Sociale wetenschappen blok 1
Hoorcollege les 1
Psychologie innerlijke leven + gedrag van mensen
Nature aangeboren, genetische bepaald
Nurture aangeleerd, omgeving bepaald hoe jij je ontwikkelt
Transactionele visie ontwikkeling is het resultaat van op elkaar ingrijpende leer- en
rijpingsprocessen
- Ervaring (leren)
- Nieuwe kennis/ vaardigheid
- Verfijning bestaande kennis/ vaardigheid
- Ouder worden (groei, rijping)
Alle menselijke kenmerken zijn deels erfelijk
- Identieke tweelingen die apart opgroeien lijken meer op elkaar dan niet-
identieke tweelingen die ook apart opgroeien maar dat lijkt nog minder op
elkaar dat 2 mensen zonder bloedverband.
Het effect van genen is groter dan het effect van de gedeelde omgeving
Veel van ons gedrag kan niet verklaard worden door alleen erfelijkheid of gedeelde
omgeving
Het meeste van wat we meekregen via erfelijkheid wordt vormgegeven door veel
verschillende genen met kleine effecten
Interactie
- Hoe beter en meer stimulerend de omgeving is waarin een kind opgroeit, hoe
groter de invloed van wat het kind genetisch meegekregen heeft.
- Hoe slechter de omgeving is waarin een kind opgroeit, hoe groter de invloed
van die omgeving is.
Laura Duijn
,Sociale wetenschappen blok 1
Temperament de consistente of onveranderlijke individuele verschillen in gedrag
die gebaseerd zijn op je eigen biologische afkomst en die relatief onafhankelijk zijn
van leren, waarden of houdingen.
- Extraversie kind reageert met positieve emoties
- Negatief affect hoe sterk kind reageert met negatieve emoties
- Zelfregulatie controle van gedrag, aandacht en emotionele reacties
- Activiteit mate waarin een kind al dan niet actief of passief is
o Temperament valt onder nature
Karakter eigenschappen van mensen die eerder ontwikkeld worden in interactie
met de omgeving waarbij nature en nurture op elkaar inwerken.
- Worden later ontwikkeld
- Wilskracht en moraliteit (geheel van de handelingen en gedragingen die in
een samenleving als correct en wenselijk worden gezien.
Persoonlijkheid combinatie van alle karaktertrekken en alle temperament
dimensies
- Extraversie vs. introversie
- Dienstgerichtheid andere helpen tegenover eigen belang
- Zorgvuldigheid vs. onzorgvuldigheid
- Emotionele stabiliteit vs. emotionele instabiliteit
- Openheid vs. gesloten ten opzichte van nieuwe ervaringen
Identiteit het subjectieve gevoel dat je jezelf op verschillende tijdstippen en onder
verschillende omstandigheden toch steeds dezelfde persoon blijft voelen.
Nature, nurture of transactioneel
- Temperament Nature, eigenschappen die zijn vastgelegd vanaf de
geboorte, het kan minimaal veranderen
- Karakter transactioneel, minder erfelijk, rijping, wilskracht, handelingen in
de samenleving
- Persoonlijkheid meer op de omgevingsfactoren, samen groep van
gedragingen, hoe reageer je, big five
- Identiteit nurture, wie ben jij
Laura Duijn
, Sociale wetenschappen blok 1
Stadia identiteitsontwikkeling
Vertrouwen versus wantrouwen
- Gehechtheid / veiligheid (baby) ontvangen van liefde, veilig moeten voelen,
regelmatig
Autonomie versus schaamte en twijfel
- Zelf doen / autonomie (peuter) kan het nog niet maar willen het wel, zorgen
dat ze zeggenschap krijgen
Initiatief versus schuldgevoel
- Enthousiasme / speelsheid (kleuter) vasthouden aan een doel, dingen
kunnen, ruimte krijgen om dingen te doen
Vlijt versus minderwaardigheid (vlijt is inspanning om iets te doen)
- IJverigheid / zelfvertrouwen / faalangst (schoolleeftijd) ruimte geven en
vertrouwen geven op zijn eigen niveau
Identiteit versus rolverwarring
- Belangrijke levensvragen / zelfbeeld (adolescentie) keuzes maken
(alles moet je succesvol afsluiten)
Intimiteit versus isolatie
- Tussen de 20-40
Zorg voor komende generaties versus stagnatie
- Tussen de 40-60
Integriteit versus wanhoop
- Vanaf 60
Laura Duijn
Hoorcollege les 1
Psychologie innerlijke leven + gedrag van mensen
Nature aangeboren, genetische bepaald
Nurture aangeleerd, omgeving bepaald hoe jij je ontwikkelt
Transactionele visie ontwikkeling is het resultaat van op elkaar ingrijpende leer- en
rijpingsprocessen
- Ervaring (leren)
- Nieuwe kennis/ vaardigheid
- Verfijning bestaande kennis/ vaardigheid
- Ouder worden (groei, rijping)
Alle menselijke kenmerken zijn deels erfelijk
- Identieke tweelingen die apart opgroeien lijken meer op elkaar dan niet-
identieke tweelingen die ook apart opgroeien maar dat lijkt nog minder op
elkaar dat 2 mensen zonder bloedverband.
Het effect van genen is groter dan het effect van de gedeelde omgeving
Veel van ons gedrag kan niet verklaard worden door alleen erfelijkheid of gedeelde
omgeving
Het meeste van wat we meekregen via erfelijkheid wordt vormgegeven door veel
verschillende genen met kleine effecten
Interactie
- Hoe beter en meer stimulerend de omgeving is waarin een kind opgroeit, hoe
groter de invloed van wat het kind genetisch meegekregen heeft.
- Hoe slechter de omgeving is waarin een kind opgroeit, hoe groter de invloed
van die omgeving is.
Laura Duijn
,Sociale wetenschappen blok 1
Temperament de consistente of onveranderlijke individuele verschillen in gedrag
die gebaseerd zijn op je eigen biologische afkomst en die relatief onafhankelijk zijn
van leren, waarden of houdingen.
- Extraversie kind reageert met positieve emoties
- Negatief affect hoe sterk kind reageert met negatieve emoties
- Zelfregulatie controle van gedrag, aandacht en emotionele reacties
- Activiteit mate waarin een kind al dan niet actief of passief is
o Temperament valt onder nature
Karakter eigenschappen van mensen die eerder ontwikkeld worden in interactie
met de omgeving waarbij nature en nurture op elkaar inwerken.
- Worden later ontwikkeld
- Wilskracht en moraliteit (geheel van de handelingen en gedragingen die in
een samenleving als correct en wenselijk worden gezien.
Persoonlijkheid combinatie van alle karaktertrekken en alle temperament
dimensies
- Extraversie vs. introversie
- Dienstgerichtheid andere helpen tegenover eigen belang
- Zorgvuldigheid vs. onzorgvuldigheid
- Emotionele stabiliteit vs. emotionele instabiliteit
- Openheid vs. gesloten ten opzichte van nieuwe ervaringen
Identiteit het subjectieve gevoel dat je jezelf op verschillende tijdstippen en onder
verschillende omstandigheden toch steeds dezelfde persoon blijft voelen.
Nature, nurture of transactioneel
- Temperament Nature, eigenschappen die zijn vastgelegd vanaf de
geboorte, het kan minimaal veranderen
- Karakter transactioneel, minder erfelijk, rijping, wilskracht, handelingen in
de samenleving
- Persoonlijkheid meer op de omgevingsfactoren, samen groep van
gedragingen, hoe reageer je, big five
- Identiteit nurture, wie ben jij
Laura Duijn
, Sociale wetenschappen blok 1
Stadia identiteitsontwikkeling
Vertrouwen versus wantrouwen
- Gehechtheid / veiligheid (baby) ontvangen van liefde, veilig moeten voelen,
regelmatig
Autonomie versus schaamte en twijfel
- Zelf doen / autonomie (peuter) kan het nog niet maar willen het wel, zorgen
dat ze zeggenschap krijgen
Initiatief versus schuldgevoel
- Enthousiasme / speelsheid (kleuter) vasthouden aan een doel, dingen
kunnen, ruimte krijgen om dingen te doen
Vlijt versus minderwaardigheid (vlijt is inspanning om iets te doen)
- IJverigheid / zelfvertrouwen / faalangst (schoolleeftijd) ruimte geven en
vertrouwen geven op zijn eigen niveau
Identiteit versus rolverwarring
- Belangrijke levensvragen / zelfbeeld (adolescentie) keuzes maken
(alles moet je succesvol afsluiten)
Intimiteit versus isolatie
- Tussen de 20-40
Zorg voor komende generaties versus stagnatie
- Tussen de 40-60
Integriteit versus wanhoop
- Vanaf 60
Laura Duijn
