
○ Alleenstaanden
Vergrijzing: oorzaken
● Daling geboortecijfer
● Toenemende levensverwachting
○ Betere hygiëne, voeding, levensomstandigheden
■ Aanvankelijk daling zuigelingensterfte
■ Nadien invloed op overleving middelbare leeftijd
○ Medische interventies
■ Levensverwachting vd jong oudere
Socio-economische gevolgen
● Gezinsverdunning
● Geslachtsonevenwicht
● Sociale zekerheid
○ Economisch actieven t.o.v. aantal pensioenen
■ 100 actieven voor 32 pensioenen
■ 100 actieven voor >50 pensioenen (2025)
○ Grotere medische uitgaven
● Voorzieningen voor ouderen
Overzicht voorzieningen ouderen
● Acute zorg
○ Zorgprogramma geriatrie (ziekenhuis)
■ Acute G-dienst
■ Dagziekenhuis
■ Consultatie G
■ Liaison G (intern en extern)
○ SP dienst
1
, ● Chronische zorg
○ Thuiszorg
○ Thuisvervangende voorzieningen
■ Serviceflat
■ Rusthuis; rust-en verzorgingstehuis (RVT)
■ Kortverblijf
■ Dag-en/of nachtcentra
Onderdelen zorgprogramma
● Erkende dienst voor geriatrie (acute G)
● Geriatrisch consult (polikliniek)
● Dagziekenhuis geriatrie)
● Interne liaison geriatrie
● Externe liaison geriatrie
Zorgprogramma G: acute G-dienst
● Dienst algemeen ziekenhuis voor diagnose, behandeling, revalidatie, verzorging en
verpleging geriatrische patiënten in de acute en subacute fase van hun ziek zijn
● Korte opname voor behandeling en oriëntering naar de toekomst
Zorgprogramma G
● Consultatie
○ Ambulante oudere voor diagnostiek en therapeutische evaluatie van
geriatrische symptomen/frailty/functionele achteruitgang
● Dagziekenhuis
○ Centrum voor interdisciplinaire diagnostiek en therapie gericht op
zelfredzaamheid vd oudere met als doel vermijden hospitalisatie
○ Geriatrische symptomen
● Interne liaison
○ Multidisciplinair team
○ Elke 75 plusser met geriatrisch profiel opsporen, zorg adviseren en MPD
overleg
● Externe liaison
○ Continuïteit van zorg naar thuis, residentiële zorg
SP-dienst
● Specifieke diensten (niet specifiek naar oudere gericht)
○ Opgericht voor verlengde hospitalisatie ter revalidatie
■ Sp-locomotorische/neurologische
● Instaan voor revalidatie na orthopedische
ingrepen/trauma/CVA
■ Sp-algemeen
■ Sp-psychiatrisch
■ Sp-palliatief: zorg om levenseinde
2
,Voorzieningen in thuismilieu
● Mantelzorger
● Thuisverplegingsdiensten
● Diensten voor hulp aan ouderen
● Poetsdiensten
● Uitleendiensten
● Warme maaltijden aan huis
● Vrijwilligerswerk
Woon-en zorgcentra
● Thuisvervangende voorzieningen
○ Serviceflat
○ Rusthuis (ROB)
○ Rust-en verzorgingstehuis (RVT)
○ Kortverblijf
○ Dag-en/of nachtcentra
● Doel: continuüm van wonen en zorg
Assistentiewoningen
● Aangepaste, comfortabele woning
● Beperkte optionele zorgverlening door thuiszorg
● Goede evaluatie noodzakelijk voor doorstroom naar RVT
ROB/RVT
● Doel: continuüm van wonen en zorg
● Evolutie van valide bewoners naar bewoners met toenemende zorgbehoevendheid,
welke in kaart wordt gebracht door de Katz-schaal
● ROB
○ Meer valide bejaarden
○ Katz-schaal O, A, B
● RVT
○ Verzorgingsbehoeftige personen die wegens langdurige aandoening minder
zelfredzaam zijn (Katz: C, Cd)
■ Multidisciplinaire diagnostische evaluatie
■ Thuiszorg geëxploreerd
■ Hulp dagelijkse activiteit
■ Afh. van derden
● Fysisch/psychisch
● Kortverblijf
● Dagcentra/nachtcentra
○ Opvang gedurende dag
○ Twee doelen
■ Revalidatie en activiteit voor oudere
■ Ontlast familie en andere mantelzorg
3
, Doelstellingen zorg
● Verzorging en bijstand in activiteiten vh dagelijks leven
● Behoud zelfstandigheid, revalidatie
● Begeleiden van personen met dementie
● Specifieke verpleegkundige zorgen (dag en nacht voor RVT)
● Voorbereiden, toedienen medicatie
● Begeleiden familie
Multidisciplinair team
● Coördinerend en raadgevend arts (CRA)
● Huisarts
● Verpleegkundigen - verzorgenden
● Kinesitherapie en ergotherapie
● Logopedie en diëtist
● Maatschappelijk werkster
● Bewoners-en familieraad
● Vrijwilligers; animatie
Hulpmiddelen met het oog op quality of life
● Aankleden; opzitten
● Huiselijke sfeer
○ Leefruimte met vogel, vis, televisie/cafetaria
○ Gemeenschappelijke maaltijd stimuleren
○ (afdelings)keukentje
● Oriëntatie
● Groepsactiviteiten
● Architecturale voorzieningen
Normaal verouderen en profiel van de oudere
Definitie van veroudering
● Geheel van spontane en onomkeerbare veranderingen
● Optredend na de ontwikkelingsfase
● Een voor de soort typisch en onvermijdelijke aftakeling vd functies
● Leidend tot falen vh organisme en overlijden
4
