Samenvatting juridische en ethische aspecten
Artikel: De aanvaardbare termijn in jeugdbeschermingsmaatregelen
De Wet herziening kinderbeschermingsmaatregelen beoogt het kind perspectief leidend te laten zijn
voor de keuze tussen gezag beperking en gezag beëindiging. Daartoe heeft de wetgever het begrip
‘aanvaardbare termijn’ geïntroduceerd.
Inleiding
De ontheffing en ontzetting is vervangen door één gezag beëindigende maatregel. De primaire
doelstelling van deze wijzigingen is het creëren van wettelijk kader waarin het kind perspectief
leidend wordt voor de keuze tussen Gezag beperking (ondertoezichtstelling met of zonder
uithuisplaatsing) en gezag beëindiging (maatregel van gezag beëindiging). Om dit te bewerkstelligen
heeft de wetgever het begrip ‘aanvaardbare termijn’ geïntroduceerd, terug te vinden in zowel de
rechtsgrond van de ondertoezichtstelling als de maatregel van gezag beëindiging Indien een kind
ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd en een uithuisplaatsing noodzakelijk wordt geacht, staat
thans de vraag centraal of de verwachting gerechtvaardigd is dat ouders binnen een voor het kind
aanvaardbaar te achten termijn weer in staat zijn de verantwoordelijkheid voor de verzorging en
opvoeding te dragen. Is deze verwachting gerechtvaardigd – en is voldaan aan de overige wettelijke
vereisten – dan is een ondertoezichtstelling met uithuisplaatsing aangewezen. Is deze verwachting
evenwel niet gerechtvaardigd, dan is gezag beëindiging middels de nieuw geïntroduceerde maatregel
van gezag beëindiging het uitgangspunt. De nieuwe wetgeving dwingt de verzoeker van een
ondertoezichtstelling met uithuisplaatsing aandacht te besteden aan het stellen van een termijn die
voor het specifieke kind aanvaardbaar is om in onzekerheid te blijven over de vraag waar hij opgroeit
én een verwachting uit te spreken omtrent de waarschijnlijkheid dat de ouders binnen die termijn in
staat zijn de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding weer te dragen. Het stellen van
een concrete termijn veronderstelt dat wordt gezocht naar een balans tussen een snel, definitief
opvoedbesluit en een eerlijke kans voor kind en ouders om te werken aan gezinshereniging.
De aanvaardbare termijn
Binnen een ondertoezichtstelling moet toezicht gehouden worden op het kind en ondersteuning
geboden worden aan de gezag dragende ouders, teneinde de geconstateerde
ontwikkelingsbedreiging binnen de duur van de ondertoezichtstelling weg te nemen. In beginsel mag
dus verwacht worden dat binnen de duur van de maatregel de situatie dusdanig is verbeterd dat het
kind en de ouders zonder hulpverlening- of met hulp in het vrijwillig kader verder kunnen. De
tijdelijke aard van de ondertoezichtstelling maakt ook dat bij het voortduren van de maatregel steeds
nadrukkelijker de vraag aan de orde komt of de ondertoezichtstelling nog wel het juiste interventie-
instrument is. Die vraag dient echter pas indringend beantwoord te worden als het kind in het kader
van de ondertoezichtstelling uit huis wordt geplaatst. Alleen dan staat immers het opvoedperspectief
van het kind direct ter discussie. Er kan worden gesteld dat de uithuisplaatsing een tijdelijke
maatregel is die qua besluit en uitvoering consistent moet zijn met het doel van hereniging van het
gezin. De tijdelijke aard van de ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing dient het belang van het kind
bij stabiliteit en continuïteit in de opvoeding. Het komt incidenteel voor dat reeds bij aanvang van
een beschermingstraject voorzienbaar is dat de ouders nimmer in staat zullen zijn de
verantwoordelijkheid voor de opvoeding en verzorging van het kind te dragen. Hierbij kan gedacht
worden aan ouders met ernstige en langdurige verslavingsproblematiek of psychische problematiek
waarbij eerder al kinderen uit huis zijn geplaatst en gezag ontneming heeft plaatsgevonden. In
dergelijke gevallen is bij voorbaat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid vast te stellen dat
het opvoedperspectief van het kind elders ligt. Belangrijker is echter de veel voorkomende situatie
waarin het kind duurzaam wordt opgevoed in een pleeggezin, er geen reëel perspectief is op
terugkeer naar de gezag dragende ouders, maar toch een jaarlijkse verlenging van de
ondertoezichtstelling met uithuisplaatsing plaatsvindt. Het feitelijke opvoederschap ligt in zo’n geval
Artikel: De aanvaardbare termijn in jeugdbeschermingsmaatregelen
De Wet herziening kinderbeschermingsmaatregelen beoogt het kind perspectief leidend te laten zijn
voor de keuze tussen gezag beperking en gezag beëindiging. Daartoe heeft de wetgever het begrip
‘aanvaardbare termijn’ geïntroduceerd.
Inleiding
De ontheffing en ontzetting is vervangen door één gezag beëindigende maatregel. De primaire
doelstelling van deze wijzigingen is het creëren van wettelijk kader waarin het kind perspectief
leidend wordt voor de keuze tussen Gezag beperking (ondertoezichtstelling met of zonder
uithuisplaatsing) en gezag beëindiging (maatregel van gezag beëindiging). Om dit te bewerkstelligen
heeft de wetgever het begrip ‘aanvaardbare termijn’ geïntroduceerd, terug te vinden in zowel de
rechtsgrond van de ondertoezichtstelling als de maatregel van gezag beëindiging Indien een kind
ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd en een uithuisplaatsing noodzakelijk wordt geacht, staat
thans de vraag centraal of de verwachting gerechtvaardigd is dat ouders binnen een voor het kind
aanvaardbaar te achten termijn weer in staat zijn de verantwoordelijkheid voor de verzorging en
opvoeding te dragen. Is deze verwachting gerechtvaardigd – en is voldaan aan de overige wettelijke
vereisten – dan is een ondertoezichtstelling met uithuisplaatsing aangewezen. Is deze verwachting
evenwel niet gerechtvaardigd, dan is gezag beëindiging middels de nieuw geïntroduceerde maatregel
van gezag beëindiging het uitgangspunt. De nieuwe wetgeving dwingt de verzoeker van een
ondertoezichtstelling met uithuisplaatsing aandacht te besteden aan het stellen van een termijn die
voor het specifieke kind aanvaardbaar is om in onzekerheid te blijven over de vraag waar hij opgroeit
én een verwachting uit te spreken omtrent de waarschijnlijkheid dat de ouders binnen die termijn in
staat zijn de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding weer te dragen. Het stellen van
een concrete termijn veronderstelt dat wordt gezocht naar een balans tussen een snel, definitief
opvoedbesluit en een eerlijke kans voor kind en ouders om te werken aan gezinshereniging.
De aanvaardbare termijn
Binnen een ondertoezichtstelling moet toezicht gehouden worden op het kind en ondersteuning
geboden worden aan de gezag dragende ouders, teneinde de geconstateerde
ontwikkelingsbedreiging binnen de duur van de ondertoezichtstelling weg te nemen. In beginsel mag
dus verwacht worden dat binnen de duur van de maatregel de situatie dusdanig is verbeterd dat het
kind en de ouders zonder hulpverlening- of met hulp in het vrijwillig kader verder kunnen. De
tijdelijke aard van de ondertoezichtstelling maakt ook dat bij het voortduren van de maatregel steeds
nadrukkelijker de vraag aan de orde komt of de ondertoezichtstelling nog wel het juiste interventie-
instrument is. Die vraag dient echter pas indringend beantwoord te worden als het kind in het kader
van de ondertoezichtstelling uit huis wordt geplaatst. Alleen dan staat immers het opvoedperspectief
van het kind direct ter discussie. Er kan worden gesteld dat de uithuisplaatsing een tijdelijke
maatregel is die qua besluit en uitvoering consistent moet zijn met het doel van hereniging van het
gezin. De tijdelijke aard van de ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing dient het belang van het kind
bij stabiliteit en continuïteit in de opvoeding. Het komt incidenteel voor dat reeds bij aanvang van
een beschermingstraject voorzienbaar is dat de ouders nimmer in staat zullen zijn de
verantwoordelijkheid voor de opvoeding en verzorging van het kind te dragen. Hierbij kan gedacht
worden aan ouders met ernstige en langdurige verslavingsproblematiek of psychische problematiek
waarbij eerder al kinderen uit huis zijn geplaatst en gezag ontneming heeft plaatsgevonden. In
dergelijke gevallen is bij voorbaat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid vast te stellen dat
het opvoedperspectief van het kind elders ligt. Belangrijker is echter de veel voorkomende situatie
waarin het kind duurzaam wordt opgevoed in een pleeggezin, er geen reëel perspectief is op
terugkeer naar de gezag dragende ouders, maar toch een jaarlijkse verlenging van de
ondertoezichtstelling met uithuisplaatsing plaatsvindt. Het feitelijke opvoederschap ligt in zo’n geval
