Paragraaf 1
Samenstelling atmosfeer:
> meer dan 80% van gassen die dampkring vormen zijn aanwezig in onderste 10 tot 25
km door zwaartekracht.
- Verder van aardoppervlak: minder gasdeeltjes in atmosfeer -> lagere luchtdruk
- Samenstelling:
78% stikstof
21% zuurstof
kleine hoeveelheid waterdamp en koolstofdioxide.
Opbouw atmosfeer:
> atmosfeer heeft 4 lagen gescheiden door lagen, pauzes genoemd. Hier verandert
temperatuur vergelegen met de laag eronder.
- Troposfeer: 9-12 km van polen naar evenaar waar temp. Met grotere hoogte
daalt.
- Stratosfeer: ozonlaag (15-30km) filtert schadelijke uv-straling uit zonlicht.
- Mesosfeer: waarin meteorieten verbranden en uit elkaar vallen
- Thermosfeer: minder dan 1% van atmosferische gassen.
Stralingsbalans:
> stralingsbalans/energiebalans:
evenwicht tussen hoeveel straling de
atmosfeer verlaat.
- Omzetting kortgolvige straling (=
straling door zon) in warmte en
terugkaatst door aarde als
langgolvige straling (=niet
zichtbaar)
- Broeikasgassen stralen meestal
warmte weer terug naar de aarde
-> natuurlijk broeikasgaseffect
(zonder dit effect –16 graden
Celcius op aarde)
Variaties in instraling:
> Hoeveelheid straling die gebied ontvangt, hangt af van:
- Breedteligging (= afstand van de evenaar)
- Weerkaatsing van het zonlicht → albedo
, Breedteligging:
> Meer straling op lage breedte, door:
- Bolling aarde, waardoor zonnestralen
daar loodrecht vallen en dus meer
straling per oppervlakte-eenheid
- Kortere weg door dampkring, waardoor
minder energie door lucht wordt
opgenomen
Albedo:
> Albedo (= weerkaatsing van het zonlicht)
verschilt van gebied tot gebied. Hierdoor lucht
erboven meer/minder warm.
Herverdeling van zonne-energie:
> Bolling van de aarde zorgt voor energieoverschot
tussen 35⁰ N.B. en 35⁰ Z.B.
- Hoger dan 35⁰ N.B. en 35⁰ Z.B. is er juist een
energietekort
- Lucht- en zeestromen zorgen voor transport
energie
Weer en klimaat:
Weer = toestand van dampkring op bepaald
moment en voor klein gebied
Klimaat = gemiddelde toestand van weer over
lange periode (30 jaar) en voor groot gebied
Temperatuurfactoren:
> Er zijn vijf temperatuurfactoren:
- Breedteligging
hoe verder van de evenaar, hoe lager de gemiddelde temperatuur
- Hoogteligging boven zeeniveau
temperatuur daalt met stijging hoogte
gebergten vormen klimaatscheiding tussen twee gebieden
- Gesteldheid van het aardoppervlak
water wordt langzamer warm en koud dan land
- Aanlandige en aflandige wind
- Aanvoer van warmte of koude door zeestromen
Samenstelling atmosfeer:
> meer dan 80% van gassen die dampkring vormen zijn aanwezig in onderste 10 tot 25
km door zwaartekracht.
- Verder van aardoppervlak: minder gasdeeltjes in atmosfeer -> lagere luchtdruk
- Samenstelling:
78% stikstof
21% zuurstof
kleine hoeveelheid waterdamp en koolstofdioxide.
Opbouw atmosfeer:
> atmosfeer heeft 4 lagen gescheiden door lagen, pauzes genoemd. Hier verandert
temperatuur vergelegen met de laag eronder.
- Troposfeer: 9-12 km van polen naar evenaar waar temp. Met grotere hoogte
daalt.
- Stratosfeer: ozonlaag (15-30km) filtert schadelijke uv-straling uit zonlicht.
- Mesosfeer: waarin meteorieten verbranden en uit elkaar vallen
- Thermosfeer: minder dan 1% van atmosferische gassen.
Stralingsbalans:
> stralingsbalans/energiebalans:
evenwicht tussen hoeveel straling de
atmosfeer verlaat.
- Omzetting kortgolvige straling (=
straling door zon) in warmte en
terugkaatst door aarde als
langgolvige straling (=niet
zichtbaar)
- Broeikasgassen stralen meestal
warmte weer terug naar de aarde
-> natuurlijk broeikasgaseffect
(zonder dit effect –16 graden
Celcius op aarde)
Variaties in instraling:
> Hoeveelheid straling die gebied ontvangt, hangt af van:
- Breedteligging (= afstand van de evenaar)
- Weerkaatsing van het zonlicht → albedo
, Breedteligging:
> Meer straling op lage breedte, door:
- Bolling aarde, waardoor zonnestralen
daar loodrecht vallen en dus meer
straling per oppervlakte-eenheid
- Kortere weg door dampkring, waardoor
minder energie door lucht wordt
opgenomen
Albedo:
> Albedo (= weerkaatsing van het zonlicht)
verschilt van gebied tot gebied. Hierdoor lucht
erboven meer/minder warm.
Herverdeling van zonne-energie:
> Bolling van de aarde zorgt voor energieoverschot
tussen 35⁰ N.B. en 35⁰ Z.B.
- Hoger dan 35⁰ N.B. en 35⁰ Z.B. is er juist een
energietekort
- Lucht- en zeestromen zorgen voor transport
energie
Weer en klimaat:
Weer = toestand van dampkring op bepaald
moment en voor klein gebied
Klimaat = gemiddelde toestand van weer over
lange periode (30 jaar) en voor groot gebied
Temperatuurfactoren:
> Er zijn vijf temperatuurfactoren:
- Breedteligging
hoe verder van de evenaar, hoe lager de gemiddelde temperatuur
- Hoogteligging boven zeeniveau
temperatuur daalt met stijging hoogte
gebergten vormen klimaatscheiding tussen twee gebieden
- Gesteldheid van het aardoppervlak
water wordt langzamer warm en koud dan land
- Aanlandige en aflandige wind
- Aanvoer van warmte of koude door zeestromen
